وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
مأموم باید غیر از آنچه در نماز خوانده می‌شود ، کارهای دیگر آن مانند رکوع و سجود را با امام ، یا کمی بعد از امام بجا آورد ، و اگر عمداً پیش از امام یا مدتی بعد از امام به نحوی که متابعت صدق نکند انجام دهد ، جماعتش باطل می‌شود ، ولی اگر به وظیفه منفرد عمل نماید نمازش صحیح است به تفصیلی که در مسأله (1404) گذشت .
عنوان مسئله:
مأموم باید غیر از آنچه در نماز خوانده می‌شود ، کارهای دیگر آن مانند رکوع و سجود را با امام ، یا کمی بعد از امام بجا آورد ، و اگر عمداً پیش از امام یا مدتی بعد از امام به نحوی که متابعت صدق نکند انجام دهد ، جماعتش باطل می‌شود ، ولی اگر به وظیفه منفرد عمل نماید نمازش صحیح است به تفصیلی که در مسأله (1404) گذشت .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] می دانیم که در نماز جماعت، اگر انسان سهواً زودتر از امام جماعت سر از رکوع یا سجده بر دارد، باید دوباره خود را به رکوع یا سجده امام برساند. از بعضی افراد شنیده ام که وقتی مأموم دوباره به رکوع یا سجده رفت نباید ذکر بگوید. زیرا نمازش مشکل پیدا می کند، آیا این مطلب صحیح است ؟
- [آیت الله بهجت] اگر امام جماعت سهوا بعد از تکبیرة الاحرام به رکوع رود، وظیفه ی مأموم چیست؟ اگر امام در رکوع به مسأله پی ببرد، او چه تکلیفی دارد؟ آیا با انجام دادن تکلیفش، نماز جماعت به قوّت خود باقی است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر امام جماعت، سهوا رکنی از نماز را اضافه یا کم کند، مثلاً در یک رکعت دو رکوع کند یا اصلاً رکوع نکند، نماز و وظیفه مأموم، چه صورتی پیدا میکند؟
- [آیت الله خوئی] شما در کتاب مسائل المنتخبه در شرط سوم از شرایط نماز جماعت فرمودهاید: امام جماعت باید در نمازش مستقل باشد بنابر این جایز نیست به شخصی که مأموم است اقتدا نمود، آیا این حکم شامل مأمومی که یک رکعت یا دو رکعت یا سه رکعت را به جماعت خوانده و بعد از آنکه امام جماعت نمازش تمام شده منفرد می‌شود میگردد یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] امام جماعت در رکعت سوم و مأموم رکعت دوم نماز است. در صورتیکه مأموم بخواهد سوره حمد را تا آخر بخواند امام سر از رکوع برمیدارد و وارد سجده می‌شود. در این حال آیا مأموم میتواند سوره حمد را رها نموده و همراه امام رکوع را بهجا آورد؟ یا اینکه باید سوره حمد را تا آخر بخواند و اگر به رکوع امام نرسید، بعد از حمد سوره را نیز بخواند و نمازش را فرادا نماید؟
- [آیت الله بهجت] شخصی در نماز جماعت به جای قنوت به رکوع می رود و از روی عمد یا جهل به مسأله به عنوان متابعت به قنوت بر نمی گردد. اگر در همان حال منتظر بماند تا امام به رکوع برسد و سپس تا آخر نماز را با امام ادامه دهد؛ نماز او به جماعت صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] در نماز جماعت، مأموم به علت تبعیّت، رکنی مثلاً رکوع را زیاد کرده است پس از نماز متوجّه می شود که نماز امام باطل بوده است، آیا نماز مأموم صحیح است یا باید اعاده کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فرموده اید: اگر مأموم پیش از امام سر از رکوع یا سجده بردارد باید به رکوع یا سجده برگردد و زیاد شدن رکوع یا سجده نماز را باطل نمی کند، بفرمایید آیا برای زیادی رکوع یا سجده، سجده سهو لازم می شود؟
- [آیت الله خوئی] در نماز جماعت که در مسئله 1485 توضیح فرمودهاید: اگر مأموم سهواً قبل از امام به رکوع رود و طوری باشد که اگر برگردد مقداری از قرائت را درک میکند و برگردد نمازش صحیح است، بفرمائید اگر امام قنوت میخواند باید برگردد و اگر برنگشت تا امام قنوت را خواند و داخل رکوع شد نمازش چه صورت دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مأموم در قرائت رکعت اول اقتدا کند و به علت جمعیت زیاد جماعت یا به علل دیگر رفتن رکوع امام را متوجه نشود و موقعی متوجه می شود که امام به سجده رفته در این حال رکوع را انجام داده و خود را به سجده اول یا دوم امام می رساند آیا در این صورت نماز وی باطل است یا خیر؟ اگر به سجده دوم امام هم نرسد و در تشهد به امام رسید چه صورت دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که اطمینان دارد که اگر سوره را شروع کند یا تمام نماید به رکوع امام میرسد ، در صورتی که زیاد طول نکشد بهتر آن است که سوره را شروع کند ، یا اگر شروع کرده تمام نماید . ولی اگر زیاد طول بکشد بطوری که نگویند متابعت امام میکند باید شروع نکند ، و چنانچه شروع کرده تمام ننماید ، و گرنه جماعتش باطل خواهد شد ، ولی نمازش صحیح است اگر به وظیفه منفرد عمل کرده باشد به تفصیلی که در مسأله (1404) گذشت .
- اگر سهواً پیش از امام سر از رکوع بردارد چنانچه امام در رکوع باشد ، باید بنابر احتیاط به رکوع برگردد و با امام سر بردارد ، و در این صورت زیاد شدن رکوع که رکن است نماز را باطل نمیکند ، واگر عمداً بر نگردد جماعتش بنابر احتیاط باطل می‌شود ، ولی نمازش صحیح است به تفصیلی که در مسأله (1404) گذشت ، ولی اگر به رکوع برگردد و پیش از آنکه به رکوع امام برسد ، امام سر بردارد ، نمازش بنابر احتیاط باطل است .
- اگر سهواً پیش از امام به سجده برود چنانچه بتواند پس از آوردن ذکر واجب سجده برگردد و همراه با امام به سجده برود، باید ذکر را بیاورد، و سپس بنا بر احتیاط واجب برگردد و احتیاط مستحب آن است که ذکر را در سجده دوم - که برای متابعت از امام آورده - نیز بگوید. و اگر عمداً برنگردد صحت جماعتش محل اشکال است ولی نمازش صحیح است به تفصیلی که در مسأله (????) گذشت. و اگر نتواند در صورت بجا آوردن ذکر واجب برگردد و امام را در سجده درک کند باید ذکر را آورده سپس با امام ادامه دهد و جماعتش صحیح است.
- اگر سهواً پیش از امام به رکوع برود چنانچه بتواند پس از آوردن ذکر واجب رکوع برگردد و مقداری از رکوع امام را درک کند باید ذکر را بیاورد و سپس بنا بر احتیاط واجب برگردد و احتیاط مستحب آن است که ذکر را در رکوع دوم نیز بگوید. و اگر عمداً برنگردد صحت جماعتش محل اشکال است ولی نمازش صحیح است به تفصیلی که در مسأله (????) گذشت. و اگر نتواند در صورت بجا آوردن ذکر واجب برگردد و امام را در رکوع درک کند باید ذکر را آورده سپس با امام به سجود برود و جماعتش صحیح است.
- اگر مأموم در بین نماز بدون عذر قصد انفراد نماید ، صحت جماعتش محل اشکال است ، ولی نمازش صحیح است ، مگر آنکه به وظیفه منفرد عمل نکرده باشد که بنابر احتیاط واجب باید نماز را اعاده کند ، ولی اگر چیزی را کم و زیاد کرده باشد که در صورت عذر ، نماز را باطل نکند اعاده لازم نیست ، مثلاً اگر از اول نماز قصد انفراد را نداشته و قرائت را نخوانده ولی در حال رکوع چنین قصدی برایش پیدا شود ، در این صورت میتواند نمازش را به قصد انفراد تمام کند ، و لازم نیست که آن را اعاده نماید ، و همچنین اگر یک سجده را برای متابعت زیاد کرده باشد .
- کسی که میداند اگر سوره یا قنوت را تمام کند به رکوع امام نمیرسد ، چنانچه عمداً سوره یا قنوت را بخواند و به رکوع نرسد ، جماعتش باطل می‌شود ، و باید به وظیفه منفرد عمل نماید .
- اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده ، یا کافر بوده ، یا به جهتی نمازش باطل بوده ، مثلاً بی وضو نماز خوانده ، نمازش صحیح است .
- اگر بعد از شروع به نماز ، بین مأموم و امام ، یا بین مأموم و کسی که مأموم بواسطه او متصل به امام است ، پرده یا چیز دیگری حائل شود ، جماعت باطل می‌شود ، و لازم است مأموم به وظیفه منفرد عمل نماید .
- اگر زن در بین نماز شک کند که حائض شده یا نه ، نمازش صحیح است ، ولی اگر بعد از نماز بفهمد که در بین نماز حائض شده ، نمازی که خوانده باطل است . همچنان که در مسأله قبل گذشت .
- کسی که زیاد شک میکند ، اگر شک کند چیزی را که رکن نیست بجا آورده یا نه ، و اعتنا نکند ، و بعد یادش بیاید که آن را بجا نیاورده ، چنانچه از محل بجا آوردن آن نگذشته باید آن را و آن چه بعد از آن است بجا آورد ، و اگر از محل آن گذشته نمازش صحیح است ، مثلاً اگر شک کند که حمد خوانده یا نه و اعتنا نکند ، چنانچه در قنوت یادش بیاید که حمد نخوانده ، باید حمد و سوره را بخواند ، و اگر در رکوع یادش بیاید ، نمازش صحیح است . 5 شک امام و مأموم :
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] ماموم باید غیر از آنچه در نماز خوانده می شود؛ کارهای دیگر آن مانند رکوع و سجود را با امام یا کمی بعد از امام به جا آورد و اگر عمدا پیش از امام یا مدتی بعد از امام انجام دهد؛ جماعتش باطل می شود؛ ولی اگر به وظیفه منفرد عمل نماید نمازش صحیح است.
- [آیت الله خوئی] مأموم باید غیر از آنچه در نماز خوانده می‌شود، کارهای دیگر آن، مانند رکوع و سجود را با امام یا کمی بعد از امام بهجا آورد. و اگر عمداً پیش از امام یا مدتی بعد از امام انجام دهد، جماعتش باطل می‌شود، ولی اگر به وظیفة منفرد عمل نماید نمازش صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مأموم باید غیر از آنچه در نماز خوانده می شود، کارهای دیگر آن، مانند رکوع و سجود را با امام یا کمی بعد از امام به جا آورد، و اگر عمداً پیش از امام یا مدتی بعد از امام انجام دهد، اگر چه معصیت کرده، ولی نماز و جماعتش صحیح است. و احتیاط آن است که نماز را تمام کند و دوباره بخواند. بلی اگر عمداً قبل از تمام شدن قرائت امام رکوع کند نمازش باطل می شود.
- [آیت الله اردبیلی] مأموم باید غیر از آنچه در نماز خوانده می‌شود، اعمال دیگر آن مانند رکوع و سجود را با امام یا کمی بعد از امام بجا آورد و اگر عمدا پیش از امام عملی را انجام دهد، نماز او فرادی می‌شود؛ اما اگر در حال قرائت امام عمدا به رکوع رود، نمازش باطل می‌شود و اگر عمدا عملی را مدت زیادی پس از امام انجام دهد و یا این که در یک رکن عمدا امام را درک نکند مثل این که امام سر از رکوع بردارد و مأموم هنوز به رکوع نرفته باشد نماز او فرادی می‌شود، بلکه اگر سهوا نیز امام را در یک رکن درک نکند، بنابر احتیاط نمازش فرادی می‌شود.
- [آیت الله نوری همدانی] ماموم باید به غیر از آنچه در نماز خوانده می شود ، کارهای ریگر ان مانند رکوع و سجود را با امام یا کمی بعد از امام بجا آورد . و اگر عمداً پیش از امام یا مدتی بعد از امام انجام دهد . معصیت کرده ولی نمازش صحیح است اما اگر در حال قرائت امام به رکوع رود ، نمازش باطل می شود و نیز اگر در دو رکن پشت سر هم از امام جلو یا عقب بیافتد بنابر احتیاط واجب باید نماز را تمام بکند و دوباره بخواند اگر چه بعید نیست نمازش صحیح باشد و فرادی شود .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر سهوا پیش از امام به رکوع رود و طوری باشد که اگر برگردد به چیزی از قرایت امام نمی رسد اگر به قصد متابعت امام سر بردارد و با امام به رکوع رود جماعت و نمازش صحیح است و اگر صبر کند تا امام به او برسد نمازش صحیح و جماعتش محل اشکال است
- [آیت الله بهجت] اگر مأموم عمداً زودتر از امام سر از رکوع بردارد، باید بایستد تا امام سر از رکوع بردارد، و اگر به قصد متابعت، دوباره به رکوع برگردد، نمازش باطل است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مأموم باید غیر از آنچه در نماز خوانده می‌شود، کارهای دیگر آن؛ مانند رکوع و سجود را با امام، یا کمی بعد از امام به جا آورد و اگر عمداً پیش از امام یا مدّتی (که عرفاً پیاپی گفته نشود) بعد از امام انجام دهد، نمازش فرادی می‌شود و باید به وظیفه فرادی عمل نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در بین نماز شک کند که اقتدا کرده یا نه، چنان چه در حالی باشد که وظیفه مأموم است، مثلاً به حمد و سوره امام گوش می دهد، باید نماز را به جماعت تمام کند، و اگر مشغول کاری باشد که هم وظیفه منفرد و هم وظیفه مأموم است، مثلاً در رکوع یا سجده باشد، باید نماز را به نیت فرادی تمام نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر سهوا پیش از امام به سجده رود و به قصد متابعت امام سر بردارد و با امام به سجده رود جماعت و نمازش صحیح است و اگر صبر کند تا امام به او برسد نمازش صحیح و جماعتش محل اشکال است