آیا آفرینش آسمان ها جلوتر بوده یا زمین، کدام یک زود تر آفریده شد؟" او خدایی است که همه آنچه را (از نعمتها) در زمین وجود دارد، برای شما آفرید، سپس به آسمان پرداخت و آنها را به صورت هفت آسمان مرتب نمود، و او به هر چیز آگاه است". (29) سوره بقره. "و زمین را بعد از آن گسترش داد"، (30) سوره نازعات. چنان که در آیات شریفه بالا می بینید خداوند یک بار می فرمایند که نخست زمین آفریده شد و بار دیگر حکم به تقدم آفرینش آسمان دارند. آیا آیات فوق توسط دو خدای متفاوت بر محمد نازل گشته اند که هر یک ادعاهای متفاوتی در مورد آفرینش کائنات دارند.
در جواب این سؤال پاسخ هایی داده شده است که در این جا به دو نمونه آن اشاره می کنیم: 1. اساساً بین این دو آیه تعارضی وجود ندارد؛ زیرا کلمه "دحا" که از ریشه "دحو" است به معنای آفرینش نیست، بلکه به معنای گسترش دادن است از این رو می شود آیه شریفه ناظر بر سه مرحله باشد: الف. آفرینش ابتدایی زمین ب. آفرینش ثانوی آسمان ج. گسترش دادن زمین بعد از آفرینش آسمان 2. گرچه کلمه "ثم" در تأخیر و ترتیب زمانی ظهور دارد، اما این ظهور در همه جا نیست. صاحب تفسیر مجمع البیان می فرماید: ممکن است بگوییم که کلمه "ثم" همه جا برای تأخیر و ترتیب زمانی نیست. این کلمه در این جا فقط برای تذکر و یادآوری نعمت های خدا است و نظری به تقدم و تأخّر خلقت زمین یا آسمان ندارد، بلکه غرض برشمردن تعداد نعمت ها است؛ مثلا گفته می شود: "الم اطعمک ثمّ کسوتک ثمّ اعطیتک ثمّ حملتک"؛ آیا من تو را طعام نکردم و جامه ندادم و بخشش نکردم و اسب ندادم، حتی اگر آنچه در مقدّم گفته است، در مؤخّر انجام داده باشد؛ چرا که به تقدیم و تأخیر نظر ندارد، بلکه نظر او به تعداد است. براین اساس؛ کلمه "ثم" در جمله "ثُمَّ اسْتَوی‌ إِلَی السَّماءِ" الزاما به معنای تأخیر زمانی نیست، بلکه می‌تواند به معنی‌ تأخیر در بیان و ذکر حقایقی پشت سر هم بوده باشد.
عنوان سوال:

آیا آفرینش آسمان ها جلوتر بوده یا زمین، کدام یک زود تر آفریده شد؟" او خدایی است که همه آنچه را (از نعمتها) در زمین وجود دارد، برای شما آفرید، سپس به آسمان پرداخت و آنها را به صورت هفت آسمان مرتب نمود، و او به هر چیز آگاه است". (29) سوره بقره. "و زمین را بعد از آن گسترش داد"، (30) سوره نازعات.
چنان که در آیات شریفه بالا می بینید خداوند یک بار می فرمایند که نخست زمین آفریده شد و بار دیگر حکم به تقدم آفرینش آسمان دارند.
آیا آیات فوق توسط دو خدای متفاوت بر محمد نازل گشته اند که هر یک ادعاهای متفاوتی در مورد آفرینش کائنات دارند.


پاسخ:

در جواب این سؤال پاسخ هایی داده شده است که در این جا به دو نمونه آن اشاره می کنیم: 1. اساساً بین این دو آیه تعارضی وجود ندارد؛ زیرا کلمه "دحا" که از ریشه "دحو" است به معنای آفرینش نیست، بلکه به معنای گسترش دادن است از این رو می شود آیه شریفه ناظر بر سه مرحله باشد: الف. آفرینش ابتدایی زمین ب. آفرینش ثانوی آسمان ج. گسترش دادن زمین بعد از آفرینش آسمان 2. گرچه کلمه "ثم" در تأخیر و ترتیب زمانی ظهور دارد، اما این ظهور در همه جا نیست. صاحب تفسیر مجمع البیان می فرماید: ممکن است بگوییم که کلمه "ثم" همه جا برای تأخیر و ترتیب زمانی نیست. این کلمه در این جا فقط برای تذکر و یادآوری نعمت های خدا است و نظری به تقدم و تأخّر خلقت زمین یا آسمان ندارد، بلکه غرض برشمردن تعداد نعمت ها است؛ مثلا گفته می شود: "الم اطعمک ثمّ کسوتک ثمّ اعطیتک ثمّ حملتک"؛ آیا من تو را طعام نکردم و جامه ندادم و بخشش نکردم و اسب ندادم، حتی اگر آنچه در مقدّم گفته است، در مؤخّر انجام داده باشد؛ چرا که به تقدیم و تأخیر نظر ندارد، بلکه نظر او به تعداد است. براین اساس؛ کلمه "ثم" در جمله "ثُمَّ اسْتَوی‌ إِلَی السَّماءِ" الزاما به معنای تأخیر زمانی نیست، بلکه می‌تواند به معنی‌ تأخیر در بیان و ذکر حقایقی پشت سر هم بوده باشد.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین