طلاق خلع
خُلع به ضم خاء طلاق در ازای دریافت مالی معیّن است. از آن در باب خلع سخن گفته‌اند.
طلاق زنی را که به شوهرش مایل نیست و از او کراهت دارد و مهر یا مال دیگر خود را به او می‌بخشد که طلاقش دهد ، (طلاق خلع) گویند . در طلاق خلع معتبر است که کراهت زن از شوهرش بحدّی باشد که او را به مراعات ننمودن حقوق زناشوئی تهدید نماید .
عنوان مسئله:
طلاق زنی را که به شوهرش مایل نیست و از او کراهت دارد و مهر یا مال دیگر خود را به او می‌بخشد که طلاقش دهد ، (طلاق خلع) گویند . در طلاق خلع معتبر است که کراهت زن از شوهرش بحدّی باشد که او را به مراعات ننمودن حقوق زناشوئی تهدید نماید .
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی که از شوهر خود اکراه شدید دارد و مهریه خود را می بخشد تا طلاق خلع جاری شود; ولی شوهر حتّی به مازاد بر مهر قبول نمی کند، تکلیف چیست؟
- [سایر] شوهری به تمام وظایف و حقوق زناشویی عمل میکند ولی زن از ادامه زندگی با او نفرت و کراهت دارد و میخواهد با بذل مهریه تقاضای طلاق کند؛ آیا با فرض امتناع مرد از طلاق، حاکم شرع میتواند طلاق بدهد؟
- [آیت الله بهجت] اگر در ضمن اجرای طلاق خلع، علاوه بر بذل مهر با زن شرط شده است که وی حقّ ملاقات با فرزندش را نداشته باشد، چون موجب ناراحتی و اضطراب طفل می شود و نگهداری آن برای زوج مشکل می شود و زوجه هم قبول نموده است. حال اگر زوجه از این شرط تخلّف کند و بخواهد با فرزندش ملاقات کند، آیا این هم مثل رجوع مهر محسوب می شود که موجب تبدّل طلاق خلع به رجعی است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] زنی با بذل مهر، طلاق می گیرد و قبل از تمام شدن عدّه، از بذل رجوع می کند. مرد با علم به این که حقّ رجوع دارد، رجوع نکرده تا عدّه منقضی می شود. آیا زن حقّ مهر دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زنی شوهرش او را طلاق دهد یا این که بمیرد آیا زن کما فی السابق بر پدر شوهر محرم است یا نه؟
- [آیت الله نوری همدانی] در نکاح دائمی اگر زن قبل از نزدیکی، به علّت عنین بودن مرد طلاق بگیرد یا به هر علّت دیگری عقد نکاح فسخ شود در اینصورت شوهر نسبت به نصف مهر مشغول الذمه است و اگر هم قبلاً کل مهر را پرداخت کرده نسبت به نیمی از آن حق رجوع دارد. حال اگر قبلاً زن مهر خود را به طور کامل به شوهر خود هبه کرده باشد آیا در اینصورت نیز باید به میزان نصف مهر به شوهر سابق خود برگرداند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مردی ازدواج کرده ولی هنوز دخول نکرده است امّا زن از طریق انزال در محل باردار شده است وضعیت مهر بعداز طلاق چگونه خواهد بود؟
- [آیت الله بهجت] مردی ازدواج کرده؛ ولی هنوز دخول نکرده است، امّا زن از طریق انزال در محلّ، باردار شده است. وضعیت مهر بعد از طلاق چگونه خواهد بود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زید با زنی ازدواج کرد و از او بچّهدار شد، آن گاه او را طلاق داد بعد با زنی دیگر ازدواج نمود و از او بچّهدار شد، آیا بچّههای زن دوّم با زن اوّلش محرم هستند یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر زنی طلاق بگیرد و هنوز مدت عده تمام نشده شوهرش رجوع کند ولی نزدیکی نکرده دوباره طلاق بدهد، آیا زن میتواند بلافاصله با مردی دیگر ازدواج کند و آیا شوهر اول میتواند بلافاصله بعد از طلاق دوم با خواهر این زن ازدواج کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مرد زنی را گول بزند که رعایت حقوق زناشوئی شوهرش را نکند تا او وادار شود طلاقش دهد و زنِ آن مرد شود ، آن طلاق و عقد صحیح است ، ولی هر دو معصیت بزرگی کردهاند .
- اگر زنی کسی را وکیل کند که مهر او را به شوهرش ببخشد ، و شوهر همان کس را وکیل کند که زن را طلاق دهد ، چنانچه مثلاً اسم شوهر محمّد و اسم زن فاطمه باشد ، وکیل ، صیغه طلاق را اینطور میخواند : (عَنْ مُوَکِّلَتِی فاطِمَةَ بَذَلْتُ مَهْرَها لِمُوَکّلِی مُحَمَّدٍ لِیَخْلَعَها عَلَیْهِ) پس از آن میگوید : (زَوْجَةُ مُوَکّلِی خَلَعْتُها عَلی ما بَذَلَتْ فَهِیَ طالِقٌ) ، و اگر زنی کسی را وکیل کند که غیر از مهر چیز دیگری را به شوهر او ببخشد که او را طلاق دهد ، وکیل باید بجای کلمه (مَهْرَها) آن چیز را بگوید ، مثلاً اگر صد تومان داده باید بگوید (بَذَلَتْ مِأَةَ تُومانٍ) . طلاق مبارات
- ابتدای عدّه طلاق از موقعی است که خواندن صیغه طلاق تمام میشود ، چه زن بداند طلاقش دادهاند یا نداند ، پس اگر بعد از تمام شدن عدّه بفهمد که او را طلاق دادهاند ، لازم نیست دوباره عدّه نگهدارد . عدّه زنی که شوهرش مرده
- طلاق بائن آن است که بعد از طلاق ، مرد حق ندارد به همسر خود رجوع کند ، یعنی بدون عقد دوباره ازدواج را بر قرار سازد ، و آن بر شش قسم است : اول : طلاق زنی که نه سالش تمام نشده باشد . دوم : طلاق زنی که یائسه باشد . سوم : طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او نزدیکی نکرده باشد . چهارم : طلاق سوم که شرح آن در مسأله (2498) خواهد آمد . پنجم : طلاق خلع و مبارات ، و احکام آنها خواهد آمد . ششم : طلاق حاکم شرع ، زن شخصی را که نه حاضر است مخارج زندگانی او را بدهد ، و نه حاضر است او را طلاق دهد . و غیر اینها طلاق رجعی است ، به این معنی تا وقتی زن در عدّه است ، شوهرش میتواند به او رجوع نماید .
- صیغه طلاق خلع و مبارات در صورت امکان باید به عربی صحیح خوانده شود ، و چنانچه ممکن نباشد حکم آن حکم طلاق است که در مسأله (2479) گذشت ، ولی اگر زن برای آنکه مال خود را به شوهر ببخشد مثلاً به فارسی بگوید : برای طلاق ، فلان مال را به تو بخشیدم ، اشکال ندارد .
- اگر مرد پیش از آنکه زنی را برای خود عقد کند بگوید بواسطه شیر خوردن ، آن زن بر او حرام شده ، مثلاً بگوید شیر مادر او را خورده ، چنانچه تصدیق او ممکن باشد ، نمیتواند با آن زن ازدواج کند ، و اگر بعد از عقد بگوید و خود زن هم حرف او را قبول نماید ، عقد باطل است ، پس اگر مرد با او نزدیکی نکرده باشد ، یا نزدیکی کرده باشد ، ولی در وقت نزدیکی کردن زن بداند بر آن مرد حرام است ، مهر ندارد ، و اگر بعد از نزدیکی بفهمد که بر آن مرد حرام بوده ، مرد باید مهر او را به اندازه مهر زنهائی که مثل او هستند بدهد .
- اگر شوهر در عقد مثلاً شرط کند که زن باکره باشد ، و بعد از عقد معلوم شود که باکره نبوده است میتواند عقد را بهم بزند ، ولی اگر بهم نزند ، یا شرط نکرده باشد ولی به اعتقاد بکارت ازدواج کرده باشد میتواند با ملاحظه نسبت تفاوت بین مهر المثل باکره ، و غیر باکره از مهری که قرار دادهاند کم کند ، و اگر داده است پس بگیرد ، مثلاً اگر مهر او (100) دینار باشد و مهر زنی مانند او اگر باکره باشد (80) دینار و اگر باکره نباشد (60) دینار باشد ، که تفاوتش 41 (25) دینار است ، از (100) دینار که مهر اوست کم میشود .
- اگر میّت بیش از یک زن داشته باشد ، چنانچه اولاد نداشته باشد ، یک چهارم مال ، و اگر اولاد داشته باشد ، یک هشتم مال به شرحی که گفته شد ، بطور مساوی بین زنهای او قسمت میشود ، اگر چه شوهر با همه یا بعض آنان نزدیکی نکرده باشد ، ولی اگر در مرضی که در آن مرض از دنیا رفته ، زنی را عقد کرده و با او نزدیکی نکرده است ، آن زن از او ارث نمیبرد و حقّ مهر هم ندارد .
- مهری را که زن میگیرد ، و مالی را که مرد عوض طلاق خلع میگیرد ، و همچنین دیهای که دریافت میشود ، خمس ندارد . و همچنین است ارثی که بر اساس قواعد معتبر در باب ارث به انسان میرسد . ولی اگر مسلمانی که شیعه است مالی به غیر این راه مانند تعصیب (5) به او به ارث برسد ، آن مال از فوائد محسوب میشود و خمس آن را باید بدهد ، و همچنین اگر ارثی به او برسد که توقع آن را نداشته واز غیر پدر و پسر باشد ، احتیاط واجب آن است که خمس آن ارث را اگر از مخارج سالش زیاد بیاید ، بدهد .
- طلاق دادن زن در حال حیض ، یا نفاس در سه صورت صحیح است : اول : آنکه شوهرش بعد از ازدواج با او نزدیکی نکرده باشد . دوم : معلوم باشد آبستن است ، و اگر معلوم نباشد و شوهر در حال حیض طلاقش بدهد ، بعد بفهمد آبستن بوده ، آن طلاق باطل است ، هر چند بهتر است رعایت احتیاط شود ، گر چه با تجدید طلاق باشد . سوم : مرد بواسطه غائب بودن ، یا هر سببی هر چند کتمان زن باشد نتواند بفهمد که زن از خون حیض و نفاس پاک است یا نه ، ولی در این صورت بنابر احتیاط واجب باید مرد صبر کند تا حد اقل یک ماه از جدا شدنش از زن بگذرد ، و بعد او را طلاق دهد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . طلاق زنی را که به شوهرش مایل نیست، و مهر یا مال دیگر خود را به او می‌بخشد که طلاقش دهد، طلاق خلع میگویند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] طلاق زنی را که به شوهرش مایل نیست و مهر یا مال دیگر خود را به او می‌بخشد که طلاقش دهد، (طلاق خلع) گویند.
- [آیت الله بهجت] طلاق زنی را که به شوهرش مایل نیست و مهر یا مال دیگر خود را به شوهر می‌بخشد تا طلاقش دهد، خلع گویند.
- [آیت الله سبحانی] طلاق زنی را که به شوهرش مایل نیست و مهر یا مال دیگر خود را به او می بخشد که طلاقش دهد طلاق خلع گویند.
- [آیت الله نوری همدانی] طلاق زنی را که به شوهرش مایل نیست و مِهر یا مال دیگر خود را به او می بخشد که طلاقش دهد ، طلاق خُلع گویند .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] طلاق زنی را که به شوهرش مایل نیست و مهر یا مال دیگر خود را به او می بخشد که طلاقش دهد؛ طلاق خلع گویند.
- [آیت الله بروجردی] طلاق زنی را که به شوهرش مایل نیست و مَهر یا مال دیگر خود را به او می بخشد که طلاقش دهد، طلاق خلع گویند.
- [امام خمینی] طلاق زنی را که به شوهرش مایل نیست و مهر یا مال دیگر خود را به او می بخشد که طلاقش دهد طلاق خلع گویند.
- [آیت الله وحید خراسانی] طلاق زنی را که از شوهر کراهت دارد و ترس ان باشد که حقوق واجبه شوهر را مراعات نکند و در حرام بیفتد و مهر یا مال دیگر خود را به او می بخشد که طلاقش دهد طلاق خلع گویند
- [آیت الله علوی گرگانی] طلاق زنی را که به شوهرش مایل نیست وکراهت شدید از او دارد ومهر یا مال دیگر خود را به او می‌بخشد که طلاقش دهد، طلاق خلعگویند.