حفظ جان
حفظ نفس به یکی از امور مورد اهتمام شرع و ملاک برای تشریع برخی احکام اطلاق می‌شود.
اگر حفظ جان خود انسان، یا کسی که حفظ جان او واجب است، یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می‌باشد، بدون شکستن نماز ممکن نباشد، باید نماز را بشکند؛ ولی شکستن نماز برای مالی که اهمیت ندارد مکروه است.
عنوان مسئله:
اگر حفظ جان خود انسان، یا کسی که حفظ جان او واجب است، یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می‌باشد، بدون شکستن نماز ممکن نباشد، باید نماز را بشکند؛ ولی شکستن نماز برای مالی که اهمیت ندارد مکروه است.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] آیا وجوب امداد رسانی به مصدومین و آسیب دیدگان، اختصاص به اقدام و تلاش فقط برای نجات جان آنها دارد یا کمکهای مالی، همچنین نگهداری از اموال آسیب دیدگان را نیز شامل می‌شود؟ حکم کلی در این خصوص چیست
- [آیت الله مکارم شیرازی] الف) آیا دروغ گفتن برای حفظ جان مسلمانی جایز است؟ ب) دروغ گفتن جهت حفظ جان کافر ذمّی چه صورتی دارد؟ ج) در جایی که انسان می تواند با دروغ گفتن و به خطر انداختن جان خود و یا شخص دیگر، موجب نجات جان چند مسلمان بشود تکلیف وی را در این مورد بیان فرمایید که آیا این کار جایز است و در صورت به خطر افتادن جان آن شخص دیگر (با دروغ این انسان) و تلف شدن، دیه به عهده کیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی برای حفظ جان خود هنگام نماز دست های خود را بر روی هم بگذارد، نمازش باطل می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] با توجه به اتفاق فقها در حکم "حرمت اضرار به نفس" مبنای حکم جواز "پیوند اعضاء" چیست؟ چنانچه مبنای این حکم اهمیت "حفظ جان مسلمان" در برابر "حرمت اضرار به نفس" باشد، این سؤال مطرح می شود که اگر شخص اهدا کننده عضو شیعه و شخص گیرنده عضو، غیر شیعه یا غیر مسلم باشد، آیا باز هم "حفظ جان چنین شخصی" از "اضرار به نفس یک شیعه" مهمتر است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با سلام آیا شرعا مجاز می باشیم که در مواردی برای حفظ جان چند انسان جان یک انسان را بگیریم مثلا فرض کنید که در جایی که سربازان دشمن در کمین خانواده نشسته اند آیا میتوان جان نوزادی از این خانواده را که به علت عدم درک موقعیت پیش آمده گریه و زاری میکند و هیچ راهی برای ساکت کردنش وجود ندارد را به خاطر حفظ جان بقیه اعضا خانواده گرفت(یا موارد مشابه).این سوالی است از یک سایت اینترنتی خارجی در حوزه اخلاق که از کاربرانش خواسته بود که به ان پاسخ دهند. باتشکر
- [آیت الله جوادی آملی] احکام کلی / وجوب امداد آیاوجوب امداد رسانی به مصدومین و آسیب دیدگان،اختصاص به اقدام و تلاش فقط برای نجات جان آنها دارد یا کمک های مالی،همچنین نگهداری از موال آسیب دیدگان را نیز شامل می شود ؟ حکم کلی در این خصوص چیست ؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی در کودکی شیشه ساختمانی را بشکند ولی متوجه نباشد، آیا بعد از بلوغ بر کودک چیزی واجب می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی به وسیله اسلحه، چاقو و ... انسان را تهدید کند و از ما بخواهد گناهی را انجام دهیم مثلا زنا کنیم یا اینکه بگوید آبروی ما را می برد ما باید چه کار کنیم؟ آیا باید از جان خود گذشته و گناه نکنیم یا برای حفظ جان گناه کنیم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] قرآن خطی موجود است که وقف اولاد می باشد که متاسفانه اولاد واقف نامعلوم هستند و در حال حاضر آن قرآن در اختیار شخصی است که به علت نیاز مالی قصد فروش آن را دارد؛ شخص دیگری تصمیم دارد آن را خریداری نموده و به جهت حفظ و نگهداری به آستان قدس رضوی تقدیم نماید؛ آیا این کار جایز است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر تمام شرایط وجوب حج برای کسی فراهم باشد، به جز زمان کافی و یا باز بودن راه، آیا لازم است استطاعت مالی خود را تا سال بعد حفظ کند یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- شکستن نماز واجب از روی اختیار حرام است، ولی برای حفظ جان و مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.
- موقعی که انسان خوابش میآید و نیز موقع خود داری کردن از بول و غائط، مکروه است نماز بخواند و همچنین پوشیدن جوراب تنگ که پا را فشار دهد در نماز مکروه می‌باشد و غیر از اینها مکروهات دیگری هم در کتابهای مفصل گفته شده است.
- اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبکار طلب خود را از او مطالبه کند، چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد، باید در همان حال بپردازد و اگر بدون شکستن نماز دادن طلب او ممکن نیست، باید نماز را بشکند و طلب او را بدهد، بعد نماز را بخواند.
- اگر یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید، نباید نماز را بشکند و چنانچه نماز را بشکند معصیت کرده است؛ پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل میکند مثل روگرداندن از قبله نماز را از سر گیرد، نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل میکند، مشغول نماز شود نماز دومش صحیح است.
- اگر در بین نماز بفهمد که مسجد نجس است، چنانچه وقت تنگ باشد باید نماز را تمام کند و اگر وقت وسعت دارد و تطهیر مسجد نماز را به هم نمیزند، باید در بین نماز تطهیر کند، بعد بقیة نماز را بخواند و اگر نماز را به هم میزند، در صورتی که بعد از نماز تطهیر مسجد ممکن باشد، شکستن نماز جایز نیست و اگر بعد از نماز تطهیر مسجد ممکن نباشد، باید نماز را بشکند و مسجد را تطهیر نماید، بعد نماز را بخواند.
- اگر در شهر انسان سید مستحقی نباشد و احتمال هم ندهد که پیدا شود، یا نگهداری خمس تا پیدا شدن مستحق ممکن نباشد، باید خمس را به شهر دیگری ببرد و به مستحق برساند و میتواند مخارج بردن آن را از خمس بردارد و اگر خمس از بین برود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی کرده باید عوض آن را بدهد و اگر کوتاهی نکرده، چیزی بر او واجب نیست.
- توقف در مسجد و رساندن جایی از بدن به خط قرآن و کارهای دیگری که بر حائض حرام است، بر نفساء هم حرام است و آنچه بر حائض واجب و مستحب و مکروه است، بر نفساء هم واجب و مستحب و مکروه می‌باشد.
- خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیا و مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد مکروه است و نیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد و گمشدهای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.
- مالی را که انسان به مصرف نذر و کفاره میرساند، جزء مخارج سالیانه است و نیز مالی را که به کسی می بخشد یا جایزه میدهد، در صورتی که از شأن او زیاد نباشد، از مخارج سالیانه حساب می‌شود.
- اگر در بین نماز یومیه بفهمد که وقت نماز آیات تنگ است، چنانچه وقت نماز یومیه هم تنگ باشد، باید آن را تمام کند بعد نماز آیات را بخواند و اگر وقت نماز یومیه تنگ نباشد باید آن را بشکند و اوّل نماز آیات و بعد نماز یومیه را به جا آورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می‌باشد، بدون شکستن نماز ممکن نباشد، باید نماز ا بشکند ولی شکستن نماز برای مالی که اهمیّت ندارد مکروه است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر حفظ جان خود یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می باشد بدون شکستن نماز ممکن نباشد باید نماز را بشکند، ولی شکستن نماز برای مالی که اهمیّت ندارد مکروه است.
- [آیت الله سبحانی] اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می باشد، بدون شکستن نماز ممکن نباشد باید نماز را بشکند ولی شکستن نماز برای مالی که اهمیت ندارد مکروه است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می باشد ، بدون شکستن نماز ممکن نباشد باید نماز را بشکند ، ولی شکستن نماز برای مالی که اهمیت ندارد ، مکروه است .
- [امام خمینی] اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می باشد بدون شکستن نماز ممکن نباشد باید نماز را بشکند ولی شکستن نماز برای مالی که اهمیت ندارد مکروه است.
- [آیت الله سیستانی] اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است ، یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می‌باشد ، بدون شکستن نماز ممکن نباشد ، باید نماز را بشکند .
- [آیت الله خوئی] اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است، یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می‌باشد، بدون شکستن نماز ممکن نباشد، باید نماز را بشکند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می‌باشد، بدون شکستن نماز ممکن نباشد، باید نماز را بشکند.
- [آیت الله بهجت] اگر حفظ جان خود یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می‌باشد، بدون شکستن نماز ممکن نباشد باید نماز را بشکند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری ان واجب می باشد بدون شکستن نماز ممکن نباشد باید نماز را بشکند