تخم
به تخم هر جانور ماده و یا بذر و همچنین به بیضه تخم گفته میشود و از آن در بابهایی نظیر طهارت، حج، تجارت، رهن، اطعمه و اشربه سخن گفته شده است.
اگر مسی که قرض می دهد شرط کند که یک من وپنج سیر بگیرد ، یا ده تخم مرغ بدهد که یازده تا بگیرد ، ربا وحرام است . بلکه اگر قرار بگذارد که بدهکار ، کاری برای او انجام دهد ، یا چیزی را که قرض کرده با مقداری جنس دیگر پس دهد ، مثلاً شرط کند یک تومانی را قرض کرده با یک کبریت پس دهد ، ربا وحرام است ونیز اگر با شرط کند که چیزی راکه قرض می گیرد بطور مخصوصی پس دهد ، مثلاً مقداری طلای نساخته به او بدهد وشرط کند که ساخته پس بگیرد ، باز هم ربا وحرم می باشد . ولی اگر بدون اینکه شرط کند ؛ خود بدهکار زیادتر از آنچه کرده پس بدهد اشکال ندارد بلکه مستحبّ است .