وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
کسی که از مرجعی تقلید نمی کند وظیفه اش در خمس چیست؟
از دفاتر مراجع عظام پاسخ های زیر دریافت گردید: دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی): برای روشن شدن وضعیّت خمس اموال خود به دفتر مقام معظّم رهبری(دام ظله) یا یکی از وکلای مجاز معظم‌له در امر وجوهات شرعیه مراجعه نماید. دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی): باید بر اساس نظر مجتهد جامع الشرائط اعمال و تکالیف خود را انجام دهد. دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی): باید از مجتهد زنده اعلم تقلید کند وهر گونه تصرف در خمسش باید با اجازه آن مرجع تقلید باشد.
از دفاتر مراجع عظام پاسخ های زیر دریافت گردید: دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی): برای روشن شدن وضعیّت خمس اموال خود به دفتر مقام معظّم رهبری(دام ظله) یا یکی از وکلای مجاز معظم‌له در امر وجوهات شرعیه مراجعه نماید. دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی): باید بر اساس نظر مجتهد جامع الشرائط اعمال و تکالیف خود را انجام دهد. دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی): باید از مجتهد زنده اعلم تقلید کند وهر گونه تصرف در خمسش باید با اجازه آن مرجع تقلید باشد.
پاسخ:
از دفاتر مراجع عظام پاسخ های زیر دریافت گردید: دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی): برای روشن شدن وضعیّت خمس اموال خود به دفتر مقام معظّم رهبری(دام ظله) یا یکی از وکلای مجاز معظم‌له در امر وجوهات شرعیه مراجعه نماید. دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی): باید بر اساس نظر مجتهد جامع الشرائط اعمال و تکالیف خود را انجام دهد. دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی): باید از مجتهد زنده اعلم تقلید کند وهر گونه تصرف در خمسش باید با اجازه آن مرجع تقلید باشد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر فردی از مرجعی تقلید میکرده که خمس بعضی از چیزها را واجب نمیدانسته و اکنون از مرجعی تقلید می‌کند که خمس آن چیزها را واجب میداند، وظیفه فعلی او چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مرجعی از دنیا برود و مرجع تقلید دیگری نباشد وظیفه مقلّد چیست؟
- [آیت الله سیستانی] آیا من که قبلاً از مرجعی تقلید می کردم و بعد رحلت آن مرجع در باب نماز و روزه از مرجعی دیگر تقلید کردم، حال در مورد هدیه که مرجع اول می گفتند هدیه خمس ندارد چکار باید بکنم؟ آیا بر طبق نظر مرجع اول میتوانم باقی بمانم؟
- [آیت الله بهجت] پدر و مادرم مقلد مرجعی هستند و خودم از مرجع دیگری تقلید می کنم، در مسأله خمس جهیزیه باید به کدام نظریه عمل کنم؟
- [سایر] کسی که به فتوای مرجع زنده بر تقلید میت باقی است، آیا باید خمس را به همان مرجعی که با اجازه او بر تقلید میت باقی است بدهد؟ یا باید به ولی فقیه بپردازد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] برخی از مردم روشهای دیگری، غیر از آنچه در توضیح المسائل آمده، برای انتخاب مرجع تقلید در نظر می گیرند. نظیر: الف) ازمرجعی تقلید می کنیم که شاگرد مرجع قبلی ما باشد. ب) مرجعی را انتخاب می نماییم که فتاوای آسانتری داشته باشد. ج) مرجعی که بیشتر اقوام و آشنایان از او تقلید می کنند را بر می گزینیم. د) مقلّد مرجعی می شویم که پدر و مادر، یا معلّم ما معرّفی نماید. آیا انتخاب مرجع تقلید با روشهای فوق صحیح است؟
- [آیت الله سیستانی] آیا می شود مقلد مرجعی باشیم ولی در یک مسئله از مرجع دیگری تقلید کنیم ؟
- [آیت الله سیستانی] اینجانب مقلد مرجعی بوده ام و از ایشان تقلید می کردم ولی بعد از فوت آن مرجع اکنون هیچ مرجعی برای خود انتخاب ننموده ام؟
- [آیت الله سبحانی] دو برادر شریک در خرج و دخل می باشیم و برادرم از مرجعی غیر از مرجع من تقلید می کند آیا اجازه می فرمایید که ایشان طبق نظر مرجع من خمس این اموال را بپردازد ؟
- [آیت الله بهجت] آیا در مسأله ی بقای بر تقلید میّت اگر انسان تا محرز شدن اعلم، به صورت موقّت از مرجعی تقلید نماید و اکنون بخواهد عدول کند، اشکال دارد؟
- [آیت الله بهجت] کسی که مقلد مرجعی بوده و بعد از وفات او به فتوای مرجعی دیگر به تقلید اول باقی بوده، پس از وفات مرجع دوم، در صورت جواز بقاء، تنها در مسائلی که طبق فتوای مجتهد اول عمل کرده می تواند باقی بماند . و اگر چند مرجع داشته و بعد از وفات هر کدام طبق موازین از دیگری تقلید کرده و با اجازه بعدی بر تقلید باقی مانده و در نتیجه از هر مجتهد چند مسأله عمل کرده است، در آن مسائل می تواند بر تقلید مجتهدین قبلی باقی بماند . ولی در هرصورت در مسائلی که عمل نکرده باید به فتوای مجتهد زنده عمل کند.
- [آیت الله مظاهری] در زمانی که در اعلمیّتِ مجتهدین اختلاف باشد یا مجتهدِ اعلم وجود نداشته باشد، مکلّف میتواند از هر مجتهدِ جامع الشرایطی تقلید کند. همچنین در چنین شرایطی از دو مرجع و یا بیشتر میشود تقلید کرد و رجوع از مرجعی به مرجع دیگر نیز جایز است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در مساله ای وظیفه اش ان بوده که از مجتهد زنده تقلید کند دوباره نمی تواند از مجتهدی که از دنیا رفته تقلید نماید
- [امام خمینی] اگر مکلف مدتی اعمال خود را بدون تقلید انجام دهد در صورتی اعمال او صحیح است که بفهمد به وظیفه واقعی خود رفتار کرده است، یا عمل او با فتوای مجتهدی که وظیفه اش تقلید از او بوده، یا با فتوای مجتهدی که فعلًا باید از او تقلید کند مطابق باشد.
- [آیت الله بهجت] اگر مکلف مدتی اعمال خود را بدون تقلید انجام دهد، در صورتی اعمال او صحیح است که بفهمد به وظیفه واقعی خود رفتار کرده است، یا عمل او با فتوای مجتهدی که وظیفه اش تقلید از او بوده، یا با فتوای مجتهدی که فعلاً باید از او تقلید کند مطابق باشد، و عباداتی را که قبلاً انجام داده با قصد قربت انجام داده باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] مکلفی که مدتی اعمال خود را بدون تقلید انجام داده در صورتی که مطابق با واقع یا فتوای مجتهدی باشد که فعلا وظیفه اش تقلید از اوست صحیح است
- [آیت الله خوئی] خمس را باید دو قسمت کنند: یک قسمت آن سهم سادات است، و باید به سید فقیر یا سید یتیم یا به سیدی که در سفر درمانده شده بدهند و نصف دیگر آن سهم امام علیه السلام، که در این زمان باید به مجتهد جامعالشرایط بدهند، یا به مصرفی که او اجازه میدهد برسانند، ولی اگر انسان بخواهد سهم امام را به مجتهدی که از او تقلید نمیکند بدهد بنابر احتیاط واجب باید از مجتهدی که تقلید می‌کند اجازه بگیرد و در صورتی به او اذن داده میشود که بداند آن مجتهد و مجتهدی که از او تقلید می‌کند، سهم امام را به یک طور مصرف می‌کنند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] خمس را باید دو قسمت کنند: یک قسمت آن سهم سادات است و باید به سید فقیر؛ یا سید یتیم؛ یا به سیدی که در سفر درمانده شده بدهند و نصف دیگر آن سهم امام (ع) است که در این زمان باید به مجتهد جامع الشرایط بدهند؛ یا به مصرفی که او اجازه می دهد برسانند. ولی اگر انسان بخواهد سهم امام را به مجتهدی که از او تقلید نمی کند بدهد؛ بنا بر احتیاط واجب باید از مجتهدی که تقلید می کند اجازه بگیرد و در صورتی به او اذن داده می شود که بداند آن مجتهد و مجتهدی که از او تقلید می کند؛ سهم امام را به یک طور مصرف می کنند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] 21 مسائلی را که از مرجع اول تقلید کرده بر تقلید او باقی بماند و همچنین مسائلی که از مرجع دوم تقلید کرده و بقیه را به فتوای مجتهدی حی عمل کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .تقلید مجتهد متوفّا در ابتدا جایز نیست؛ ولی بقای بر تقلید میت, اشکال ندارد و بقای بر تقلید مجتهد میت باید به فتوای مجتهد مطلق زنده باشد; خواه فرد به آن عمل کرده باشد یا نه. اگر مجتهد متوفّا اعلم باشد، بقای بر تقلید او احتیاطاً واجب است و اگر مجتهد زنده اعلم باشد، عدول از مجتهد متوفا به مرجع زنده, واجب است.