واجب النفقه
آنكه پرداخت هزينه‌های متعارف او بر مكلف واجب است؛ مانند همسر و فرزند
هرگاه میت مالی نداشته باشد، بر خویشاوندان او واجب نیست کفن او را بپردازند، هرچند واجب النفقه آنها باشد، ولی اگر راه دیگری نباشد احتیاط واجب آن است که شخصی که میت، واجب النفقه اوست کفن او را بدهد.
عنوان مسئله:
هرگاه میت مالی نداشته باشد، بر خویشاوندان او واجب نیست کفن او را بپردازند، هرچند واجب النفقه آنها باشد، ولی اگر راه دیگری نباشد احتیاط واجب آن است که شخصی که میت، واجب النفقه اوست کفن او را بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- هرگاه شخصی مالک شرعی و قانونی قطعه زمینی باشد و با فرد دیگری مشاعاً در آن، اعیانی بنا کنند و مالک عرصه به علّت گرفتاری مالی بخواهد تمامی عرصه و اعیان را به شخص ثالثی بفروشد و سهم شریک در اعیانی را بپردازد، ولی شریک در اعیانی به هیچ وجه حاضر به فروش سهم خود نباشد، از نظر شرعی تکلیف چیست؟
- نظر معظّم له در رابطه با اخذ خسارت عدم النفع (از نوع منفعت قریب الحصول، یا متوقّع الحصول) چه می باشد؟ لطفاً حکم مصادیق زیر را بیان فرمایید: الف) راننده ای با اتومبیل خود کار می کند. در اثر تصادف و خسارت وارده، نتوانسته به مدّت 4 ماه کار کند، و به نظر کارشناسان 4 ماه هم برای تعمیر و راه اندازی خودروی مزبور وقت لازم است. آیا راننده اتومبیل می تواند علاوه بر هزینه تعمیر، خسارت عدم النفع متعارف این 4 ماه را از مقصِّر حادثه مطالبه نماید؟ ب) هرگاه کسی که حرفه رسمی او طبابت، یا جرّاحی، یا هر شغل دیگری است، در اثر صدمه بدنی عمدی، یا غیر عمدی، از کار افتاده شود، و به تشخیص کارشناسان، تا آخر عمر توانایی کار کردن و کسب درآمد متعارف را از دست بدهد. آیا می تواند علاوه بر دیه، درآمد ماهیانه اش را در حدّ متعارف از مقصِّر حادثه طلب کند؟ ج) شخصی با ارتکاب اعمالی نظیر آدم ربایی، طرح شکایت واهی منتهی به بازداشت، ارائه مدارک جعلی به دادگاه، و کسب مجوّز برای توقّف عملیّات ساختمانی، و مانند آن، بدون آن که صدمه بدنی به طرف وارد نماید، او را از کار و زندگی انداخته، و موجبات اضرار وی را فراهم نموده است. به گونه ای که دقیقاً قابل تقویم به مبلغ قابل توجّهی می باشد.آیا متضرّر می تواند بابت مدّتی که نتوانسته کار کند، و بازداشت بوده، یا بابت مدّتی که خانه دیرتر برای اجاره آماده شده، مطالبه خسارت نماید؟ د) آیا اولیای دم واجب النفقه مقتول که بعد از وقوع قتل از دریافت مستمرّی و نفقه محروم شده اند، می توانند تا مدّت زمانی که عرفاً و قانوناً مستحقّ نفقه بوده اند، علاوه بر دیه، به میزان نفقه معمول مطالبه خسارت نمایند؟ مثلا همسر مقتول تا زمانی که شوهر ننموده، و فرزندان صغیر مقتول تا زمانی که بالغ و متمکّن نشده اند، حقّ مطالبه خسارت دارند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شخصی در حادثهای بسوزد، بطوری که اعضاء وی قابل تشخیص نباشد، مشتی استخوان سیاه شده، آیا واجب است بر این استخوانها، غسل و نماز را بجا آوریم و نیز کفن مخصوص میّت لازم است یا خیر؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی فوت شده در جایی که آب تنها یا خلیطین یا کفن یافت نمیشود، آیا واجب است سفر کردن برای تحصیل آن ها؟ و بر فرض وجوب تاچه اندازه تأخیر تجهیز او باید کرد؟ و اگر تحصیل اینها مصارفی داشته باشد باید مثل کفن از اصل مال میّت بردارند مُقَدَّماً علی الدیون یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] آیا شخصی که در اثر ضعف مزاج، قدرت بر عمل حج ندارد و استطاعت مالی دارد، باید حج بلدی بدهد یا حج میقاتی کافی است؟ در مفروض سؤال منوب عنه حی است نه میت.
- [آیت الله بروجردی] میّتی که وسیله غسل دادن آن موجود نباشد و او را تیمّم دهند، بعد از تیمّم هرگاه کسی او را مس نماید غسل مس میّت بر آن واجب است یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هرگاه شخصی مالک شرعی و قانونی قطعه زمینی باشد و سپس با فرد دیگری مشاعاً در آن اعیانی بنا کنند و مالک عرصه به علت گرفتاری مالی بخواهد تمامی عرصه و اعیان را به شخص ثالثی بفروشد و سهم شریک در اعیانی را بپردازد ولی شریک در اعیانی به هیچ وجه حاضر به فروش سهم خود نباشد، از نظر شرعی تکلیف چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] فردی که خودش نماز قضای واجب زیادی دارد؛ بهگونهای که قضا کردن آنها چند سال طول میکشد و از طرفی چون پسر بزرگ خانواده است نماز قضای والدینش نیز بر گردن اوست و بضاعت مالی هم ندارد که پول بدهد تا دیگران نماز والدینش را قضا کنند، چه تکلیفی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] مالی در دست شخصی است و خمس به آن تعلّق گرفته و بنا دارد که خمس آن را بدهد؛ ولی قبل از پرداخت خمس، مال تلف میشود. آیا باز هم دادن خمس واجب است؟ اگر خمس مالش را جدا کند و قبل از پرداخت، مقدار خمس جدا شده تلف شود، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی پس از از دست دادن استطاعت بدنی استطاعت مالی پیدا کرد، آیا بر او واجب است که کسی را از جانب خود نایب بگیرد یا خیر؟ و در صورتی که لازم نباشد ولی کسی را احتیاطاً نایب بگیرد، نایب میتواند به این نحو نیّت حج کند که: اگر بر منوب عنه واجب نباشد به نیابت از او باشد و اِلّا این حج از خودم باشد و با مستأجر هم نیابت را به همین نحو قرار بدهند؟ و آیا کسی که خود مستطیع است میتواند از غیر نیابت کند؟
- [آیت الله بهجت] شخصی خمس سرمایه کسب و تجارتش را نداده و اگر بخواهد خمس آن را بدهد نمی تواند معاش خود و خانواده اش را مطابق شأنش تأمین کند به طوری که اگر خمس آن را بپردازد نمی تواند با بقیه آن امرار معاش کند، آیا خمس بر او واجب است؟ و اگر بعدا توانایی مالی پیدا کرد و قادر بر پرداخت آن خمس شد، آیا باید بپردازد؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی به کسی که در وضعیت مالی بدی گیر کرده پول به عنوان قرض بدون بهره داده و به او پیشنهاد کرده که این پول و مقداری از پولهای خودش را به کسی بدهد و بهره آن را بگیرد و مشکلش را حل کند و در آخر فقط عین پول او را پس بدهد: الف: اولاً آیا کار خطایی انجام داده یا خیر؟ ب: دوماً آیا پولی که پس می گیرد حرام است یا نه؟ ج: سوماً اگر مشکل دارد با توجه به این که از مقداری از این پول برای حج واجب استفاده شده چه باید کرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه میت وصیت کرده شخص معینی بر او نماز بخواند، عمل به وصیت او واجب است و لازم نیست از ولی اجازه بگیرد، هرچند احتیاط مستحب آن است که اجازه بگیرد.
- هرگاه مسلمانان به اذن نایب خاص، یا نائب عام امام(علیه السلام) اقدام به جنگ بر ضد کفار کنند و غنائمی به دست آورند احتیاط واجب آن است که خمس آن را بپردازند.
- هرگاه بچه چهارماهه ای یا بیشتر مرده به دنیا بیاید، مادر او بنابر احتیاط واجب باید غسل مس میت کند.
- هرگاه موی خود را به بدن میت بزند، یا دست به موی میت برساند، احتیاط واجب آن است که غسل کند.
- هرگاه زن مالی دارد که می تواند با آن حج برود ولی بعد از بازگشت نه شوهرش قادر بر تأمین زندگی اوست و نه خودش، حج بر او واجب نمی شود.
- هرگاه خود میت در حال حیات اجازه داده باشد که اعضای او را برای پیوند در اختیار دیگران بگذارند یا اولیاء میت بعد از وفات او اجازه دهند، حکم دیه و سایر احکام تغییر نمی کند و احتیاط آن است که دیه را در هر حال بپردازند.
- مقدار واجب کفن و هزینه واجبات دیگر مانند غسل و حنوط و دفن را از اصل مال برمی دارند، و احتیاجی به وصیت ندارد و اگر میت مالی نداشته باشد، از بیت المال می دهند.
- هرگاه کسی از دنیا برود در حالی که زکات واجب بر ذمه اوست و هم بدهی به مردم دارد، اول باید تمام زکات را از مالی که زکات آن واجب شده بدهند بعد دین او را ادا کنند و این در صورتی است که مالی که زکات به آن تعلق گرفته موجود باشد.
- هرگاه بچه ای بعد از مردن مادر به دنیا بیاید، احتیاط واجب آن است که بعد از بلوغ، غسل مس میت کند.
- اگر مال میت بیش از مخارج واجب کفن و دفن و بدهی او نباشد باید مال او را در همین راه مصرف کرد و به وارث چیزی نمی رسد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] واجب است که مجموع سه پارچه کفن طوری باشد که بدن میت از زیر انها پیدا نباشد بلکه بنابر احتیاط واجب هر یک از سه پارچه کفن به قدری نازک نباشد که بدن میت از زیر ان پیدا باشد
- [آیت الله وحید خراسانی] کفن میت بر خویشان او واجب نیست و بنابر احتیاط واجب در صورتی که میت مال نداشته باشد کفن را باید کسی بدهد که مخارج میت در حال زندگی بر او واجب بوده است
- [آیت الله سبحانی] هرگاه میت چیزی نداشته باشد احتیاط واجب آن است که کسانی که مخارج او در حال زندگی بر آنان واجب بود هزینه کفن او را نیز بدهند.
- [آیت الله سیستانی] اگر میّت مالی برای تهیه کفن نداشته باشد ، جایز نیست برهنه دفن شود ، بلکه بنابر احتیاط بر مسلمانان واجب است او را کفن کنند ، و جایز است هزینه آن را از زکات حساب نمایند .
- [آیت الله علوی گرگانی] احتیاط واجب آن است که هر یک از سه پارچه کفن به قدری نازک نباشد، که بدن میّت از زیر آن پیدا باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] احتیاط واجب آن است که هر یک از سه پارچه کفن به قدری نازک نباشد که بدن میت از زیر آن پیدا باشد.
- [آیت الله بروجردی] احتیاط واجب آن است که هر یک از سه پارچهی کفن به قدری نازک نباشد، که بدن میت از زیر آن پیدا باشد.
- [آیت الله خوئی] احتیاط واجب آن است که هر یک از سه پارچة کفن به قدری نازک نباشد که بدن میت از زیر آن پیدا باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . احتیاط واجب آن است که هر یک از سه پارچه کفن به قدری نازک نباشد، که بدن میت از زیر آن پیدا باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] احتیاط واجب آن است که هریک از سه پارچه کفن به قدری نازک نباشد که بدن میت از زیر آن پیدا باشد.