ادای دین
ادای دين پرداخت بدهی را گویند و از آن در باب قرض و دین سخن رفته است.
اگر فقیر بمیرد و مال او به اندازه دینش نباشد انسان می تواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند ولی در صورتی که بداند مالی را که مدیون است در معصیت صرف کرده نمی تواند از بابت زکاتی که در ادای دین صرف می شود حساب کند و اگر مال میت به اندازه دینش باشد و ورثه دین او را ادا نکنند یا به جهت دیگری انسان نتواند طلب خود را بگیرد بنابر احتیاط واجب نباید طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند
عنوان مسئله:
اگر فقیر بمیرد و مال او به اندازه دینش نباشد انسان می تواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند ولی در صورتی که بداند مالی را که مدیون است در معصیت صرف کرده نمی تواند از بابت زکاتی که در ادای دین صرف می شود حساب کند و اگر مال میت به اندازه دینش باشد و ورثه دین او را ادا نکنند یا به جهت دیگری انسان نتواند طلب خود را بگیرد بنابر احتیاط واجب نباید طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
سوال مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که باید زکات بدهد اگر از فقیری طلبکار باشد می تواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند ولی اگر بداند مالی را که طلبکار است در معصیت صرف کرده نمی تواند از بابت زکاتی که در ادای دین صرف می شود حساب کند
- کسی که بدهکار است و نمی تواند بدهی خود را بدهد اگر چه فقیر نباشد انسان می تواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند ولی اگر فقیر نباشد در صورتی که بداند مالی را که بدهکار است در معصیت صرف کرده نمی تواند بابت زکات حساب کند
- اگر مال حلال با مال حرام به طوری مخلوط شود که انسان نتواند انها را از یکدیگر تشخیص دهد و صاحب مال حرام و مقدار ان هیچکدام معلوم نباشد و نداند که مقدار حرام کمتر از خمس است یا زیادتر باید خمس تمام مال را بدهد و بنابر احتیاط واجب این خمس را در موردی که مصرف خمس و صدقه است به قصد ادای وظیفه اعم از خمس و صدقه صرف نماید و بعد از دادن خمس بقیه مال حلال می شود
- کسی که خمس یا زکات بدهکار است و کفاره و نذر و مانند اینها هم بر او واجب است و قرض هم دارد چنانچه نتواند همه انها را بدهد اگر مالی که خمس یا زکات به ان تعلق گرفته از بین نرفته باشد باید خمس و زکات را بدهد و اگر از بین رفته باشد مال را بنابر احتیاط واجب بر قرض و خمس و زکات به نسبت تقسیم کند و ادای اینها را بر ادای کفاره و ادای مالی را که نذر کرده مقدم بدارد
- انسان می تواند برای رفتن به حج و زیارت و مانند اینها از سهم سبیل الله زکات بگیرد اگر چه فقیر نباشد یا این که فقیر باشد و به مقدار مخارج سالش زکات گرفته باشد و بنابر احتیاط واجب معتبر است که این امور علاوه بر این که طاعت هستند دارای مصلحت عمومی نیز باشند مانند تعظیم شعایر و ترویج دین
- زکات در هشت مورد صرف می شود اول فقیر و او کسی است که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد و کسی که صنعت یا ملک یا سرمایه ای دارد که می تواند مخارج سال خود را بگذراند فقیر نیست دوم مسکین و او کسی است که از فقیر سخت تر می گذراند سوم کسی که از طرف امام علیه السلام یا نایب امام مامور است که زکات را جمع و نگهداری نماید و به حساب ان رسیدگی کند و ان را به امام علیه السلام یا نایب امام یا فقرا برساند چهارم مسلمانانی که شهادت به وحدانیت خداوند و رسالت حضرت محمد صلی الله علیه واله وسلم داده اند و در اسلام ثابت قدم نیستند تا به وسیله دادن زکات به انان ایمانشان تقویت شود ولی در صورت وجود فقیر در محل و دوران امر بین صرف در فقیر و صرف در این مصرف احتیاط واجب ان است که به فقیر داده شود و این احتیاط در مورد هفتم هم باید رعایت شود پنجم خریداری بنده مسلمانی که در شدت باشد و ازاد کردن او و همچنین خریداری بنده و ازاد کردن او هر چند در شدت نباشد در صورتی که مستحقی برای زکات پیدا نکند ششم بدهکاری که نمی تواند دین خود را ادا کند در صورتی که در معصیت صرف نکرده باشد هفتم فی سبیل الله یعنی امور خیریه ای که می شود انها را به قصد قربت انجام داد و بنابر احتیاط واجب کارهایی باشد که مصلحت عمومی داشته باشد مانند بنای مساجد و مدارس دینی و ساختن بیمارستان و اسایشگاه برای سالخوردگان و مانند اینها هشتم ابن السبیل یعنی مسافری که در سفر درمانده شده و احکام اینها در مسایل اینده می اید
- کسی که خمس یا زکات بدهکار است و حجه الاسلام بر او واجب است و قرض هم دارد اگر بمیرد و مال او برای همه انها کافی نباشد چنانچه مالی که خمس و زکات به ان تعلق گرفته از بین نرفته باشد باید خمس یا زکات را بدهند و بقیه مال او را بر حج و قرض قسمت نمایند و اگر مالی که خمس و زکات ان واجب شده از بین رفته باشد در صورتی که صروره باشد یعنی اولین مرتبه رفتن او به حج باشد و در راه حج قبل از احرام مرده باشد باید مال او را صرف حج بنمایند و اگر چیزی باقی ماند بر خمس و زکات و قرض به نسبت قسمت نمایند و در غیر این صورت حج بر خمس و زکات مقدم است ولی تقدم ان بر قرض محل اشکال است
- اگر انسان به خیال این که کسی فقیر است به او زکات فطره بدهد و بعد بفهمد فقیر نبوده چنانچه مالی را که به او داده از بین نرفته باشد باید پس بگیرد و به مستحق بدهد و اگر نتواند بگیرد باید از مال خودش عوض فطره را بدهد و اگر از بین رفته باشد در صورتی که گیرنده فطره می دانسته انچه را که گرفته فطره است باید عوض ان را بدهد و اگر نمی دانسته دادن عوض بر او واجب نیست و انسان باید عوض فطره را بدهد
- اگر غیر مال التجاره مالی داشته باشد که متعلق خمس نباشد در صورتی که به ارث به او رسیده باشد چنانچه قیمتش بالا برود اگر چه ان را بفروشد مقداری که بر قیمتش اضافه شده خمس ندارد و همچنین است اگر به غیر معاوضه مالک ان شده چه از اول متعلق خمس نبوده مثل ان که مسکنی که مورد حاجت اوست به او بخشیده باشند و در موونه سال صرف شده باشد یا متعلق خمس بوده و خمس ان را از همان مال داده باشد مثل مالی که به حیازت مالک شده و خمس ان را داده است ولی اگر به معاوضه مالک شده باشد چنانچه قیمتش بالا برود تا زمانی که نفروخته خمس ندارد و اگر فروخت در صورتی که موونه نباشد ان زیاده خمس دارد و در صورتی که موونه باشد بنابر احتیاط واجب خمس مقدار زاید را بدهد و در هر دو صورت اگر در موونه سال صرف شود خمس ندارد
- گاو دو نصاب دارد نصاب اول ان سی تا است که وقتی شماره گاو به سی رسید اگر شرایطی را که گذشت داشته باشد باید یک گوساله ای که داخل سال دوم شده از بابت زکات بدهد و بنابر احتیاط واجب ان گوساله نر باشد و همچنین است در هر موردی که باید گوساله داخل شده در سال دوم را بدهد مگر در صورتی که شماره گاو به نود برسد که بنابر احتیاط واجب سه گوساله ماده که داخل سال دوم شده باشد بدهد نصاب دوم ان چهل است و زکات ان یک گوساله ماده ای است که داخل سال سوم شده باشد و زکات ما بین سی و چهل واجب نیست مثلا کسی که سی و نه گاو دارد فقط باید زکات سی تای انها را بدهد و نیز اگر از چهل گاو زیادتر داشته باشد تا به شصت نرسیده فقط باید زکات چهل تای ان را بدهد و بعد از ان که به شصت رسید چون دو برابر نصاب اول را دارد باید دو گوساله ای که داخل سال دوم شده بدهد و همچنین هر چه بالا رود باید یا سی تا سی تا حساب کند یا چهل تا چهل تا یا سی و چهل حساب نماید و زکات ان را به دستوری که گذشت بدهد ولی باید طوری حساب کند که چیزی باقی نماند یا اگر چیزی باقی می ماند از نه تا بیشتر نباشد مثلا اگر هفتاد گاو دارد باید به حساب سی و چهل حساب کند و برای سی تای ان زکات سی تا و برای چهل تای ان زکات چهل تا را بدهد چون اگر به حساب سی تا حساب کند ده تا زکات نداده می ماند
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر فقیر بمیرد و مال او به اندازه قرضش نباشد، انسان می تواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند بلکه اگر مال او به اندازه قرضش باشد و ورثه قرض او را ندهند، یا به جهت دیگر انسان نتواند طلب خود را بگیرد، نیز می تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکات حساب کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر فقیر بمیرد و مال او به اندازه قرضش نباشد ، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند ، بلکه اگر مال او به اندازه قرضش باشد و ورثه قرض او را ندهند ، یا به جهت دیگر انسان نتواند طلب خود را بگیرد ، نیز می‌تواند طلبی را که از او دارد ، بابت زکات حساب کند .
- [آیت الله بروجردی] اگر فقیر بمیرد و مال او به اندازهی قرضش نباشد، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند، ولی اگر مال او به اندازهی قرضش باشد و ورثه قرض او را ندهند، یا به جهت دیگر انسان نتواند طلب خود را بگیرد، بنا بر احتیاط واجب نباید طلبی را که از او دارد، بابت زکات حساب کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر فقیر بمیرد و مال او به مقدار قرضش نباشد، طلبکار می‌تواند از بابت طلبش به مقدار کسری مال او از بابت زکات حساب کند و اگر مال او به اندازه قرضش باشد و ورثه قرض او را ندهند یا به جهت دیگر انسان نتواند طلب خود را بگیرد، بنا بر احتیاط مستحب طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب نکند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر فقیر بمیرد و مال او به اندازه قرضش نباشد؛ انسان می تواند طلبی را که از او دارد بابت زکاه حساب کند؛ بلکه اگر مال او به اندازه قرضش باشد و ورثه قرض او را ندهند؛ یا به جهت دیگر انسان نتواند طلب خود را بگیرد؛ نیز می تواند طلبی را که از او دارد؛ بابت زکاه حساب کند.
- [آیت الله خوئی] اگر فقیر بمیرد و مال او به انداز قرضش نباشد، انسان میتوند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند بلکه اگر مال او به انداز قرضش باشد و ورثه قرض او ندهند، یا به جهت دیگر انسان نتواند طلب خود را بگیرد، نیز می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکات حساب کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر فقیری بمیرد ومال او به اندازه قرضش نباشد، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکاْ حساب کند و همچنین اگر مال او به اندازه قرضش باشد وورثه قرض او را ندهند، یا به جهت دیگر انسان نتواند قرض خود را بگیرد، می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکاْ حساب کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی که بدهکار است، نتواند بدهی خود را بدهد، اگرچه فقیر نباشد، انسان می‌تواند طلبی را که از او دارد، بابت زکات حساب کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر فقیر بدهکار بمیرد و اموال کافی برای پرداخت بدهکاری خود نداشته باشد و یا این که طلبکار نتواند طلب خود را از او وصول نماید مانند این که ورثه طلب او را نپردازند طلبکار می‌تواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند.
- [آیت الله سیستانی] کسی که خمس یا زکات بدهکار است ، و حجة الإسلام بر او واجب است و قرض هم دارد ، اگر بمیرد و مال او برای همه آنها کافی نباشد ، چنانچه مالی که خمس و زکات آن واجب شده از بین نرفته باشد ، باید خمس یا زکات را بدهند و بقیه مال او را صرف ادای قرضش نمایند ، و اگر مالی که خمس و زکات آن واجب شده از بین رفته باشد ، باید مال او را صرف ادای قرضش بنمایند ، و در صورتی که چیزی باقی باشد صرف حج کنند ، و اگر چیزی زیاد آمد به خمس و زکات قسمت نمایند .