ایستادن
مقابل نشستن و توقف کردن را ایستادن می‌گویند که از آن به معنای نخست در بابهای طهارت، صلات، حج، نکاح و اطعمه و اشربه سخن رفته و احکام آن در دو محور بحث شده است:
قیام متصل به رکوع واجب و رکن است یعنی این که نمازگزار باید از حالت ایستاده با قصد رکوع برای رکوع خم شود لذا اگر به قصد کار دیگری خم شود مثلاً برای برداشتن چیزی یا به قصد سجده خم شود و متوجه شود که رکوع نکرده در این صورت باید مستقیم بایستد و بعد به رکوع برود و اگر قبل از ایستادن رکوع به جا آورد چون قیام متصل به رکوع را مراعات نکرده نمازش باطل است.
عنوان مسئله:
قیام متصل به رکوع واجب و رکن است یعنی این که نمازگزار باید از حالت ایستاده با قصد رکوع برای رکوع خم شود لذا اگر به قصد کار دیگری خم شود مثلاً برای برداشتن چیزی یا به قصد سجده خم شود و متوجه شود که رکوع نکرده در این صورت باید مستقیم بایستد و بعد به رکوع برود و اگر قبل از ایستادن رکوع به جا آورد چون قیام متصل به رکوع را مراعات نکرده نمازش باطل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر شخصی بتواند قیام و رکوع نمازش را ایستاده به جا آورد ولی نتواند در حالت ایستاده به سجده برود وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله بهجت] در مسأله ی 841 توضیح المسائل است که اگر قصد رکوع بعد از خم شدن به وجود آمد، بنا بر اظهر کافی است، با توجّه به این که: قیام متصل به رکوع، رکن است، چگونه این نماز صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- قیام متصل به رکوع یعنی انسان از حالت ایستاده به قصد رکوع خم شود، بنابر این اگر رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره به نیت سجده خم شود و یادش بیاید که رکوع نکرده باید بایستد و به رکوع رود و اگر بدون اینکه بایستد به حال خمیدگی به رکوع برود چون قیام متصل به رکوع را بجا نیاورده نماز او باطل است.
- قیام در موقع گفتن تکبیرة الاحرام و قیام پیش از رکوع که آن را قیام متصل به رکوع می گویند رکن است ولی قیام در موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد از رکوع رکن نیست و اگر کسی آن را از روی فراموشی ترک کند نمازش صحیح است.
- خم شدن باید به قصد رکوع باشد پس اگر به قصد کار دیگری مثلاً برای کشتن جانور خم شود نمی تواند آن را رکوع حساب کند بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود و به واسطه این عمل، رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی شود.
- بعضی از واجبات نماز رکن است یعنی اگر انسان آنها را بجا نیاورد یا در نماز اضافه کند عمداً باشد یا اشتباهاً نماز باطل می شود و بعضی از آنها رکن نیست یعنی اگر عمداً کم یا زیاد شود نماز باطل می شود و چنانچه اشتباهاً کم یا زیاد شود نماز را باطل نمی کند. و ارکان نماز پنج چیز است: اوّل نیت، دوّم تکبیرة الاحرام، سوّم قیام در موقع گفتن تکبیرة الاحرام و قیام متصل به رکوع یعنی ایستادن پیش از رکوع، چهارم رکوع، پنجم دو سجده.
- اگر رکوع را فراموش کند و پیش از آنکه به سجده برسد یادش بیاید باید بایستد بعد به رکوع رود و چنانچه به حالت خمیدگی به رکوع برگردد نمازش باطل است.
- بعد از تمام شدن ذکر رکوع باید راست بایستد و بعد از آنکه بدن آرام گرفت به سجده رود و اگر عمداً پیش از ایستادن یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود نمازش باطل است.
- کسی که زیاد شک می کند اگر شک کند رکنی را به جا آورده یا نه و اعتنا نکند بعد یادش بیاید که آن را بجا نیاورده چنانچه مشغول رکن بعد نشده باید آن را بجا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش باطل است; مثلاً اگر شک کند رکوع کرده یا نه و اعتنا نکند چنانچه پیش از سجده یادش بیاید که رکوع نکرده باید رکوع کند و اگر در سجده یادش بیاید نمازش باطل است.
- اگر موقعی که ایستاده از روی فراموشی بدن را حرکت دهد یا به طرفی خم شود و یا به جائی تکیه کند اشکال ندارد ولی در قیام موقع گفتن تکبیرة الاحرام و قیام متصل به رکوع اگر از روی فراموشی هم باشد بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند.
- اگر شک کند که رکنی را بجا آورده یا نه چنانچه مشغول کاری که بعد از آن است شده نباید به شک خود اعتنا کند مثلاً اگر مشغول تشهد است و شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر یادش بیاید که آن رکن را بجا نیاورده در صورتی که مشغول رکن بعد نشده باید آن را بجا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش باطل است; مثلاً اگر پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید که دو سجده را بجا نیاورده باید بجا آورد و اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید نمازش باطل است.
- دو سجده روی هم یک رکن است که اگر کسی در نماز واجب عمداً یا از روی فراموشی هردو را ترک کند، یا دو سجده دیگر به آنها اضافه نماید، نمازش باطل است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .خم شدن باید به قصد رکوع نماز باشد؛ نه برای گذاشتن چیزی بر زمین یا برداشتن چیزی از آن. اگر به قصد رکوع نماز خم نشد، دوباره باید بایستد و قیام متصل به رکوع را حفظ نماید; آنگاه به قصد رکوع خم شود و آنچه بدون قصد رکوع انجام داد، نماز را باطل نمیکند, زیرا رکوع نبوده تا زیاده رکن شود.
- [آیت الله اردبیلی] قیام در هنگام گفتن تَکبیرةُالاِحرام و قیام متّصل به رکوع به این معنا که از حالت قیام به رکوع برود رکن است، ولی قیام در هنگام خواندن حمد و سوره و قیام بعد از رکوع رکن نیست و اگر کسی آن را از روی فراموشی ترک کند، نماز او صحیح است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] قیام یعنی ایستادن، در دو جای نماز، واجب و رکن است: هنگام گفتن تکبیرة الاحرام و قیام قبل از رکوع که آن را (قیام متصل به رکوع) گویند، ولی قیام در موقع خواندن حمد و سوره و همچنین بعد از رکوع واجب است اما رکن نیست.
- [آیت الله مظاهری] باید ایستادن نمازگزار و رکوع او متّصل به هم باشد. یعنی در حال ایستادن به رکوع رود چنانچه بعد از رکوع باید بایستد و به سجده رود و رکوع متحقق نمیشود مگر به این دو قیام که به آن قیام متّصل به رکوع می‌گویند و آن یک امر قهری است، و گفتنی یا به جا آوردنی بلکه متوقف بر نیّت هم نیست، و آن رکن است که اگر عمداً یا سهواً یا جهلاً به جا آورده نشود، نماز باطل است زیرا رکوع متحقق نشده است.
- [آیت الله جوادی آملی] .چون قیام متصل به رکوع , واجب رکنی است , اگر نمازگزار پس از حمد و سوره یا تسبیحات اربع، رکوع را فراموش کرد و نشست و سپس به یادش آمده که رکوع را انجام نداده , نمی تواند به حال خمیده به حدّ رکوع برگردد , بلکه باید بایستد و به رکوع برود , تا نما ز او بر اثر حفظ قیامِ متصل به رکوعّ باطل نشود.
- [آیت الله جوادی آملی] .واجب است نمازگزار در حال قیام , به جایی تکیه نکند و از صورت ایستادن بر اثر خمیدگی خارج نشود و تمام بدن او آرام باشد , مگر در حالت ناچاری. با حفظ قیام متصل به رکوع، حرکت پا در حال خم شدن جهت رکوع, اشکال ندارد.
- [آیت الله بهجت] بعضی از واجبات نماز رکن است، یعنی اگر انسان آنها را بهجا نیاورد، یا در نماز اضافه کند، عمداً باشد یا اشتباهاً، نماز باطل میشود. و بعضی دیگر رکن نیست، یعنی اگر عمداً کم یا زیاد شود، نماز باطل میشود و چنانچه اشتباهاً کم یا زیاد گردد، نماز باطل نمیشود. و ارکان نماز پنج چیز است: اول. نیّت؛ دوم. تکبیرةالاحرام؛ سوم. قیام در موقع گفتن تکبیرةالاحرام و قیام متصل به رکوع، یعنی ایستادنِ پیش از رکوع؛ چهارم. رکوع؛ پنجم. دو سجده.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که رکوع را فراموش کرده و پیش از سجده نمودن به یادش بیاید, باید بایستد; آنگاه به رکوع برود و اگر درحال خمیدگی به رکوع برگردد، چون قیامِ متصل به رکوع را انجام نداده, نماز او باطل است.
- [آیت الله جوادی آملی] .ایستادن در حال گفتن تکبیرةالاحرام و پیش از رکوع (قیام متصل به رکوع ) واجب رکنی است و در حال خواندن حمد و سوره , یا تسبیحات رکعت سوم و چهارم , واجب غیر رکنی است ; نیز ایستادن بعد از رکوع, هرچند واجب است؛ ولی رکن نیست . اگر نمازگزار قیام های واجب غیررکنی را بر اثر فراموشی ترک کند , نماز او باطل نیست . قیام در حال کار و ذکر مستحب مانند قنوت مستحب است؛ یعنی میتوان با ترک قنوت, آن را ترک نمود; نه آنکه نشسته قنوت به جا آورد.
- [آیت الله وحید خراسانی] قیام در موقع گفتن تکبیره الاحرام و قیام پیش از رکوع که ان را قیام متصل به رکوع می گویند رکن است ولی قیام در غیر این دو مانند قیام موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد از رکوع رکن نیست و اگر کسی ان را از روی فراموشی ترک کند نمازش صحیح است