پشیمانی
بازگشتی عمیق با قلب و زبان و عمل به خدا را إنابه گویند.
.مستحب است فروشنده چند چیز را رعایت کند :
1 .بین خریداران در نرخ گذاری فرق نگذارد؛
2 .در قیمت کالا سختگیری نکند؛
3 . پشیمانی خریدار و پسدادن کالا را بپذیرد؛
4 .سوگند یاد نکند.
عنوان مسئله:
.مستحب است فروشنده چند چیز را رعایت کند :
1 .بین خریداران در نرخ گذاری فرق نگذارد؛
2 .در قیمت کالا سختگیری نکند؛
3 . پشیمانی خریدار و پسدادن کالا را بپذیرد؛
4 .سوگند یاد نکند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- احتراماً در رابطه با مشکل پیش آمده برای اعضاء کشاورزان تعاونی … حل اختلاف و مشکل حاصله با فتوای آن حضرت حاصل و مودّت و برادری با حُکم شرعی آن حضرت عمیق‌تر خواهد شد. در سال … به تعاونی سازمان اعلام نموده تراکتور اونیورسال … تومان و فرگوسن دو برابر آن است با پرداخت یک دوم بهاء در نوبت قرار می‌گیرید بعد از 6 ماه مجدد اعلام نمودند در صورت پرداخت یک دوم بهاء باقیمانده یک ماه بعد تراکتور را تحویل می‌گردد. تعاونی ما عیناً مراتب را به اعضاء اعلام متقاضیان کل بهاء هر دستگاه را واریز نمودند. 1. سازمان قیمت تراکتور را اعلام و متقاضی پرداخت نموده آیا شرعاً عقد معامله جاری شده و رسمیت دارد خاصّه آنکه سازمان زمان تحویل را هم تعیین نموده؟ 2. آیا سازمان با وجود اعلام قیمت قطعی و دریافت آن می‌توانست به جای تحویل تراکتورها و خسارات وارد فقط هر ساله افزایش قیمت اعلام نماید. 3. آیا سازمان ملزم به پرداخت خسارت تأخیر در تحویل و عدم کارکرد ناشی از عدم تحویل می‌باشد؟ 4. آیا پس از 5 سال که سازمان تعدادی را تحویل داده می‌توانست به جای مبلغ اولیه، چند برابر آن را مطالبه نماید. 5. آیا یک سال بعد از تحویل و صدمه فاکتور و وصول کامل بهاء تراکتور به قیمت … تومان سازمان میتواند به شرکت بگوید شما حق فروش ندارید و در صورت فروش باید به نرخ روز مابه التفاوت را به قیمت روز به ما (سازمان) بپردازید؟ 6. حتی سازمان بگوید 5 سال بعد هم اگر بفروشید به نرخ همان روز باید به کسر مبلغ فاکتور شده باقیمانده اضافی را به سازمان بپردازید؟ 7. آیا میشود کالایی را با توافق فروخت و بهاء آن را دریافت نمود و تحویل نداد و به جای تحویل قیمت‌ها را بالا برد و پس از تحویل و صدور فاکتور و با گذشت یک سال بگوید کالای خریداری شده را در صورت فروش به بهاء بیشتر سود حاصله را باید به فروشنده بپردازید؟
- در سنه 1371مردی با خانمی رسما و شرعا ازدواج نموده که در قبال نکاحیه صداقیه معینه عبارتند از : ( 1- یک جلد کلام الله مجید ربانی 2- تعداد 200 قطعه سکه بهار آزادی رایج ایران به ذمه زوج و مبلغ 50 میلیون ریال وجه نقد رایج ایران به انضمام 2 تخته فرش 2 متری نخ فرنگ به ارزش 4 میلیون ریال به ذمه پدر زوج که عند المطالبه به زوجه بپردازد) عقد بر این مبنا جاری شده و در صفحه 19 عقد نامه تحت عنوان توضیح این عبارت بین الهلالین درج گردیده (توضیح اینکه در مقابل 50 میلیون ریال مورد مهریه دوشیزه که به ذمه پدر زوج می باشد مقدار 3 دانگ مشاع از 6 دانگ یک باب خانه پلاک معینه منظور گردد و مورد قبول واقع شد) حالیه زوجه مطالبه منزل از پدر زوج را طبق عبارت درج شده در قسمت توضیحات در عقد نامه را نموده و پدر زوج نیز مدعی مدیونیت نسبت به وجه رایج مندرج در قسمت صداقیه به علت رجوع از تعهد خویش در قسمت توضیحات گشته با توجه به مراتب فوق: 1- مسئولیت شرعی پدر زوج نسبت به زوجه مبلغ مندرج در عقد نامه است یا منزل؟ 2- برای پدر زوج حق رجوع نسبت به انتقال منزل جایز است یا خیر؟ 3- در صورت استحقاق زوجه به مطالبه وجه از پدر زوج وجه به نرخ تورم روز لحاظ باید گردد یا همان وجه اولیه؟
- در سنه 1371 مردی با خانمی رسماً و شرعا ازدواج نموده که در قبال نکاحیه صداقیه معینه عبارتند از: (1 - یک جلد کلام الله مجید ربانی 2 - تعداد 200 قطعه سکه بهار آزادی رایج ایران به ذمه زوج و مبلغ 50 میلیون ریال وجه نقد رایج ایران به انضمام 2 تخته فرش 2 متری نخ فرنگ به ارزش 4 میلیون ریال به ذمه پدر زوج که عند المطالبه به زوجه بپردازد) عقد بر این مبنا جاری شده و در صفحه 19 عقد نامه تحت عنوان توضیح این عبارت بین الهلالین درج گردیده (توضیح اینکه در مقابل 50 میلیون ریال مورد مهریه دوشیزه که به ذمه پدر زوج می‌باشد مقدار 3 دانگ مشاع از 6 دانگ یک باب خانه پلاک معینه منظور گردد و مورد قبول واقع شد) حالیه زوجه مطالبه منزل از پدر زوج را طبق عبارت درج شده در قسمت توضیحات در عقد نامه را نموده و پدر زوج نیز مدعی مدیونیت نسبت به وجه رایج مندرج در قسمت صداقیه به علت رجوع از تعهد خویش در قسمت توضیحات گشته با توجه به مراتب فوق: 1 - مسؤولیت شرعی پدر زوج نسبت به زوجه مبلغ مندرج در عقد نامه است یا منزل؟ 2 - برای پدر زوج حق رجوع نسبت به انتقال منزل جایز است یا خیر؟ 3 - در صورت استحقاق زوجه به مطالبه وجه از پدر زوج وجه به نرخ تورم روز لحاظ باید گردد یا همان وجه اولیه؟
- نماز جماعت در ادارات واحد روابط عمومی بعضی از ادارات دولتی، متولی برگزاری مراسم (نماز جماعت، عید غدیر، محرم حسینی و…) است. با عنایت به تعظیم شعائر اسلامی و در عین حال رعایت نحوة مطلوب خدمات‌رسانی به ارباب رجوع، خواهشمند است به دو سؤال ذیل به صورت شفاف پاسخ فرمایید: 1. برگزاری نمازجماعت که نزدیک نیم ساعت از وقت اداری را می‌گیرد در اول وقت نماز و یا پایان وقت اداری (یعنی حدود ساعت 13/30 الی 14) چه حکمی دارد؟ 2. در طول سال به طور متوسط در هر فصل (3 ماه) یک مراسم در اول ساعت اداری از ساعت 8 الی 9/30دقیقه برگزار میشود که در مجموع 4 مراسم به مدت 6 ساعت است. با توجه به اثربخشی این‌گونه مراسم‌ها در تقویت بنیة دینی و تجدید قوای معنوی همکاران و با در نظر گرفتن رعایت حال ارباب رجوع، برگزاری این‌گونه مجالس مذهبی چه حکمی دارد؟
- ضمن عرض سلام 1/ معیار و ملاک در قصد توطن چیست؟ 2/ آیا انسان می تواند 3تا یا 4تا وطن داشته باشد؟ 3/الف= آیا پس لرزه ها نماز آیات دارند؟ ب: نظر حضرتعالی در مورد قمه زنی و شرح آیه 32 سوره حج در ادله مراجعی که قمه زنی را باتوجه به آیه شریفه آیه32 سوره حج از شعایر دینی جایز و مستحب دانسته اند، همچنین با توجه به احادیثی دیگر و به بعضی از احادیث 4/آیا حکم حاکم مقدم بر فتوای مرجع تقلید است 5/تغییر جنسیت مرد به زن یا زن به مرد در صورتی که حکم پزشک باشد که در صورت عدم تغییر جنسیت بیماری های خطیری برای وی بوجود می آرود حکم آن چیست؟ 6/الف: نظر حضرتعالی در راجع به نماز جمعه در زمان غیبت امام زمان ب: نظر حضرتعالی در راجع به سورد های تشکیل شده از دختر و پسر جوان (نامحرم) در وضع زمانی چیست،
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] فردی مقداری شراب با درصد بیش از مقدار حدّ متعارف به 3 نفر فروخته است. یکی از خریداران بعد از مصرف خمر فوت نموده است، یکی نابینا و نفر سوم فلج شده است. در مورد میزان جرم و مسؤولیّت فروشنده بفرمایید. 1) در صورت اطّلاع از میزان بالای الکل موجود در شراب، آیا جنایت عمدی است؟ 2) در صورت عدم اطّلاع از مطلب فوق، جنایت چیست و تکلیف چه می باشد؟ 3) آیا علم و جهل مصرف کننده ها به بالا بودن میزان الکل تأثیری دارد؟ 4) آیا علم مصرف کننده ها به حرمت شرب خمر و بطلان این معامله نقشی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] کسی مرغداری داشته و حدوداً به مبلغ نهصد هزار تومان از زید، دان مرغ خرید، بعداً معلوم شد که دان مرغ فاسد بوده و تمام جوجه‌های خریداران، تلف شدند، که تقریباً تمام سرمایه‌اش از بین رفته، وقتی به زید فروشنده دان مراجعه نموده، زیر بار نرفته و خریدار هم شکایت نموده، پس از دو سال فروشنده پس از دو سال فروشنده را به یک میلیون و دویست هزار تومان محکوم کرده‌اند البته از آن زمان تا حالا قیمت گوشت مرغ تقریباً دوبرابر شده حالا این مبلغی را که خریدار اضافه گرفته با توجه به نرخ تورم آیا ملک خودش میشود ی باید به فروشنده برگرداند ضمناً مبلغ یکصد و پنجاه هزار تومان هم خریدار پول وکیل و غیره برای وصول خرج نموده است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فروشنده ای یک باب منزل مسکونی را که براساس سند مالکیت، مالک آن می باشد به سه نفر از خریداران به نحو مشاع با نوشتن یک مبایعه نامه ای که دارای مشخصات فروشنده و خریدار و مورد معامله و ثمن آن می باشد، معامله می کند و ذیل آن را همگی امضاء می کنند و ایجاب و قبول تحقق می یابد.در مبایعه نامه مذکور شرط می شود که فروشنده باید دو ماه بعد از تاریخ انعقاد معامله در محضر حاضر شوند و سند رسمی معامله را به نام خریداران کند و مابقی ثمن را از خریداران دریافت کند، خریداران بعد از دو ماه از انعقاد معامله در روز موعود در دفترخانه حاضر می شوند و الباقی ثمن را آماده می کنند، اما فروشنده حضور پیدا نمی کند و عدم حضور او را سردفتر گواهی می کند. با تحقیقی که خریداران انجام می دهند معلوم می گردد که یک ماه بعد از انعقاد معامله فروشنده به اتهام چند فقره چک پرداخت نشدنی زندانی است و طلبکاران او در قبال مبلغ چکها منزلی را که فروشنده با مبایعه نامه عادی فروخته است در اداره ثبت توقیف و بازداشت می کنند، تا بدین وسیله طلب خود را وصول کنند. نظر به اینکه تاریخ انجام معامله توسط سه نفر از شهود گواهی شده است و اداره ثبت هم تاریخ توقیف و بازداشت ملک را بعد از تاریخ مبایعه نامه اعلام کرده است و با عنایت به مسأله مطروحه نظر مبارک را در خصوص موارد ذیل مرقوم فرمایید. 1 معامله فروشنده و خریداران از کدام یک از عقود می باشد و آیا وفای به آن لازم است؟ 2 آیا خریداران مالک مورد معامله می باشند؟ 3 آیا طلبکاران فروشنده حقی نسبت به ملکی که فروشنده قبلاً با سند عادی فروخته است دارند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگرقیمت یک کیلوعسل خالص 40,000 تومان باشد و فروشنده ای عسلی را با ناخالصی هاش(موم) که تقریبا 3 کیلو می باشد (که حدودا 2 کیلو و750 گرم خالص می شود) را به 30,000 تومان بفروشد و قیمت اصلی آن را نداند و خریدار با اینکه قیمت اصلی آن را می داند ولی آن را با قیمتی که فروشنده میگوید از او می خرد آیا این عسل برای خریدارحرام است؟
- [سایر] 1.سلام 2.زیارت قبول. 3.نشان ندید: ... 4.نشان ندید: ... 5.نشان ندید: ... 6:نشان ندید: ... 7.نشان بدید: قبلا هم گفته بودم که مذهبی و معتقد به دینم. واسه ی همینه که خیلی ناراحتم و عذاب وجدان دارم. 8.(محض یاد آوری) دوم راهنمایی ام و19 اسفند14 ساله شدم. 9.التماس دعا.امیدوارم جوابمو بدید. 10.خداحافظ. 1390/12/20 18 و45 دقیقه.
- [سایر] سلام 1)تقریبا یک ساله تو سایت شما عضو شدم.خیلی چیزا یاد گرفتم 2)دختری مجردو 24 ساله ام و دانشجو 3)پر از اشتباهم و گناه. 4)تو فکر جبرانم خیلی زیاد- - - 5)خیلی دوستون دارم خیلی دلم به گرمای کلامتون احتیاج داره خواهش میکنم پارک ملتو ادامه بدید. 6)سر در گمم!!احتیاج به کمک خدا و دعای شما دارم. التماس دعا.
- [سایر] با سلام 1.وسواس فکری دارم 2.پیش روان شناس رفتم فایده نداشت 3.یادداشت های شما راکه در موردوسواس بود خواندم که فقط در تشخیص وسواس کمک میکند 4.باتوجه به اینکه مرکز زندگی بهتر در تهران هست من چطور میتوانم مشاوره بگیرم 5.دکتر پیشنهادی شما اگر ضوابط را رعایت نکردم پوزش میخواهم
- [آیت الله خامنه ای] آیا بایع در حالات زیر می تواند کالای خود را پس بگیرد؟ 1 وقتی معلوم شود که کالا را خیلی کمتر از قیمت واقعی آن فروخته است. 2 وقتی بخاطر پیشگیری از یک وضعیت حرجی آن را فروخته، ولی بعد از آن، وضعیت حرجی رفع شده باشد. 3 در صورتی که مشتری از ابتدا برای انصراف بایع و قصد پس گرفتن او جریمه بگذارد مثلاً یک سند بدهی مدّت دار معتبر از او بگیرد.
- [سایر] سلام 1.هفده ساله و دانش آموز هستم 2.علاقه دارم که چادری بشوم 3.اما با وجودی که خانواده ای مذهبی دارم ولی شرایط در میان خانواده و دوستانم اعتماد به نفسم را خیلی کم میکند در حالی که من همیشه سعی ام را کرده ام که حجابم را رعایت بکنم. 3.در ضمن من فکر می کنم که شرایطی اخلاقی ورفتاری راکه یک فرد چادری در جامعه دارد ندارم 4.در واقع اعتماد به نفس و لیاقتش را ندارم. خواهش می کنم مرا راهنمایی کنید
- [سایر] در هر یک از موارد زیر جداگانه حکم آن را بیان کنید 1. اگر کتابی را که برای قبولی در دانشگاه میخوانیم پا پول حرام خریداری شده باشد. 2. از کسی کتاب را قرض گرفته باشیم و غیبت صاحبش را کرده باشیم به طوری که اگر بفهمد راضی به مطالعه ما نباشد. 3. نام آن کتاب را از راه حرام فهمیده باشیم (مثلا با کلاه برداری) 4. یا آن کتاب را به شرط مطالعه در سال مثلا 86 گرفته باشیم ولی نخوانده باشیم و به قول خود عمل نکرده باشیم و آن کتاب در نزد ما مانده باشد حالا بخواهیم آن را مطالعه کنیم. 5. اگر انسان راه خرید از اینترنت را از راه حرام یاد گرفته باشد و کتابی بخرد و برای کنکور بخواند: 1. مطالعه آنها حلال است 2. قبولی در دانشگاه و تحصیل در آن حرام است؟ 3. فوایدی (مثل درآمد و موقعیت اجتماعی حاصل از آن) که از مدرک تحصیلی بدست می اید حلال است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- .خرید و فروش اقسامی دارد ; مانند : 1 .فروشنده قیمت خرید خود را نگوید, بلکه فقط به خریدار بگوید این کالا را به فلان قیمت میفروشم (بیع مساوَمَه )؛ 2 .فروشنده قیمت خرید را بگوید و مقدار سود آن را نیز ذکر کند (مرابحه)؛ 3 .فروشنده قیمت خرید را بگوید و مقدار کم کردن از آن را بیان کند (مواضعه)؛ 4 .فروشنده, قیمت خرید را ذکر کند و بگوید به همان قیمت خرید؛ بدون کم و زیاد میفروشد (تولیه).
- .خرید و فروش به چهار صورت انجام میشود: 1 .هر دو صیغه بخوانند؛ یعنی هر کسی با زبان ملّی خود میتواند خریدن و فروختن را به قصد انشا با لغت خاص ادا کند. 2 .هر دو به قصد خرید و فروش بدون آنکه لفظ و سخنی گفته باشند کالا و بهای آن را تحویل یکدیگر دهند . 3 .فروشنده , فروختن را با لفظ اظهار کند و خریدار , خریدن را با فعل انجام دهد . 4 . خریدار, خریدن را با لفظ اظهار نماید , پس از آنکه فروشنده با فعل, فروختن را انشا کند . البته همزمان بودن دو لفظ یا دو فعل یا یک لفظ و یک فعل , اشکال ندارد
- .اگر کالای خریداری شده، کلّی در ذمّه نبوده و از قبل معیوب بوده و خریدار از عیب سابق آن آگاه نبوده و پس از معامله هم هیچ عیبی ندیده است مثلاً اتومبیل معیوبِ پیش از معامله, پس از تحویل به خریدار آسیبی ندید در این صورت, مشتری میتواند یکی از سه کار را انجام دهد: 1 .معامله را بدون درخواست چیزی امضا کند؛ 2 .معامله را به هم بزند؛ 3 .معامله را با گرفتن مقداری از پول که نسبت بین قیمت کالای صحیح و معیوب است(ارش) امضا نماید؛ برای مثال, اگر قیمت سالم آن پنجاه تومان و ارزش معیوب آن چهل تومان است، چون تفاوت چهل و پنجاه, به یکپنجم است, خریدار میتواند یکپنجمِ پولی را که به فروشنده داد, برگرداند و اگر کالا در دست خریدار تغیّر یافت, خریدار نمیتواند معامله را به هم بزند, بلکه فقط یکی از دو کار را میتواند انجام دهد: 1 .امضای داد و ستد بدون درخواست چیزی؛ 2 .امضای آن با درخواست همان تفاوت یادشده.
- .در چند صورت نمی توان معامله معیوب را به هم زد, یا تفاوت قیمت گرفت: یکم: خریدار یا فروشنده بداند که کالا یا عوض آن عیب دارد؛ دوم : هنگام معامله هر کدام از دو طرف داد و ستد بگوید هرگونه عیبی در کالا یا در عوض آن یافت شود, پس نمیدهم و تفاوت قیمت نمیگیرم; همچنین است اگر یکی از دو طرف بگوید (هرگونه عیبی ظهور کرد پس نمی گیرم) و دیگری قبول کند؛ سوم: هنگام معامله , هر کدام از خریدار و فروشنده کالای معیّن و عوض مشخّص بگوید : (این شیء معلوم را کالا یا عوض قرار دادم , با هر عیبی که ممکن است در آن باشد ) و طرف دیگر , آن را بپذیرد . البته اگر عیب معیّنی را مطرح کنند و عیب دیگر در آن باشد و طرف دیگر از آن آگاه نباشد , حق به همزدن معامله یا دریافت تفاوت محفوظ است . البته در تمام مواردی که به عیب کالا یا بها رضایت داده شود, حق به هم زدن معامله مطرح نخواهد بود.
- .واجب است نمازگزار در حال تشهّد: 1 .بنشیند. 2 .آرام باشد.3 .ترتیب را رعایت کند؛ یعنی دو شهادت را بر صلوات مقدّم بدارد. 4 .موالات و پی درپی بودن کلمات را حفظ کند. 5 .کلمات و حروف را به صورت صحیح و مطابق قواعد عربی بگوید.
- .کالا و بهای آن باید دارای اوصاف زیر باشند : 1 .مقدار آنها از لحاظ وزن، پیمانه، شماره، مساحت و مانند آن معلوم باشد. 2 .ویژگیهایی که سبب افزایش یا کاهش رغبت مردم به آن هاست, معلوم باشد . 3 .هرکدام از کالا و بها، مِلکِ آزاد (طِلق) داد و ستد کننده باشد و متعلَّق حقّی نباشد، پس مال وقفی و مال گِرو را نمی توان فروخت یا با آن ها چیزی خرید ; (البته برای داد و ستد مالِ وقفی , صورت هایی پیشبینی شده که جای آن در بخش وقف است و فروش مال گِرو با اجازه گرودار است ). 4 . مالی که فروخته می شود , حتماً باید عین باشد، پس منفعت چیزی مانند خانه را نمی توان فروخت؛ ولی بهای کالا می تواند عین یا من فعت باشد ؛ برا ی مثال , هم خانه , هم منفعت آن را می توان بهای کالایی قرار داد. 5 .هر کدام از کالا و بهای آن در دسترس طرف مقابل باشد؛ یعنی خریدار به کالا و فروشنده به بهای آن دسترسی داشته باشد, هرچند فروشنده نتواند کالا را تحویل دهد و یا خریدار نتواند بها را تسلیم نماید.
- .فروشنده و خریدار باید دارای اوصاف زیر باشند : 1 .بالغ باشند. 2 عاقل ب اشند, نه دیوانه. 3 .رشید باشند , نه سفیه . 4 .قصد جدّی نسبت به معامله داشته باشند, نه شوخی. 5 .مجبور دیگری نباشند, بلکه مختار باشند. 6 .مالک یا ولیّ یا وصی، یا قیّم و یا وکیل مالکِ عوض یا معوّض باشند. 7 حقّ تصرف در مال خود را داشته باشند , پس ورشکستهای که ب ر اثر حکم حاکم شرع از تصرف در اموال خود ممنوع است , نمیتواند نسبت به مال خویش معامله کند , هرچند میتواند مال دیگران را با اذن آنها بفروشد یا با آن چیزی بخرد.
- .برخی از امور مستحب در تشهّد چنین است: 1 .نمازگزار بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد. 2 .پیش از کلمات واجبِ تشهّد بگوید: (اَلْحَمْدُ للهِ) یا (ببِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ وَ الْحَمْدُ للهِ وَ خَیْرُ الْاَسْمَاءِ للهِ). 3 .دست را بر رانها بگذارد. 4 .انگشتها را به هم بچسباند. 5 .به دامان خود نگاه کند. 6.پس از تمام شدن تشهّد بگوید (وَ تَقَبَّلْ شَفاعَتَهُ وَ ارْفَعْ دَرَجَتَهُ ).
- .این امور برای رکوع مستحب است: 1 .نمازگزار پیش از رکوع درحال ایستادن (االله اکبر) بگوید؛ 2 .دستها را در حال تکبیر بلند کند؛ 3 . کف دستها را با انگشتان باز، روی زانو بگذارد؛ 4 .زانوها را به پشت دهد؛ 5 .پشت خود را صاف کند؛ 6 .بین دو پا را نگاه کند؛ 7 .ذکر رکوع را به فرد بگوید; نه به زوج مثلاً سه یا پنج یا هفت بار باشد؛ 8 . بر پیامبر و آل او(ع) صلوات بفرستد؛ ولی نه به عنوان جزء ذکر رکوع؛ 9 . دستها را بعد از رکوع بلند کند؛ 10 .بعد از ایستادن بگوید: (سَمِعَ اللهُ لِمَن حَمِدَهُ).
- .بعضی از داد و ستدها باطل و برخی از آنها گذشته از بطلان، حرام است؛ مانند 1 .خرید و فروش چیزی که اصلاً مالیّت ندارد، بنابراین چیزی که دارای منفعت است مانند خون و مدفوع انسان و برخی از حیوانات جهت کشاورزی داد وستد آنها صحیح است, هرچند نجساند و استعمال آنها در چیزی که طهارت شرط است جایز نیست. 2 .خرید و فروش چیزی که کاربرد غالب آن حرام است؛ مانند ابزار قمار و لهو و لعب و مایه و مادهّ مستکننده. 3 .داد و ستدی که آمیخته به رباست . 4 .خرید و فروش مال غصبی؛ خواه مالکِ ناراضیِ آن، شخصیّت حقیقی باشد یا حقوقی؛ نظیر اموال بیتالمال. 5 .داد و ستد غش دار، مانند فلز بهادار که مشوب به فلز بی بها یا کمبهاست، شیر ممزوج با آب، گندم مرغوب که به نامرغوب آن مخلوط است و برای خریدار معلوم نباشد . در معاملهّ مغشوش , اگر جنس بَدَلی به جای اصلی فروخته شود داد و ستد باطل است و اگر با حفظ جنس اصیل, مقداری نامرغوب مخلوط شود , داد و ستد صحیح است و خریدار فریب خورده پس از معلوم شدن, میتواند معامله را به هم بزند. 6 .داد و ستد با پولهای بیارزش که باطل است .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] یاد گرفتن احکام معاملات به قدری که مورد احتیاج است لازم است، و مستحب است فروشنده بین مشتریها در قیمت جنس فرق نگذارد و در قیمت جنس سختگیری نکند و کسی که با او معامله کرده اگر پشیمان شود و از او تقاضا کند که معامله را به هم بزند بپذیرد.
- [آیت الله نوری همدانی] یادگرفتن احکام معاملات به قدری که مورد احتیاج است که اگر یاد نگیرد ممکن است به حرام بیفتد و معالة اطلی انجام بدهد لازم است و مستحبّ است فروشنده بین مشتریها در قیمت جنس فرق نگذارد . مگر به لحاظ علم و تقوا و در قیمت جنس سختگیری نکند و کسی که با او معامله کرده ، اگر پشیمان شود و از او تقاضا کند که معامله را بهم بزند بپذیرد .
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است فروشنده میان مشتریها در قیمت جنس فرق نگذارد و سخت گیری نکند، قسم نخورد و اگر مشتری پشیمان شده و از او تقاضای فسخ معامله را کند بپذیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است فروشنده میان مشتریها در قیمت جنس فرق نگذارد و سخت گیری نکند، قسم نخورد و اگر مشتری پشیمان شده و از او تقاضای فسخ معامله را کند بپذیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است فروشنده میان مشتریها در قیمت جنس فرق نگذارد و سخت گیری نکند، قسم نخورد و اگر مشتری پشیمان شده و از او تقاضای فسخ معامله را کند بپذیرد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است فروشنده میان مشتریها در قیمت جنس فرق نگذارد و سخت گیری نکند، قسم نخورد و اگر مشتری پشیمان شده و از او تقاضای فسخ معامله را کند بپذیرد.
- [آیت الله سبحانی] یاد گرفتن احکام معاملات به قدری که مورد احتیاج است لازم است، و مستحب است فروشنده بین مشتری ها در قیمت جنس فرق نگذارد. و در قیمت جنس سخت گیری نکند، و کسی که با او معامله کرده اگر پشیمان شود و از او تقاضا کند که معامله را به هم بزند، بپذیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] یاد گرفتن احکام معاملات به قدری که مورد احتیاج است لازم است، و مستحب است فروشنده بین مشتری ها در قیمت جنس فرق نگذارد و در قیمت جنس سخت گیری نکند، و کسی که با او معامله کرده اگر پشیمان شود و از او تقاضا کند که معامله را به هم بزند بپذیرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] در خرید و فروش اموری مستحب است که از ان جمله است اول ان که در قیمت جنس بین مشتریها فرق نگذارد مگر به لحاظ ایمان و فقر و مانند ان از اموری که موجب ترجیح است دوم ان که در قیمت جنس سختگیری نکند مگر در موردی که اگر سختگیری نکند مغبون می شود سوم ان که چیزی را که می فروشد زیادتر بدهد و انچه را که می خرد کمتر بگیرد چهارم ان که کسی که با او معامله کرده اگر پشیمان شود و از او تقاضا کند که معامله را به هم بزند تقاضای او را بپذیرد
- [آیت الله بهجت] در چهار صورت اگر خریدار بفهمد مال عیبی دارد، نمیتواند معامله را به‌هم بزند، یا تفاوت قیمت بگیرد: 1 موقع خریدن، عیب مال را بداند؛ 2 به عیب مال راضی شود؛ 3 در وقت معامله بگوید، اگر مال عیبی داشته باشد، پس نمیدهم و تفاوت قیمت هم نمیگیرم؛ 4 فروشنده در وقت معامله بگوید، این مال را با هر عیبی که دارد میفروشم؛ ولی اگر عیبی را معین کند و بگوید مال را با این عیب میفروشم و معلوم شود عیب دیگری هم دارد، خریدار میتواند برای عیبی که فروشنده معین نکرده مال را پس دهد، یا تفاوت بگیرد.