سال هجری قمری سال شماری است كه اساس آن چرخش ماه به دور زمین است و سال آغازین آن سال هجرت پیامبر اسلام (ص) است.

يكسال تمام كه از تاريخ شروع به كار يا حصول درآمد، و برای كسانی كه مدت زمانی خمس نپرداخته‌اند، از تاريخ نخستين رسيدگی به حساب اموال آغاز می‌گردد.

مدت يك بار حركت انتقالی زمين به دور خورشيد است كه ۳۶۵ روز و چند ساعت می‌باشد. (از اول فروردين تا آخر اسفند)

به عقب انداختن عمل از اوّل وقت امکان آن را تأخیر می‌گویند که از عنوان تأخیر در بیشتر ابواب فقه ـ اعم از عبادات و معاملات ـ به مناسبت سخن رفته و احکامی بر آن مترتّب شده است.

تقویم هجری خورشیدی یا هجری شمسی، سال‌شماری که در برخی از کشورهای مسلمان از جمله ایران و افغانستان به کار می‌رود. مبدأ این سال‌شمار، هجرت پیامبر اسلام (ص) از مکه به مدینه است و تعداد روزها و ماه‌های آن بر اساس چرخش زمین به دور خورشید محاسبه می‌شود. هجرت پیامبر در حدود ۲۳ شهریور سال اول هجری خورشیدی (اول ربیع الاول سال ۱۴ بعثت یعنی آغازین سال هجری قمری) اتفاق افتاد.

سال هجری قمری سال شماری است كه اساس آن چرخش ماه به دور زمین است و سال آغازین آن سال هجرت پیامبر اسلام (ص) است.

خُمس، اصطلاحی فقهی به معنای پرداخت یک پنجم مازاد درآمد سالانه و برخی موارد دیگر مانند معدن و گنج با شروطی که در فقه آمده است. خُمس از فروع دین است و آیه ۴۱ سوره انفال و بیش از ۱۱۰ حدیث در کتابهای روایی از آن سخن گفته‌اند.

سال به سال قمری و شمسی تقسیم می‌شود و سال شرعی که احکام مرتبط با زمان بر اساس آن تنظیم شده، سال قمری است که دوازده ماه می‌باشد. از عنوان سال در بابهاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حجر، وصیت، نکاح و طلاق سخن گفته‌اند.

آن (دم- وقت)، یکی از مباحث فلسفه می‌باشد.

آخِر، واژه‌ای عربی به معنی انجام، سرانجام، بازپسین، پسین، واپسین، فرجام و کران است.