احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
اگر نداند که لباس او غصبیست یا فراموش کند و با آن لباس نماز بخواند، نمازش صحیح است؛ ولی اگر خودش غاصب باشد به احتیاط مستحب نمازش باطل است.
عنوان مسئله:
اگر نداند که لباس او غصبیست یا فراموش کند و با آن لباس نماز بخواند، نمازش صحیح است؛ ولی اگر خودش غاصب باشد به احتیاط مستحب نمازش باطل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی پس از بازگشت از مسافرت متوجه می شود غسل یا وضویی که با آن در مسافرت نماز خوانده باطل بوده است. آیا باید اکنون نمازش را در وطن به صورت شکسته قضا کند یا تمام؟
- در وضعیت فعلی که جمعیت حجاج خیلی زیاد است، عده‌ای از ضعفا نمی‌توانند خلف مقام نماز بخوانند و یا مصادف با اذیت طواف کنندگان شده و اطمینان به اتمام نماز ندارند. در این صورت نماز خواندن در فاصله دورتر چه حکمی دارد؟ و آیا لازم است صبر کند و موقعی طواف کند که بتواند نمازش را خلف مقام بخواند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] نمازگزاری در رکعات نماز شک میکند و بنا را بر رکعت بیشتر گذاشته، نماز را تمام میکند؛ ولی بعد از سلام نماز، فراموش میکند که شک او بین سه رکعت و چهار رکعت بود تا یک رکعت نماز احتیاط بخواند یا شک بین دو و چهار بود تا وظیفه‌اش خواندن دو رکعت نماز احتیاط باشد. در این موقع، نماز احتیاط را به چه صورتی بخواند تا نمازش صحیح شود؟
- [آیت الله بهجت] اگر خانمی با لباس محفوظ مثل مانتوی گشاد و شلوار و روسری نماز بخواند و یا با بلوز و شلوار و روسری بدون چادر نماز بخواند، آیا نمازش صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] بنابر علتی (مثلاً شک در نماز چهار رکعتی در رکعت سه و چهار) نماز احتیاط بر نمازگزار واجب شده است، پس از خواندن نماز احتیاط فهمید که نمازش صحیح بوده؛ آیا نماز احتیاط اضافی باعث باطل شدن نماز می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا نماز در پشت مقام ابراهیم حکم تکلیفی است، یا وضعی؟ به عبارت دیگر، اگر کسی (مثلا) نمازش را نزدیک دیوار زمزم بخواند، آیا نمازش باطل است، یا فقط معصیت کرده، ولی نماز صحیح است؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی ذکر یک سجده یا دو سجده را فراموش نمود و داخل در رکن بعد گردید و متذکّر شد، نمازش صحیح، یا باطل است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی اذکار مستحب نماز را غلط و یا ناقص تلفظ کند آیا نمازش صحیح است؟
- [سایر] آیا در استحاضه وارسی کردن لازم است. اگر بدون وارسی نماز بخواند؛ آیا نمازش باطل است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی اذکار مستحب نماز را غلط و یا ناقص تلفظ کند آیا نمازش صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی برای شروع نماز دو بار تکبیرة الاحرام بگوید، آیا نمازش صحیح است یا باطل؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا فرد لال می‌تواند نماز میّت بخواند و بر فرض جواز آیا نمازش اکتفاء از نماز میّت فرد صحیح میکند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بداند جایی غصبیست ولی نداند که در جای غصبی نماز باطل است و در آن جا نماز بخواند، نمازش به احتیاط مستحب باطل می‌باشد.
- اگر کسی برای حفظ جانش با لباس غصبی نماز بخواند، یا مثلاً برای این که دزد لباس غصبی را نبرد با آن نماز بخواند، نمازش صحیح است؛ ولی غاصب در صورتی که اگر لباس را غصب نمی‌کرد، لازم نبود در آن لباس نماز بخواند بنا بر احتیاط مستحب نمازش باطل است.
- اگر مردی نداند یا شک داشته باشد که انگشتری یا لباس او از طلاست و با آن نماز بخواند، نمازش صحیح است و احتیاط مستحب آن است که نماز را دوباره بخواند؛ ولی اگر فراموش کند که انگشتری یا لباس او از طلا است، باید آن نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا کند.
- کسی که میداند پوشیدن لباس غصبی حرام است اگر بدون عذر در لباس غصبی یا در لباسی که نخ یا دکمه یا چیز دیگر آن غصبیست نماز بخواند، معصیت کرده؛ بلکه در صورتی که لباس به حرکت نمازگزار حرکت کند نمازش بنا بر احتیاط مستحب باطل است.
- اگر به جهت عذری در جای غصبی نماز بخواند نمازش بی‌تردید صحیح است؛ مثلاً اگر تقصیر نکرده باشد و در جایی که شک دارد غصبیست یا نه، یا از غصبی بودن آن غفلت داشته باشد و یا به اشتباه یا به جهت ندانستن مسأله آنجا را مباح بداند یا غصبی بودن آن را فراموش کند و نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است؛ و کسی که خودش جایی را غصب کرده، اگر فراموش کند و در آن جا نماز بخواند، فراموشی او عذر نیست و نمازش به احتیاط مستحب باطل است.
- اگر فراموش کند آب غصبیست و با آن وضو بگیرد صحیح است؛ ولی کسی که خودش آب را غصب کرده اگر غصبی بودن آن را فراموش کند و وضو بگیرد وضوی او حرام و بنا بر احتیاط مستحب باطل است.
- کسی که شک دارد نماز با بدن و لباس نجس باطل است یا نه، چنانچه بدون تحقیق در مسأله با توجّه و اختیار با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل است؛ بلکه بنا بر احتیاط اگر تحقیق هم کرده باشد و شک او برطرف نشده باشد، یا اصلاً از مسأله غافل باشد، یا مسأله را به نحو اشتباه دانسته باشد و با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل است.
- در سجده واجب قرآن بنا بر احتیاط مستحب جای انسان غصبی نباشد و بنا بر احتیاط واجب جای پیشانی از جای پای او بیش از چهار انگشت بسته بلندتر یا پست‌تر نباشد؛ لکن با وضو یا غسل بودن و رو به قبله بودن و پوشاندن بدن و پاک بودن جای پیشانی و رعایت شرایط لباس نمازگزار در سجده واجب لازم نیست، اما اگر لباس او غصبیست چنانچه سجده کردن تصرّف در آن لباس باشد حرام و بنا بر احتیاط مستحب سجده باطل است.
- اگر نداند یا فراموش کند که لباس او غصبیست و در بین نماز بفهمد، چنانچه بدون از بین رفتن شرایط نماز؛ مانند ستر عورت، می‌تواند لباس غصبی را بیرون بیاورد باید آن را بیرون آورد، وگرنه، در صورتی که لااقل به مقدار یک رکعت وقت داشته باشد، باید نماز را بشکند و با لباس غیر غصبی نماز بخواند و اگر به این مقدار هم وقت ندارد باید در حال نماز لباس را بیرون آورد و به دستور برهنگان (که در مسأله 805 گذشت) نماز را تمام نماید.
- اگر کسی با علم و عمد و اختیار با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر نداند یا فراموش کند که لباس او غصبی است یا فراموش کند درصورتی که خود غاصب نباشد و با آن لباس نماز بخواند، نمازش صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر نداند که لباس او غصبی است و با ان ستر عورت کند و نماز بخواند نمازش صحیح است و همچنین در صورتی که فراموش کند و خود غاصب نباشد و اما اگر غاصب فراموش کند که غصب کرده و با لباس غصبی ستر عورت کند و نماز بخواند در صورتی که از غصب توبه نکرده باشد نماز او باطل است و اگر توبه کرده باشد بطلان نماز محل اشکال است
- [آیت الله سیستانی] اگر نداند که لباس او غصبی است یا فراموش کند و با آن لباس نماز بخواند ، نمازش صحیح است . ولی اگر کسی خودش لباس را غصب نماید و فراموش کند که غصب کرده است و با آن نماز بخواند ، نمازش بنابر احتیاط باطل است .
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که میداند پوشیدن لباس غصبی حرام است هرچند نداند که نماز را فاسد میکند و عمداً با جامه غصبی نماز بخواند, به گونه ای که جزئی از نماز , مستلزم تصرّف در آن باشد , نماز او باطل است و در صورتِ جاهل بودن به غصب یا فراموشی آن، نماز صحیح است, هرچند فراموش کننده خود غاصب باشد. البته احتیاط مستحب, اعاده غاصبِ فراموش کننده است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نداند یا فراموش کند که لباس او غصبی است و با آن نماز بخواند نمازش صحیح است، ولی اگر خودش لباس را غصب کرده فراموش کند که غصب کرده است بنابر احتیاط لازم نمازش باطل است و باید آن نماز را با لباس غیر غصبی اعاده کند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر نداند یا فراموش کند که لباس او غصبی است و با آن نماز بخواند؛ نمازش صحیح است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر نداند یا فراموش کند که لباس او غصبی است و با آن نماز بخواند، نمازش صحیح است ولی اگر کسی خودش لباس را غصب نماید وفراموش کند که غصب کرده است و با آن نماز بخواند، بنابر احتیاط واجب، نماز را اعاده نماید و هرگاه از روی بی‌مبالاتی باشد به طوری که اگر یادش بیاید اعتنایی نمی‌کند، بنابر اقوی نمازش باطل است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر نداند یا فراموش کند که لباس او غصبی است و با آن نماز بخواند، نمازش صحیح است ولی اگر کسی خودش لباسی را غصب نماید و فراموش کند که غصب کرده است و با آن نماز بخواند، نمازش باطل است بنابر احتیاط لازم.
- [آیت الله بهجت] اگر نداند یا فراموش کند که لباس او غصبی است، اگرچه خودش آن لباس را غصب کرده باشد و با آن نماز بخواند، نمازش بنابر اظهر صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مردی نداند یا فراموش کند که مثلا انگشتر یا لباس او از طلا است یا شک داشته باشد و با ان نماز بخواند نمازش صحیح است