عده طلاق
عِدّه مدت زمان معینی است که زن پس از جدایی از شوهر و یا کسی که به اشتباه با وی آمیزش کرده، باید صبر کرده و تا پایان آن مدت ازدواج نکند.
ابتدای عدّة طلاق از موقعی است که خواندن صیغة طلاق تمام می شود ، چه زن بداند طلاقش داده اند ، یا نداند پس اگر بعد از تمام شدن عدّه بفهمد که او را طلاق داده اند ؛ لازم نیست دوباره عدّه نگهدارد .
عدّة زنی که شوهرش مُرده :
عنوان مسئله:
ابتدای عدّة طلاق از موقعی است که خواندن صیغة طلاق تمام می شود ، چه زن بداند طلاقش داده اند ، یا نداند پس اگر بعد از تمام شدن عدّه بفهمد که او را طلاق داده اند ؛ لازم نیست دوباره عدّه نگهدارد .
عدّة زنی که شوهرش مُرده :
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زنی که انسان عقد دائم و یا متعه کرده ولیکن دخول نشده تا زمانی که به طلاق یا بخشش مدت، جدائی واقع شده، مسلما با دخترهای این زن نمیشود ازدواج کرد، آیا با نوادههای این زن هم نمیشود ازدواج کرد؟
- زنی از شوهرش طلاق رجعی گرفته بعد از تمام شده عده شوهر کرده ولی در خانه شوهر دوم یقین حاصل کرد که شوهر اولش در اثناء طلاق که هنوز عده تمام نشده بود فوت کرده حال تکلیف این زن در خانه شوهر دوم چیست؟
- اگر مردی زنی را صیغه کند و بعد از تمام شدن مدت آیا مرد موظف است که مراقب زن باشد که تا در عده اوست با شخص دیگری ازدواج نکند؟
- در خواندن صیغه طلاق در حضور شهود عدلین آیا عدالت واقعی شرط است یا به ظاهر که عادل است و فسق ظاهری انجام نمیدهد کفایت میکند و تحقیق لازم نیست؟ حتماً اگر نفس عدالت شرط باشد کار بسیار مشکل میشود که صیغه طلاق را خوانده عنایت فرمایید جواب را مرقوم فرمایید.
- زنی به مدّت یک سال متعه شده بود و از دبر دخول شده و پس از انقضاء مدت که میبایست به مدت دو حیض عده نگه میداشت و تزویج نمیکرد، به علت ندانستن مسئله و جاهل بودن به موضوع و حکم، قبل از انقضاء عده به عقد مرد دیگری در آمد و مرد هم از اینکه زن قبلاً متعه مردی شده اطلاعی نداشته و ندارد: الف- آیا بر شخص عالم لازم و واجب است که زن و مرد را مطلع نماید و یا لازم نیست؟ ب- آیا عقد مزبور صحیح است و یا باطل؟ و اگر باطل است، احتیاج به عقد جدید دارد و یا موجب حرمت ابدی میشود؟ آیا احتیاج به طلاق دارد؟ و یا اینکه حکم مسئله در صورت وقوع دخول قبل از انقضاء عده و در صورت وقوع دخول بعد از انقضاء عده و یا در صورتی که اصلاً دخول محقق نشده باشد متفاوت است؟ لطفاً حکم فروض را بیان فرمایید:
- فردی زنی را برای مدّتی مثلاً ده سال صیغه کرده و بعد از دو سال بقیّه مدّت صیغه را بخشیده، آیا زن در هنگام بخشیدن مدّت مثل عقد دائم از حیض و نفاس باید پاک باشد یا خیر؟ و همچنین زوج در بین عدّه میتواند به همسرش رجوع کند؟
- اگر مرد در ضمن عقد نکاح منقطع تعهد کند که پس از انقضای مدت، زن را به نکاح دائمی خود در اورد و یا در ضمن عقدی لازم تعهد کند زنی را به عقد نکاح دائمی خود درآورد، آیا تعهد مزبور لازم الوفاء میباشد؟ در صورت امتناع مرد از انجام تعهد، آیا حاکم طبق قاعده (الحاکم ولی المتنع) میتواند زن را به نکاح دائم مرد (متعهد) در آورد؟
- اگر در ضمن عقد، زوجه شرط کرده باشد که در صورت تحقق پارهای امور مثل اعتیاد شوهرش، زندانی شدن، عدم پرداخت نفقه و غیره، وی وکیل بلا عزل باشد تا خود را مطلقه نماید، در صورت تحقق هر یک از این امور، آیا زن بدون مراجعه به حاکم میتواند وکالتاً از طرف زوج، صیغه طلاق را جاری سازد.
- شخصی یکبار و یا سه بار با ذکر (واللَّه) نزد همسرس قسم میخورد که اگر بدون اجازه برای رفتن به جائی از منزل خارج شود طلاقش میدهد، با عنایت به اینکه زن با اجازه رفتن به منزل پدرش پس از مراجعه از آنجا، بدون اجازه به منزل خواهر خود میرود، حال اگر شخص قسم خورده صیغه طلاق را جاری نکند (اصالتاً یا وکالتاً) آیا کفاره بر ذمّه وی قرار میگیرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] سوال اول :زمان نگهداشتن عده در ازدواج موقت چقدر است؟ سوال دوم: آیا بدون نزدیکی کردن باز هم باید زن عده نگهدارد؟ سوال سوم: در صورت منفی بودن پاسخ سوال دوم اگر مردی پس از اتمام زمان صیغه موقت مجددا با همان زن صیغه بخوانند ولی اینبار نزدیکی کنند آیا زن باید عده نگهدارد؟
- [سایر] آیا با زنی که عده نگه نمی دارد می شود ازدواج موقت کرد؟ ایا در عقد موقت لازم است بدانیم که زن عده نگه می دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برای تبدیل ازدواج دائم به موقّت غیر از طلاق و انجام عقد موقّت راهی وجود دارد؟ و اگر ندارد آیا عدّه نگهداشتن لازم است یا شوهر سابق در عدّه می تواند زن را متعه کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برای تبدیل ازدواج دائم به موقّت غیر از طلاق و انجام عقد موقّت راهی وجود دارد؟ و اگر ندارد آیا عدّه نگهداشتن لازم است یا شوهر سابق در عدّه می تواند زن را متعه کند؟
- [آیت الله سبحانی] زنی شوهرش مرده و مرد دیگر به گمان اینکه عدّه وفات همانند عدّه طلاق سه ماه است با او ازدواج می کند و بعداً متوجه می شوند که مسأله برخلاف آن بوده است ارتباط را قطع می کنند یا زن را طلاق می دهد اکنون بعد از سرآمدن عدّه وفات می خواهند زندگی مشترک را با عقد جدید از سر بگیرند تکلیف چیست؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر زنی طلاق بگیرد و هنوز مدت عده تمام نشده شوهرش رجوع کند ولی نزدیکی نکرده دوباره طلاق بدهد، آیا زن میتواند بلافاصله با مردی دیگر ازدواج کند و آیا شوهر اول میتواند بلافاصله بعد از طلاق دوم با خواهر این زن ازدواج کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در طلاق رجعی به جای رجوع در عدّه با زن صیغه موقت کند، پس از پایان عدّه در ضمن آن زمان مدت صیغه هم بگذرد آیا مطلقه رجعیه می تواند با مرد دیگری ازدواج کند یا نیاز به عدّه دیگر دارد؟ اگر در زمان صیغه موقت مدخوله نشده باشد چطور؟
- [سایر] آیا زنی که در ازدواج موقت عده نگه نمی دارد می شود ازدواج موقت کرد یا خیر؟ ایا برای عقد موقت نیازی به این است که بدانیم زن عده نگه میدارد یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] ایا در ازدواج موقت با زن اهل کتاب عده نگه داشتن لازم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زنی به عقد موقّت مردی درآید و مطمئن باشد که از آمیزش با او حامله نشده است (مثلا مرد خواجه باشد یا زن رحم خود را خارج کرده باشد) آیا باید پس از پایان مدّت عقد موقّت،عدّه نگهدارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زنی که شوهرش مرده اگر آبستن نباشد ، باید تا چهار ماه و ده روز عدّه نگهدارد ، یعنی از شوهر کردن خودداری نماید اگر چه یائسه یا صیغه باشد ، یا شوهرش با او نزدیکی نکرده باشد و اگر آبستن باشد ، باید تا موقع زائیدن عدّه نگهدارد ، ولی اگر پیش ازگذشتن چهار ماه و ده روز ، بچّه اش بدنیا بیاید باید تا چهار ماه و ده روز از مرگ شوهرش صبر کند و این عدّه را عدة وفات می گویند .
- زنی که نُه سالش تمام شده و یائسه نیست اگر شوهرش با او نزدیکی کند و طلاقش دهد ، بعد از طلاق باید عدّه نگهدارد ، یعنی بعد از آنکه در پاکی طلاقش داد ، به قدری صبر کند که دوباره حیض ببیند و پاک شود و همین که حیض سوّم را دید عدّه او تمام می شود و می تواند شوهر کند . ولی اگر پیش از نزدیکی کردن با او طلاقش بدهد عدّه ندارد ، یعنی می تواند بعد از طلاق فوراً شوهر کند .
- اگر زن یقین کند که شوهرش مُرده و بعد از تمام شدن عّة وفات ، شوهر کند ، چنانچه معلوم شود شوهر او بعداً مرده است ، باید از شوهر دوّم جدا شود و در صورتی که آبستن باشد ، به مقداری که در عدّة طلاق گفته شد ، برای شوهر دوّم عدّه طلاق و بعد برای شوهر اوّل عدّة وفات نگهدارد ؛ و اگر آبستن نباشد ، برای شوهر اوّل عدّة وفات و بعد برای شوهر دوّم عدّة طلاق نگهدارد و ابتدای عدّة وفات را از موقعی که خبر صحیح وفات شوهر به او رسیده قرار دهد .
- اگر با زنی که در عدّة طلاق رجعی است زنا کند ، آن زن بر او حرام می شود و اگر با زنی که در عدّة متعه ، یا طلاق بائن ، یا عدّة وفات است ، زنا کند بعداً می تواند او را عقد نماید ، اگر چه احتیاط مستحّب آن است که با او ازدواج نکند و معنای طلاق رجعی و طلاق بائن و عدّة متعه و عدّة وفات در احکام طلاق گفته خواهد شد .
- اگر با زن نامحرمی به گمان اینکه عیال خود او است نزدیکی کند چه زن بداند که او شوهرش نیست ، یا گمان کند شوهرش می باشد ، باید عدّه نگهدارد .
- زنی که حیض نمی بیند اگر در سن زنهائی باشد که حیض می بینند ، چنانچه شوهرش بعد از نزدیکی کردن او را طلاق دهد ، باید بعد از طلاق تا سه ماه عدّه نگهدارد .
- اگر با زنی که می داند عیالش نیست ، زنا کند ، چنانچه زن نداند که آن مرد شوهر او نیست بنابر احتیاط واجب باید عدّه نگهدارد .
- زنی که یقین دارد شوهرش در یفر مرده اگر بعد از عدّة وفات که مقدار آن در احکام طلاق گفته خواهد شد ؛ شوهر کند و شوهر اوّل از سفر برگردد باید از شوهر دوّم جدا شود و به شوهر اوّل حلال است ولی اگر شوهر دوّم با او نزدیکی کرده باشد ؛ زن باید عدّه نگهدارد و شوهر دوّم باید مهر او را مطابق زنهائی که مثل او هستند بدهد ولی خرج عدّه ندارد .
- زنی که عدّه او سه ماه است ، اگر اوّل ماه طلاقش بدهند باید سه ماه هلالی یعنی از موقعی که ماه دیده می شود تا سه ماه عدّه نگهدارد . و اگر در بین ماه طلاقش بدهند ، باید باقی ماه را با دو ماه بعد از آن و نیز کسری ماه اوّل را از ماه چهارم عدّه نگهدارد تا سه ماه تمام شود ، مثلاً اگر غروب روز بیستم ماه طلاقش بدهند و آن ماه بیست و نه روز باشد باید نُه روز باقی ماه را با دو ماه بعد از آن و بیست روز از ماه چهارم عدّه نگهدارد و احتیاط مستحّب آن است که از ماه چهارم بیست و یک روز عدّه نگهدارد ؛ تا با مقداری که از ماه اوّل عدّه نگهداشته سی روز شود .
- اگر زن خود را به ترتیبی که در کتاب طلاق گفته می شود ، طلاق رجعی دهد ، در بین عدّه نمی تواند خواهر او را عقد نماید ، بلکه در عدّة طلاق بائن هم که بعداً بیان می شود ، احتیاط مستحب آنست که از ازدواج با خواهر او خودداری نماید . و اگر زنی را متعه کرده باشد و مدّت او را بخشیده یا تمام شده باشد ، بنابر اقوی در عدّة او می تواند با خواهر او به طور دائم یا موّقت ازدواج کند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ابتدای عدّه طلاق از موقعی است که خواندن صیغه طلاق تمام می شود، چه زن بداند طلاقش داده اند یا نداند، پس اگر بعد از تمام شدن عدّه بفهمد که او را طلاق داده اند، لازم نیست دوباره عدّه نگهدارد. عدّه زنی که شوهرش مرده
- [آیت الله سیستانی] ابتدای عدّه طلاق از موقعی است که خواندن صیغه طلاق تمام میشود ، چه زن بداند طلاقش دادهاند یا نداند ، پس اگر بعد از تمام شدن عدّه بفهمد که او را طلاق دادهاند ، لازم نیست دوباره عدّه نگهدارد . عدّه زنی که شوهرش مرده
- [آیت الله علوی گرگانی] ابتدای عدّه طلاق از موقعی است که خواندن صیغه طلاق تمام میشود، چه زن بداند طلاقش دادهاند یا نداند، پس اگر بعد از تمام شدن عدّه بفهمد که او را طلاق دادهاند، لازم نیست دوباره عدّه نگهدارد.
- [امام خمینی] ابتدای عده طلاق از موقعی است که خواندن صیغه طلاق تمام می شود، چه زن بداند طلاقش داده اند یا نداند، پس اگر بعد از تمام شدن عده بفهمد که او را طلاق داده اند، لازم نیست دوباره عده نگهدارد.
- [آیت الله بهجت] ابتدای عدّه طلاق از موقعی است که خواندن صیغه طلاق تمام میشود، چه زن بداند طلاقش دادهاند یا نداند، پس اگر بعد از تمام شدن عدّه بفهمد که او را طلاق دادهاند، لازم نیست دوباره عدّه نگاه دارد.
- [آیت الله اردبیلی] ابتدای عدّه طلاق از هنگامی است که خواندن صیغه طلاق تمام میشود چه زن بداند او را طلاق دادهاند یا نداند پس اگر بعد از تمام شدن عدّه بفهمد که او را طلاق دادهاند، لازم نیست دوباره عدّه نگهدارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] ابتدای عده طلاق از وقتی است که خواندن صیغه طلاق تمام می شود چه زن بداند طلاقش داده اند یا نداند پس اگر بعد از تمام شدن عده بفهمد که او را طلاق داده اند لازم نیست دوباره عده نگه دارد
- [آیت الله شبیری زنجانی] ابتدای عدّه طلاق از موقعیست که خواندن صیغه طلاق تمام میشود، چه زن بداند طلاقش دادهاند یا نداند، پس اگر بعد از تمام شدن عدّه بفهمد که او را طلاق دادهاند، لازم نیست دوباره عدّه نگهدارد، همچنین اگر وکیل شوهر، زن را طلاق دهد و شوهر از آن اطّلاع نداشته باشد و بعد از تمام شدن عدّه بفهمد که وکیل او زنش را طلاق داده، لازم نیست زن دوباره عدّه نگهدارد.
- [آیت الله بروجردی] ابتدای عدّهی طلاق از موقعیست که خواندن صیغهی طلاق تمام میشود، چه زن بداند طلاقش دادهاند یا نداند، پس اگر بعد از تمام شدن عدّه بفهمد که او را طلاق دادهاند، لازم نیست دوباره عدّه نگه دارد.عدّهی زنی که شوهرش مرده
- [آیت الله مکارم شیرازی] ابتدای شروع عده طلاق از آن موقعی است که صیغه طلاق خوانده می شود، خواه زن بداند یا نداند، حتی اگر بعد از تمام شدن مدت عده بفهمد او را طلاق داده اند لازم نیست دوباره عده نگه دارد.