احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
زن بارداری که روزه برای حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و بنا بر احتیاط مستحب برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت اگر تا ماه رمضان بعد بتواند بدون ضرر روزه بگیرد باید روزه‌هایی را که نگرفته قضا کند، بلکه به احتیاط واجب اگر بعد از آن نیز بتواند روزه بگیرد، قضای روزه بر او واجب می‌شود.
عنوان مسئله:
زن بارداری که روزه برای حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و بنا بر احتیاط مستحب برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت اگر تا ماه رمضان بعد بتواند بدون ضرر روزه بگیرد باید روزه‌هایی را که نگرفته قضا کند، بلکه به احتیاط واجب اگر بعد از آن نیز بتواند روزه بگیرد، قضای روزه بر او واجب می‌شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زنی که به خاطر شیر دادن به بچهاش روزه نگرفته غیر از یک مد طعام برای هر روز باید قضای آن را هم بجا آورد؟
- دختری که نمی¬دانسته معیار سن تکلیف 9سال قمریست -نه شمسی- وبه همین دلیل یکسال روزه نگرفته -درحالی که می توانسته روزه بگیرد- فقط قضا بر او واجب است یا کفاره هم باید بدهد؟
- زن باردار یا شیرده که روزه برای خودش یا بچه اش ضرر دارد باید کفاره روزههایش را بلافاصله پس از ماه رمضان بپردازد یا صبر کند اگر نتوانست تا سال بعد قضایشان را بگیرد آن موقع بپردازد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] کسی که در ماه رمضان مسافرت کرده، آیا علاوه بر قضا، باید کفّاره هم بدهد؟ج) خیر، تنها قضای روزه ها واجب است و کفّاره ندارد؛ ولی اگر قضای روزه ها را تا ماه رمضان سال بعد به تأخیر اندازد، به جهت تأخیر، باید برای هر روز یک مد طعام کفّاره بدهد.س2: آیا می شود در ماه رمضان، برای فرار از روزه مسافرت کرد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی روزه ماه رمضان را عمدا نگرفت، آیا علاوه بر قضای روزه و یکی از کفّارات ثلاث، باید برای هر روزی یک مدّ طعام نیز بدهد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر کسی در قضای روزه ی ماه رمضان، بعد از ظهر افطار کند و از حرام بودن افطار اطلاعی نداشته است، آیا کفاره (دادن ده مُد طعام به ده فقیر) بر او واجب است؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا کفّاره روزههای ماه رمضان که پدر به طور عمدی افطار کرده، برعهده پسر بزرگتر است؟ کفّاره روزه‌هایی که از روی عذر نگرفته (مدّ طعام)، برعهده چه کسی است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فرموده اید کسی که روزه قضای رمضان را گرفته است جایز نیست بعد از ظهر افطار کند و اگر افطار کرد باید به ده فقیر طعام بدهد (به هر نفر یک مدّ که تقریباً ده سیر است بدهد یا ده فقیر را یک وعده غذا بدهد) سؤال این است که اگر کسی روزه رمضان غیر را تبرّعاً یا استیجاراً گرفته چطور؟ و آیا اگر افطار کرد باید کفاره هم بدهد؟
- [سایر] زن بارداری که به جهت حمل و شیردهی نتوانسته روزه ماه رمضان و قضای آن را تا سال بعد بگیرد؛ آیا تکلیف قضا از او ساقط می‌شود و حکم مریض را دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بر پیرمرد و پیرزنی که روزه واجب نیست و باید فدیه، یعنی مدّ طعام، بدهند، آیا می توانند بعد از ماه رمضان فدیه را بدهند یا باید تا ماه رمضان سال آینده صبر کنند؟
- [آیت الله خوئی] زنی در ماه رمضان ایام حیض روزه نگرفته بعد از ماه رمضان تا رمضان دیگر مریض بوده، آیا قضا ساقط است؟
- [آیت الله مظاهری] زنی که در دوران بارداری و شیردهی (مجموعاً دو سال) روزههایش را نگرفته، حالا باید همه آن روزهها را قضا کند و برای هر روز آن یک مد طعام بدهد؟ اگر نتواند همه روزهها را قضا کند و یا از نظر مالی نتواند برای دو سال کفاره بدهد، چه باید بکند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسانی که به جهت عذری مثل بیماری یا سفر، روزه ماه رمضان را نگرفته و می دانند تا رمضان سال آینده، قضای روزه ها را نمی گیرند، آیا صحیح است کفاره و فدیه آنها را بعد از ماه رمضان بدهند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر به واسطه مرضی روزه ماه رمضان را نگیرد و مرض او تا ماه رمضان سال بعد طول بکشد، قضای روزه‌هایی را که نگرفته بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مد - که به احتیاط واجب حدود 900 گرم است - طعام به فقیر بدهد؛ ولی اگر به واسطه عذر دیگری - مثلاً برای مسافرت - روزه نگرفته باشد و عذر او تا ماه رمضان بعد باقی بماند، روزه‌هایی را که نگرفته باید قضا کند و احتیاط آن است که برای هر روز یک مد طعام هم به فقیر بدهد.
- اگر به واسطه مرضی روزه ماه رمضان را نگیرد و بعد از ماه رمضان مرض او برطرف شود ولی عذر دیگری پیدا کند که نتواند تا ماه رمضان بعد قضای روزه را بگیرد، باید روزه‌هایی را که نگرفته قضا نماید و نیز اگر در ماه رمضان، غیر مرض عذر دیگری داشته باشد و بعد از ماه رمضان آن عذر برطرف شود و تا ماه رمضان سال بعد به واسطه مرض نتواند روزه بگیرد، روزه‌هایی را که نگرفته باید قضا کند و در هر دو صورت، بنا بر احتیاط برای هر روز یک مد طعام نیز به فقیر بدهد.
- اگر روزه ماه رمضان را بدون عذر نگیرد، باید قضای آن را به جا آورد و برای هر روز دو ماه روزه بگیرد یا به شصت فقیر طعام بدهد یا یک بنده آزاد کند (به تفصیلی که در مسأله 1670 گذشت) و چنانچه تا ماه رمضان آینده قضای آن روزه را بجا نیاورد، بنا بر احتیاط، (علاوه بر کفاره پیشین) برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد.
- اگر انسان مرضی دارد که زیاد تشنه می‌شود و نمیتواند تشنگی را تحمّل کند، یا برای او مشقت دارد، روزه بر او واجب نیست، ولی در صورت دوم، باید برای هر روز یک مدّ طعام به فقیر بدهد و احتیاط مستحب آن است که در طول روز بیشتر از مقداری که ناچار است آب نیاشامد و چنانچه تا ماه رمضان بعد عذرش برطرف شود، باید روزه‌هایی را که نگرفته قضا نماید.
- اگر در ماه رمضان به واسطه عذری روزه نگیرد و بعد از ماه رمضان عذر او برطرف شود و تا ماه رمضان آینده بدون عذر قضای روزه را نگیرد، باید روزه را قضا کند و برای هر روز یک مد طعام هم به فقیر بدهد.
- کسی که کفاره روزه ماه رمضان بر او واجب است، باید یک بنده آزاد کند، یا به دستوری که در مسائل بعد گفته می‌شود دو ماه روزه بگیرد، یا شصت فقیر را اطعام کند یا به هر کدام یک مد طعام بدهد. و اگر مقدار شصت مد برایش ممکن نباشد، هر چند مد که میتواند، به فقرا طعام بدهد و اگر یک مد هم نتواند طعام دهد استغفار میکند و احتیاط مستحب آن است که هر مقدار که میتواند به فقیر طعام دهد و احتیاط واجب آن است که هر وقت بتواند، کفاره بدهد و اگر مقداری داده، آن را تکمیل کند.
- کسی که به واسطه پیری روزه نگرفته، اگر بعد از ماه رمضان بتواند بدون مشقّت روزه بگیرد، باید قضای روزه‌هایی را که نگرفته به جا آورد.
- اگر پدر غیر از روزه رمضان، روزه واجب دیگری را مانند روزه نذر نگرفته باشد، احتیاط واجب آن است که پسر بزرگتر قضا نماید، ولی اگر برای روزهای اجیر شده و نگرفته باشد، قضای آن بر پسر بزرگتر لازم نیست.
- اگر مرض انسان چند سال طول بکشد، بعد از آن که خوب شد هر مقداری که تا ماه رمضان بعد برای گرفتن روزه قضای ماه رمضان آخر زمان داشته باشد، باید روزه بگیرد و اگر نگرفت در سالهای بعد بگیرد و قضای روزه سالهای قبل و بقیه روزهای سال آخر لازم نیست، بلکه برای هر روز از آن یک مد طعام به فقیر بدهد.
- زنی که بچه شیر میدهد؛ چه مادر بچه یا دایه او باشد یا بیاجرت شیر دهد، اگر روزه برای بچهای که شیر میدهد ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و نیز اگر برای خودش ضرر دارد روزه بر او واجب نیست و بنا بر احتیاط مستحب برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت اگر تا ماه رمضان بعد عذرش برطرف شود و بتواند قضا کند باید روزه‌هایی را که نگرفته قضا کند، بلکه اگر بعد از آن نیز عذرش برطرف شد بنا بر احتیاط واجب باید قضا کند، ولی اگر کسی پیدا شود که بتواند روزه بگیرد و بچه را شیر دهد یا روزه گرفتن بر او واجب نباشد احتیاط واجب آن است که شیر دادن بچه را به او بسپارد و روزه بگیرد و در این مسأله فرقی نیست که زنی که بچه را شیر میدهد با اجرت بچه را شیر میدهد یا بدون اجرت.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر به واسطه مرضی روزه رمضان را نگیرد ومرض او تا رمضان سال بعد طول بکشد، قضای روزه‌هایی را که نگرفته بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مدّ که تقریباً ده سیر است طعام یعنی گندم یا جو ومانند اینها به فقیر بدهد اگرچه احتیاط مستحبّ آن است که بعد از صحّت، جمع بین قضأ وکفّاره نماید ولی اگر به واسطه عذر دیگری مثلاً برای مسافرت روزه نگرفته باشد وعذر او تا رمضان بعد باقی بماند روزه‌هایی را که نگرفته باید قضا کند و احتیاط مستحبّ آن است که برای هر روز یک مدّ طعام هم به فقیر بدهد.
- [آیت الله بروجردی] زنی که زائیدن او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و برای هر روز یک مد طعام یعنی گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد و نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و بنا بر احتیاط واجب باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت روزه‌هایی را که نگرفته، باید قضا نماید.
- [آیت الله خوئی] زنی که زاییدن او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست، و باید برای هر روز یک مد طعام، به فقیر بدهد. و نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست. و بنابر احتیاط مستحب برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد، و در هر دو صورت روزه‌هایی را که نگرفته باید قضا نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] زنی که زائیدن او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد؛ روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد. و نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد؛ روزه بر او واجب نیست و بنا بر احتیاط مستحب برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و در دو صورت روزه هائی را که نگرفته باید قضا نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر به واسطهی مرضی روزهی رمضان را نگیرد و مرض او تا رمضان سال بعد طول بکشد، قضای روزه‌هایی را که نگرفته بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مُد که تقریباً ده سیر است طعام یعنی گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد، ولی اگر به واسطهی عذر دیگری مثلاً برای مسافرت روزه نگرفته باشد و عذر او تا رمضان بعد باقی بماند، روزه‌هایی را که نگرفته باید قضا کند و احتیاط مستحب آن است که برای هر روز یک مد طعام هم به فقیر بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر بواسطه مرضی ، روزه رمضان را نگیرد و مرض او تا رمضان سال بعد طول بکشد ، قضای روزههائی را که نگرفته بر او واجب نیست ، و باید برای هر روز یک مُد (750 گرم تقریباً) طعام یعنی گندم یا جو یا نان و مانند اینها به فقیر بدهد ، ولی اگر بواسطه عذر دیگری مثلاً برای مسافرت روزه نگرفته باشد و عذر او تا رمضان بعد باقی بماند ، روزههائی را که نگرفته باید قضا کند ، و احتیاط واجب آن است که برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد .
- [آیت الله خوئی] اگر به واسط مرضی روزه رمضان را نگیرد و مرض او تا رمضان سال بعد طول بکشد، قضای روزه‌هایی را که نگرفته بر او واجب نیست، و باید برای هر روز یک مد که تقریبا ده سیر است طعام، یعنی گندم یا جو و نان و مانند اینها به فقیر بدهد، ولی اگر به واسط عذر دیگری، مثلًا برای مسافرت روزه نگرفته باشد و عذر او تا رمضان بعد باقی بماند، روزه‌هایی را که نگرفته، باید قضا کند، و احتیاط واجب آن است که برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که زاییدن او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مدّ طعام یعنی گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد و نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مدّ طعام به فقیر بدهد و در هر دو صورت روزه‌هایی را که نگرفته باید قضا نماید.
- [امام خمینی] زنی که زاییدن او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست، و باید برای هر روز یک مد طعام، یعنی گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد. و نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست. و بنابر احتیاط واجب باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد، ودر هر دو صورت روزه هایی را که نگرفته باید قضا نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که زائیدن او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد روزه بر او واجب نیست . و باید برای هر روز یک مد طعام یعنی گندم یا جو و مانند اینها به فقیر بدهد . و نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد ، روزه بر او واجب نیست و بنابر احتیاط واجب باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد . و در هر دو صورت روزه هائی را که نگرفته باید قضا نماید .