أمر به معروف و نهی از منکر ، در صورتی واجب می‌شود که انجام دادن معروف و انجام دادن منکر حرام باشد ، و در این صورت امر به معروف و نهی از منکر واجب کفائی است ، و اگر بعضی از افراد به این وظیفه عمل کند ، از دیگران ساقط می‌شود ، ولی بر همه لازم است که اگر با فعل حرام و ترک واجبی مواجه شدند بی تفاوت نباشند ، و انزجار خود را با گفتار و کردار ابراز نمایند و این مقدار واجب عینی است .
و از حضرت امیر المؤمنین علیه‌السلام چنین آمده است که : (أمرنا رسول اللّه‌ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم أن نلقی أهل المعاصی بوجوه مکفهرّة) .
(رسول أکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم به ما دستور داد که با گنهکاران با صورتی درهم کشیده مواجه شویم) .
در صورتی که انجام دادن معروف مستحب است نه واجب و انجام دادن منکر مکروه است نه حرام امر به معروف و نهی از منکر ، نیز مستحب است .
و در أمر به معروف و نهی از منکر باید حیثیّت و شخصیّت خلافکار در نظر گرفته شود ، که به او اذیّت و اهانت نگردد ، همچنین نباید خیلی سخت و دشوار گرفت که سبب انزجار او از دین و برنامه‌های دینی شود .