تشهد
تَشَهُد از اجزای نماز است که در رکعت دوم و رکعت آخر نماز پس از دو سجده خوانده می‌شود.
کسی که نشسته یا خوابیده نماز می‌خواند ، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می‌خواند شک کند که سجده یا تشهّد را بجا آورده یا نه ، باید به شک خود اعتنا نکند ، و اگر پیش از آنکه مشغول حمد یا تسبیحات شود شک کند که سجده ، یا تشهّد را بجا آورده یا نه ، باید بجا آورد .
عنوان مسئله:
کسی که نشسته یا خوابیده نماز می‌خواند ، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می‌خواند شک کند که سجده یا تشهّد را بجا آورده یا نه ، باید به شک خود اعتنا نکند ، و اگر پیش از آنکه مشغول حمد یا تسبیحات شود شک کند که سجده ، یا تشهّد را بجا آورده یا نه ، باید بجا آورد .
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا میتوانیم در بین حمد یا سوره یا تسبیحات اربعه یا تشهد و یا سلام، به ذکر و دعا و قرائت قرآن مشغول شده، سپس بقیه حمد و... را بخوانیم؟ در صورت صحیح بودن، آیا میتوانیم به فارسی یا زبان دیگری غیر از عربی دعا نموده یا ذکر بگوییم؟
- [آیت الله نوری همدانی] بیماری که ایستاده نماز می‌خواند ناگاه در بین نماز احساس سرگیجه و عجز میکند آیا میتواند بقیه نماز را به حالت نشسته یا خوابیده بخواند؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی که تکلیفش نماز نشسته خواندن است، اگر شک کند بین سه و پنج در حالی که مشغول به خواندن تسبیحات است، تکلیف او چیست، آیا نماز او باطل است یا وجه تصحیح ی دارد؟
- [سایر] پرت شدن حواس در نماز - در حالیکه حمد و سوره می‌خواند نماز را باطل میکند یا خیر؟
- [سایر] با سلام. اگر در رکعت سوم یا چهارم به جای تسبیحات، حمد و توحید بخوانیم، تکلیف نماز چیست؟
- [آیت الله بروجردی] نماز گزار حمد را فراموش کرد، سوره را خواند داخل رکن شد، بعد از نماز قضای حمد و سجده سهو لازم است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اگر انسان در اثنای تشهّد شک کند که سجده ی دوّم را به جا آورده یا نه، فرموده اید نباید اعتنا کند؛ آیا شکّ در اثنای ذکر مستحبّی تشهّد هم همین حکم را دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] برای امام و مأموم، در رکعت سوم و چهارم نماز، خواندن حمد بهتر است یا تسبیحات اربعه؟ در نماز انفرادی کدام یک بهتر است؟
- [آیت الله اردبیلی] فردی سجده و تشهد را در نمازش فراموش میکند و بعد از اتمام نماز، به جای انجام قضای سجده یا تشهد فراموش شده، مشغول به نماز دیگری می‌شود. اگر در بین نماز یادش بیاید که سجده یا تشهد فراموش شده را انجام نداده، وظیفهاش چیست و نمازی که مشغول آن است، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] کسی که در حال قیام بعد خواندن حمد و سوره یا در رکعت سوم و چهارم، بعد از تسبیحات اربعه، شک کند که آیا رکوع را به جا آورد یا نه، چه باید بکند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر شک کند عملی را که رکن نیست بجا آورده یا نه ، چنانچه مشغول کاری که بعد از آن است شده ، باید به شک خود اعتنا نکند ، مثلاً موقعی که مشغول خواندن سوره است ، اگر شک کند که حمد را خوانده یا نه ، باید به شک خود اعتنا نکند ، واگر بعد یادش بیاید که آن را بجا نیاورده ، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده ، باید آن را و آن چه بعد از آن است بجا آورد ، و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش صحیح است ، بنابراین اگر مثلاً در قنوت یادش بیاید که حمد را نخوانده ، باید حمد وسوره را بخواند ، و اگر در رکوع یادش بیاید ، نمازش صحیح است .
- موقعی که مشغول نماز احتیاط است ، اگر در یکی از کارهای آن شک کند ، چنانچه محل آن نگذشته باید بجا آورد ، و اگر محلّش گذشته باید به شک خود اعتنا نکند ، مثلاً اگر شک کند که حمد خوانده یا نه ، چنانچه به رکوع نرفته باید بخواند ، و اگر به رکوع رفته باید به شک خود اعتنا نکند .
- اگر در رکوع رکعت سوم یا چهارم ، یا در حال رفتن به رکوع شک کند که حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه ، به شک خود اعتنا نکند .
- اگر در حال برخاستن شک کند که سجده یا تشهّد را بجا آورده یا نه ، باید به شک خود اعتنا نکند .
- کسی که نشسته نماز می‌خواند ، اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بایستد و رکوع را ایستاده بجا آورد ، باید بایستد و از حال ایستاده به رکوع رود ، و اگر نتواند باید رکوع را هم نشسته بجا آورد .
- کسی که زیاد شک میکند ، اگر شک کند چیزی را که رکن نیست بجا آورده یا نه ، و اعتنا نکند ، و بعد یادش بیاید که آن را بجا نیاورده ، چنانچه از محل بجا آوردن آن نگذشته باید آن را و آن چه بعد از آن است بجا آورد ، و اگر از محل آن گذشته نمازش صحیح است ، مثلاً اگر شک کند که حمد خوانده یا نه و اعتنا نکند ، چنانچه در قنوت یادش بیاید که حمد نخوانده ، باید حمد و سوره را بخواند ، و اگر در رکوع یادش بیاید ، نمازش صحیح است . 5 شک امام و مأموم :
- کسی که ایستاده نماز می‌خواند ، نمیتواند به کسی که نشسته یا خوابیده نماز می‌خواند اقتدا کند . و کسی که نشسته نماز می‌خواند ، نمیتواند به کسی که خوابیده نماز می‌خواند اقتدا نماید .
- کسی که نشسته نماز می‌خواند ، میتواند به کسی که نشسته نماز می‌خواند اقتدا کند ، ولی اقتدا کسی که خوابیده نماز می‌خواند مطلقاً محل اشکال است . چه امام ایستاده باشد ، چه نشسته ، چه خوابیده .
- اگر در بین نماز شک کند که یکی از کارهای واجب آن را انجام داده یا نه ، مثلاً شک کند که حمد خوانده یا نه ، چنانچه مشغول کاری باشد که شرعاً نباید در صورتی که آن کار قبلی را عمداً ترک کرده است مشغول این کار شود ، مثلاً در حال خواندن سوره شک کند حمد خوانده یا نه ، نباید به شک خود اعتنا کند ، و در غیر این صورت باید آنچه را که در انجام آن شک کرده ، بجا آورد .
- اگر شک کند که رکنی را بجا آورده یا نه ، مثلاً مشغول تشهّد است اگر شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه ، و به شک خود اعتنا نکند ، و بعداً یادش بیاید که آن رکن را بجا نیاورده ، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده باید آن را بجا آورد ، واگر مشغول رکن بعد شده نمازش بنابر احتیاط لازم باطل است ، مثلاً اگر پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید که دو سجده را بجا نیاورده ، باید بجا آورد ، و اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید ، نمازش چنانکه گفته شد باطل است .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] کسی که نشسته یا خوابیده نماز می‌خواند، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می‌خواند، شک کند که سجده یا تشهّد را به جا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود، شک کند که سجده یا تشهّد را به جا آورده یا نه، باید به جا آورد.
- [آیت الله خوئی] کسی که نشسته یا خوابیده نماز می‌خواند، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می‌خواند شک کند که سجده یا تشهد را بهجا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود، شک کند که سجده یا تشهد را بهجا آورده یا نه، باید بهجا آورد.
- [آیت الله بهجت] کسی که نشسته یا خوابیده نماز می‌خواند، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می‌خواند، شک کند که سجده یا تشهد را بهجا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از آنکه مشغول حمد یا تسبیحات شود، شک کند که سجده یا تشهد را بهجا آورده یا نه، باید بهجا آورد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از آنکه مشغول حمد یا تسبیحات شود شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه باید بجا آورد.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند ، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند ، شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه ، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از آنکه مشغول حمد یا تسبیحات شود ، شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه ، باید بجا آورد .
- [آیت الله بهجت] کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند ، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند ، شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه ، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود ، شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه ، باید بجا آورد .
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی که نشسته یا خوابیده نماز می‌خواند، هنگامی که حمد یا تسبیحات را می‌خواند، شک کند که سجده یا تشهّد را بجا آورده یا نه، نباید به شک خود اعتنا کند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود، شک کند که سجده یا تشهّد را بجا آورده یا نه، باید آن را بجا آورد.
- [امام خمینی] کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه، باید بجا آورد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند، شک کند که سجده یا تشهد را به جا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند. و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود، شک کند که سجده یا تشهد را به جا آورده یا نه، باید به جا آورد.
- [آیت الله سبحانی] کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند; اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند، شک کند که سجده یا تشهد را به جا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از آنکه مشغول حمد یا تسبیحات شود، شک کند که سجده یا تشهد را به جا آورده یا نه، باید به جا آورد.