اب چشمه
آب چشمه، آبی که از زمین به طور طبیعی می‌جوشد و محل جوشش آن را چشمه می‌گویند. احکام چشمه و آب چشمه، در موضوعات مرتبط با طهارت، صلاة و احیاء موات، در کتاب‌های فقهی آمده است.
آب چشمه ای که جاری نیست ولی طوری است که اگر از آن بردارند باز می جوشد ، حکم آب جاری دارد . یعنی اگر نجاست به آن برسد ، تا وقتی بو یا رنگ یا مزة آن به واسطة نجاست تغییر نکرده ، پاک است .
عنوان مسئله:
آب چشمه ای که جاری نیست ولی طوری است که اگر از آن بردارند باز می جوشد ، حکم آب جاری دارد . یعنی اگر نجاست به آن برسد ، تا وقتی بو یا رنگ یا مزة آن به واسطة نجاست تغییر نکرده ، پاک است .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر ظاهر گندم و برنج و صابون و مانند اینها نجس شود با فرو بردن در آب کر و جاری پاک میگردد، و اگر باطن آن نجس شود چطور؟
- قسمتی از منزل که نجس می‌شود و امکان این که آب جاری یا آب قلیل به سوی آن ریخته و از محلی خارج شود نمیباشد برای پاک شدن آن جاها به چه ترتیب باید عمل شود؟
- اگر شخصی از مرجع خودش سؤال کرد که مثلاً: آیا برای پاک کردن شئ نجس در آب جاری فشار لازم است یا خیر؟ و آن مرجع هم جواب داد که در پاک کردن فشار لازم نیست و آن شخص هم مدّتی بر این فتوی عمل کرد امّا بعداً در رساله دید که فشار دادن لازم است و ظاهراً آن مرجع در موقع گفتن فتوی اشتباه نموده است، در این صورت وظیفه مقلد چه خواهد بود؟ و تکلیف نمازهای او چگونه است؟ با توجّه به اینکه نظر مرجع عوض نشده و همان طور که در رساله نوشته شده است میباشد و آن شخص هم میخواهد که بر تقلید آن مجتهد باقی بماند - و اگر نمیخواهد باقی بماند، و اگر چنین قصدی ندارد وظیفه چیست؟ در پایان نظر جناب عالی در مورد پاک کردن با آب جاری چیست مرقوم فرمایید؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا تغییر بو یا رنگ یا طعم آب، موجب مضاف شدن آب می شود؟
- [آیت الله بهجت] چنان چه رنگ یا بو یا طعم آب نجس را با مواد شیمیایی برطرف کنیم (به صورتی که اگر کسی نداند، تصور کند آب آشامیدنی است) پاک است؟
- [سایر] اینکه در رساله های عملیه آمده است:" اگر چیز نجسی را در آب کر بشویند اگر رنگ و مزه آب تغییر نکند .آب کر پاک است چگونه قابل تشخیص است ؟زیرا کسی که چیز نجسی را در آبی شسته هرگز رغبت نخواهد کرد برای بار دوم آب را بچشد تا بداند مزه آب پاک باقی مانده یا خیر.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر رنگ و بو و طعم آب کری که نجس بوده است، به وسیله مواد شیمیایی، از بین برود، آیا پاک می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر داخل دهان به واسطه خون دهان یا نجاست بیرونی نجس شود، آیا با خوردن آب کر یا جاری، پاک می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] آبی که بعد از تحریکات جنسی از مردان خارج می شود و بدون بو و رنگ و کمی چسبنده است، پاک است یا نجس؟
- [آیت الله بهجت] هنگامی که آب نجس (کر یا قلیل) را متصل به آب کر یا جاری نمودیم، آیا کمی یا زیادی آب پاک، در پاک کردن آب نجس دخالت دارد یا نه؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر دست را کاملاً خیس کنیم و بر چیز نجسی که فشردن لازم ندارد (مثل بدن خودمان)، بکشیم، به طوری که کمی آب هم جاری شود، چیز نجس پاک می‌شود؟
- [آیت الله بروجردی] شکر آب شده در صورتی که نجس شود آن شیره را قند کنند و بخشکانند و آن قند خشک شده را در آب کر یا جاری داخل کنند که آب پاک در تمام آن نفوذ کند، آیا پاک می‌شود؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر یک پارچه به علت مجاورت با عین نجس تغییر رنگ دهد ولی جِرم نجاست در آن مشاهده نشود (مثل آلودگی به آب انار) و با شستن زیاد (هرچه بیشتر شسته شود آلودگی بیشتر از بین می رود) بتوان آن رنگ را از بین برد آیا قبل از شستن زیاد آن پارچه نجس است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر نجاستی به آب جاری برسد ، مقداری از آن ، که بو یا رنگ یا مزه اش به واسطة نجاست تغییر کرده نجس است . و طرفی که متصل به چشمه است اگر چه کمتر از کر باشد پاک است و آبهای دیگر نهر اگر به اندازة کر باشد یا به واسطة آبی که تغییر نکرده به آب چشمه متصل باشد ، پاک و گرنه نجس است .
- آب جاری اگر کمتر از کر باشد ، چناچه نجاست به برسد تا وقتی بو یا رنگ یا مزة آن به واسطة نجاست تغییر نکرده ، پاک است .
- آبی که عین نجاست مثل خون و بول به آن برسد و بو یا رنگ یا مزة آن را تغییر دهد ، اگر چه کُر یا جاری باشد نجس می شود . ولی اگر بو یا رنگ یا مزة آب به واسطة نجاستی که بیرون آب است عوض شود ، مثلا مرداری که پهلوی آب است بوی آن را تغییر دهد نجس نمی شود .
- اگر عین نجس ، مانند بول و خون به آب کُر برسد ، چنانچه به واسطة آن بو یا رنگ یا مزه آب تغییر کند آب نجس می شود و اگر تغییر نکند ، نجس نمی شود .
- آب چاهی که از زمین می جوشد ، اگر چه کمتر از کر باشد چنانچه نجاست به آن برسد ، تا وقتی بو یا رنگ یا مزة آن به واسطة نجاست تغییر نکرده پاک است ، ولی مستحب است پس از رسیدن بعضی از نجاستها ، مقداری که درکتابهای مفصل گفته شده از آب آن ، بکشند .
- اگر نجاستی در چاه بریزد و بو یا رنگ یا مزة آب آن را تغییر دهد ، چنانچه تغییر آب چاه از بین برود ، موقعی پاک می شود که با آبی که از چاه می جوشد مخلوط گردد.
- اگر عین نجس مانند خون به آبی که بیشتر ازکُر است برسد و بو یا رنگ یا مزه قسمتی از آن را تغییر دهد، چنانچه مقداری که تغییر نکرده کمتر ازکُر باشد،تمام آب نجس می شود.و اگر به اندازة کُر یا بیشتر باشد ، فقط مقداری که بو یا رنگ یا مزة آن تغییر کرده نجس است .
- چیز نجسی که عین نجاست درآن نیست،اگر زیر شیری که متصل به کرُ است یک دفعه بشویند ، پاک می شود ونیز اگر عین نجاست در آن باشد ، چنانچه عین نجاست آن ، زیر شیر یا به وسیلة دیگر برطرف شود و آبی که از آن چیز می ریزد بو یا رنگ یا مزة دیگری به واسطه نجاست به خود نگرفته باشد ، با آب شیر پاک می گردد ، اما اگر آبی که از آن میریزد بو یا رنگ یا مزه دیگری بواسطة نجاست به خود گرفته باشد ، باید به قدری آب شیر روی آن بریزند تا در آبی که از آن جدا می شود بو یا رنگ یا مزة دیگری به واسطه نجاست نباشد .
- آب با چهار شرط چیز نجس را پاک می کند : اول : آنکه مطلق باشد ، پس آب مضاف مانند گلاب و عرقِ بید چیز نجس را پاک نمی کند . دوم : آنکه پاک باشد . سوم : آنکه وقتی چیز نجس را میشویند آب مضاف نشود و بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نکند . چهارم : انکه بعد از آب کشیدن چیز نجس نجس ، عین نجاست در آن نباشد ، و پاک شدن چیز نجس با آب قلیل یعنی آب کمتر از کُر شرطهای دیگری هم دارد که بعداً گفته می شود .
- آبی که عین نجاست مثل خون و بول در آن ریخته و بو یا رنگ یا مزة آن را تغییر داده ، چنانچه به کر یا جاری متصل شود ، یا باران بر آن ببارد یا باد باران را در آن بریزد،یا آب باران درموقع باریدن از ناودان درآن جاری شود،وتغییر آن از بین برود پاک می شود . ولی باید آب باران یا کر یا جاری با آن مخلوط گردد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اب چشمه ای که جاری نیست ولی طوری است که اگر از ان بردارند باز می جوشد حکم اب جاری را دارد یعنی اگر نجاست به ان برسد تا وقتی که بو یا رنگ یا مزه ان به واسطه نجاست تغییر نکرده پاک است
- [آیت الله سبحانی] آب چشمه ای که جاری نیست ولی طوری است که اگر از آن بردارند باز می جوشد، حکم آب جاری دارد، یعنی اگر نجاست به آن برسد، تا وقتی بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نکرده پاک است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . آب چشمه ای که جاری نیست ولی طوری است که اگر از آن بردارند باز می جوشد، حکم آب جاری دارد. یعنی: اگر نجاست به آن برسد، تا وقتی که بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نکرده، پاک است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] آب چشمه ای که جاری نیست ولی طوری است که اگر از آن بردارند باز می جوشد؛ حکم آب جاری دارد؛ یعنی اگر نجاست به آن برسد؛ تا وقتی که بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نکرده؛ پاک است.
- [امام خمینی] آب چشمه ای که جاری نیست ولی طوری است که اگر از آن بردارند باز می جوشد حکم آب جاری دارد. یعنی اگر نجاست به آن برسد، تا وقتی بو یا رنگ یا مزه آن بواسطه نجاست تغییر نکرده پاک است .
- [آیت الله بهجت] آب چشمه‌ای که جاری نیست، ولی طوری است که اگر از آن بردارند باز می‌جوشد، حکم آب جاری را دارد، یعنی اگر نجاست به آن برسد، تا وقتی بو یا رنگ یا مزه آن بهواسطه نجاست تغییر نکرده، پاک است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] آب چشمه‌ای که جریان ندارد ولی طوریست که اگر از آن آب بردارند باز می‌جوشد، آب جاری محسوب می‌شود، یعنی اگر نجاست به آن برسد تا وقتی که بو، رنگ یا مزه آن به واسطه ملاقات با نجاست تغییر نکرده پاک است و اگر بو، رنگ یا مزهاش تغییر کرد با از بین رفتن تغییر، پاک می‌شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر نجاستی به آب جاری برسد، مقداری از آن، که بو یا رنگ یا مزه اش به واسطه نجاست تغییر کرده نجس است، وطرفی که متصل به چشمه است اگرچه کمتر از کر باشد پاک است و آبهای دیگر نهر اگر به اندازه کر باشد یا به واسطه آبی که تغییر نکرده به آب طرف چشمه متصل باشد،پاک وگرنه نجس است.
- [آیت الله اردبیلی] آب جاری اگرچه کمتر از کُر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد تا وقتی بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نکرده، پاک است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نجاستی به آب جاری برسد، مقداری از آن که بو یا رنگ یا مزه اش به واسطه نجاست تغییر کرده نجس است، و طرفی که متصل به چشمه است اگرچه کمتر از کر باشد پاک است. و آبهای دیگر نهر، اگر به اندازه کر باشد یا به واسطه آبی که تغییر نکرده به آب طرف چشمه متصل باشد، پاک، وگرنه نجس است.