منفعت کسب
سودی كه از طريق كسب و كار بدست می آيد.
اگر از منفعت کسب آذوقه ای که برای مصرف سالش خریده، در آخر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد. و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد، باید قیمت آخر سال را حساب کند.
عنوان مسئله:
اگر از منفعت کسب آذوقه ای که برای مصرف سالش خریده، در آخر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد. و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد، باید قیمت آخر سال را حساب کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر با پول خمس داده، مغازه ای خریداری شود و بعد از چند سال، به قیمت گرانتر فروخته و پول آن تا آخر سال خمسی نگه داشته شود. آیا بر مازاد، خمس تعلق می گیرد؟
- مقداری از حبوبات و ارزاق و مانند آن را در آخر سال باقی مانده و سر سالش رسیده از سوی دیگر به همان اندازه نیز به خیاط و بقال مدیون می باشد.آیا در این صورت می تواند مقدار زائد را در نظر خود با دیون موجود از همان سال معادله کند و خمس ندهد؟
- شخصی حدوداً ده سال است در یکی از مراکز اقتصادی مشغول به خدمت است حالا می خواهد به عمره مشرف شود، جهت تخمیس به ما مراجعه نموده است با اینکه تا امروز سال خمسی برای خود در نظر نگرفته است و بنا به اظهارش آذوقه ای یا پول نقدی که سال بر آن بگذرد نداشته است و یا فراموش کرده است و فعلاً از یک زندگی متعارفی برخوردار است، حالا هزینه حج یا عمره که می خواهد مشرف شود و از سود اثنای سال است ،آیا متعلق خمس است؟ و اگر بخواهد نسبت به گذشته خود اطمینان حاصل کند چه مقدار خمس بدهد؟
- شخصی حدوداً ده سال است در یکی از مراکز اقتصادی مشغول به خدمت است حالا می خواهد به عمره مشرف شود، جهت تخمیس به ما مراجعه نموده است با اینکه تا امروز سال خمسی برای خود در نظر نگرفته است و بنا به اظهارش آذوقه ای یا پول نقدی که سال بر آن بگذرد نداشته است و یا فراموش کرده است و فعلاً از یک زندگی متعارفی برخوردار است، حالا هزینه حج یا عمره که می خواهد مشرف شود و از سود اثنای سال است ،آیا متعلق خمس است؟ و اگر بخواهد نسبت به گذشته خود اطمینان حاصل کند چه مقدار خمس بدهد؟
- کسی که حقوق معوّقه ماه های گذشته را در سال جدید دریافت می کند آیا حقوق در ارباح سنوات قبلی محسوب می شود و باید خمس آنرا بدهد و یا از عایدات سال بعدی به حساب می آید و متعلّق خمس نیست؟
- شخصی جهت تأمین خرج ازدواج دخترانش مغازه و فرش خانه و حتی زیور آلات همسر خود را فروخت و به همین منوال چند سال بر وی گذشت که در آخر سال افزایش نداشت ، اکنون بعد از گذشت سالها وضع درآمد او خوب شده است و در سالروز خمسی مبالغی دارد . آیا می تواند قیمت مغازه و یا زیورآلات را که فروخت و هزینه تزویج دخترانش کرد از منفعت امسال کسر کرده و بقیّه را تخمیس کند؟
- آیا تاجر و کاسبی که برای سرمایه خود اوّل فروردین را مثلاً سال خمسی قرار داده اگر چنانچه از ارزاق و البسه و پول جیبی ... در آخر سال مقداری زائد آورد خمس سرمایه و ارزاق و.. را با هم حساب کند و یا جدا از هم و اگر در اثناء سال از اندازه سرمایه بکاهد می تواند آن را از مازاد ارزاق و پول جیبی خود جبران کند؟
- شخصی سالروز خمسی او رسیده است و همه چیز خود را حساب کرده و خمس آن را پرداخته است ولی قطعه زمینی که به عنوان تجاری و یا اینکه در آینده برای اولادش لازم می شود را در اختیار دارد و می خواسته تا آخر سال بفروشد ولی مشتری پیدا نمی شد اکنون از نظر خمسی چه وظیفه ای دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] اگر سرمایهاش کمتر شده اما مقداری آذوقه که از ربح سال خریده است باقی مانده خمس آنها واجبست یا نه؟
- [آیت الله خوئی] شخصی زمینی خریده به مبلغ معین، معمولاً چون زمینی یا ملکی خرید و فروش می‌شود حکومت هم مالیات میگیرد، چون آخر سال شود که شخصی میخواهد سرمایه کسب خود را حساب نماید، وجهی که به زمین برای خرید آن داده حساب میکند، آیا وجهی که برای مالیات داده آن را هم حساب نماید و خمس آن را بدهد یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر آذوقهای که خمس آن داده شده است در ضمن سال به مصرف برسد و قبل از پایان سال از درآمد میان سال آذوقه خریداری شود و اضافه بیاید آیا می‌شود بدل آن آذوقه حساب شود تا خمس شامل آن نگردد؟
- [آیت الله بهجت] زمینی سال ها پیش خریده شده و امروز قیمتش چند برابر شده و هنوز هم ساخته نشده است، آیا خمس دارد؟ و اگر خمس دارد به قیمت خرید یا قیمت روز؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی در سال گذشته مقدار صد کیلو برنج در منزل داشته که آخر سال خمسی زیاد آمده بود و خمس آن را پرداخت و در سال جاری آنها را مصرف کرد و از درآمد سال برنج خریده که در آخر سال خمسی، همان مقدار برنج عوض آنها موجود است، آیا باید خمس اینها را هم بدهد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی سر سال او میرسد ملک او فقط آذوقه (برنج و روغن و()می‌باشد و یا اینکه در صدد تعیین سر سال خمس باشد و فقط آذوقه داشته باشد و از طرف دیگر قرض او از قیمت آذوقه بیشتر است آیا به چنین شخصی به آذوقه او خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] فردی که ملکی را خریده و قیمت آن تنزّل پیدا کرده است، آیا موقع حساب کردن خمس در سر سال خمسی، باید قیمت زمان خرید را حساب کند یا قیمت فعلی را؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که از درآمد بین سال خود، آلات و ابزار کسب تهیه نموده و در آخر سال میخواهد خمس آنها را به عنوان سرمایه حساب کند، آیا باید قیمت فعلی آنها را در نظر بگیرید یا قیمت وقت خرید را؟ لازم به ذکر است که گاهی قیمت ابزارآلات بالا میرود و گاهی تنزّل پیدا میکند.
- [آیت الله اردبیلی] اجناسی که به صورت کوپنی یا با بُن کارمندی با قیمتی نازلتر از قیمت بازار و با یارانه دولت تهیه می‌شود، در صورتی که از مصرف سال زیاد بیاید، خمس آنها چگونه حساب می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] کسی که برای خرج سالش قرض کرده است، در آخر سال مقداری از موادّ غذایی اضافه آورده است. آیا باید خمس آن را به همراه بقیّه ی درآمدها بپردازد یا بدهی سال از قیمت آن کسر می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- خمس ماهی و حیوانات دیگری که انسان بدون فرو رفتن در دریا می گیرد در صورتی واجب است که برای کسب بگیرد و به تنهائی یا با منفعت های دیگر کسب او از مخارج سالش زیادتر باشد. 6 غنیمت
- استفاده ای که از معدن برده، اگر قیمت آن به 105 مثقال نقره سکّه دار یا 15 مثقال طلای سکّه دار نرسد، خمس آن در صورتی لازم است که به تنهائی یا با منفعت های دیگر کسب او، از مخارج سالش زیاد بیاید.
- اگر قیمت جنسی را که برای تجارت خریده بالا رود، و آن را نفروشد و در بین سال قیمتش پائین آید، خمس مقداری که بالا رفته بر او واجب نیست.
- کسی که از اول تکلیف خمس نداده، سه حالت دارد: 1 از منافع کسب چیزی که به آن احتیاج ندارد، خریده و یک سال از خرید آن گذشته، باید خمس آن را بدهد. 2 اثاث خانه و چیزهای دیگری که به آنها احتیاج دارد مطابق شأن خود از درآمد همان سال خریده، خمس به آن ها تعلق نمی گیرد. 3 اگر نداند که در بین سال خریده یا بعد از تمام شدن سال، باید تمام اموال مشکوک خود را حساب کرده و حاکم شرع و یا نماینده او، بدهی او را جهت خمس تخمین بزند و مصالحه نماید و با پرداخت آن ذمه او بری می شود.
- اگر قیمت جنسی را که برای تجارت خریده بالا رود و به امید این که قیمت آن بالاتر رود، تا بعد از تمام شدن سال آن را نفروشد و قیمتش پائین آید خمس مقداری را که بالا رفته، بر او واجب نیست.
- اگر در اثناء سال از منفعت کسب اثاثیه ای برای منزل بخرد، چنانچه در بین سال یا سال های بعد احتیاجش از آن برطرف شود، احتیاط مستحب آن است که خمس آن را بدهد و همچنین است زیورآلات زنانه، اگر در بین سال وقت زینت کردن زن ها به آنها بگذرد.
- کسی که از کسب و تجارت فائده ای برده، اگر مال دیگری هم دارد که خمس آن واجب نیست، می تواند مخارج سال خود را فقط از فائده کسب بردارد و به مصرف برساند.
- انسان می تواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید خمس آن را بدهد و همچنین جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- آنچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خوراک و پوشاک و اثاثیه و خرید منزل و عروسی و جهیزیه دختر و زیارت و مانند اینها می رساند، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد و زیاده روی هم نکرده باشد، خمس ندارد.
- تاجر و کاسب و صنعتگر و مانند اینها از اولین سودی که در کاسبی می کنند، یک سال که بگذرد، باید خمس آنچه را که از خرج سالشان زیاد می آید، بدهند. و کسی که شغلش کاسبی نیست، اگر اتفاقاً معامله ای کند و منفعتی ببرد، بعد از آن که یک سال از موقعی که فایده برده بگذرد، باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده، بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] اگر از منفعت کسب آذوقه ای که برای مصرف سالش خریده، در آخر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد. و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد، در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد، باید قیمت آخر سال را حساب کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر از منفعت کسب آذوقه ای که برای مصرف سالش خریده ، در آخر سال زیاد بیاید ، باید خمس آن را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد ، باید قیمت آخر سال را حساب کند .
- [آیت الله وحید خراسانی] اذوقه ای که برای مصرف سالش از منافع کسبش خریده اگر در اخر سال زیاد بیاید باید خمس ان را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت ان را بدهد در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد باید قیمت اخر سال را حساب کند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] آذوقه ای که برای مصرف سالش از منافع کسبش خریده اگر در آخر سال زیاد بیاید؛ باید خمس آن را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد؛ در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد؛ باید قیمت آخر سال را حساب کند.
- [آیت الله بهجت] اگر از منفعت کسب، آذوقهای برای مصرف سالش خریده باشد، و در آخر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر آذوقهای که برای مصرف سالش خریده، در آخر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد، و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد، در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیادتر شده باشد، باید قیمت آخر سال را حساب کند.
- [آیت الله بروجردی] اگر آذوقهای که برای مصرف سالش خریده، در آخر سال زیاد بیاید باید خمس آن را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد، در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد، باید قیمت آخر سال را حساب کند.
- [آیت الله خوئی] آذوقهای که برای مصرف سالش از منافع کسبش خریده، اگر در آخر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد، در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد، باید قیمت آخر سال را حساب کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر آذوقهای که برای مصرف سالش خریده، در آخر سال زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد، در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد، باید قیمت آخر سال را حساب کند.
- [آیت الله سیستانی] آذوقهای که برای مصرف سالش از منافعش خریده ، اگر در آخر سال زیاد بیاید ، باید خمس آن را بدهد ، و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد ، در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد ، باید قیمت آخر سال را حساب کند .