در مورد طبقات ارث و تفصیل آن می توانید به سؤال های شماره 3254 (سایت: 3943) و 1325 (سایت: 1320) مراجعه فرمائید. اما درباره سؤ ال شما قبل از دیدن فتاوای مراجع محترم، یادآوری می کنیم که: تا فرزندی برای میت وجود داشته باشد (پسر یا دختر) ارث به نوادگان نمی رسد. و در صورتی به نوادگان سهم الارث می رسد که تمام فرزندان میت (میت در اینجا، پدر بزرگ یا مادر بزرگ است.) قبل از میت، وفات کرده باشند. حال به فتاوای مراجع محترم تقلید توجه فرمائید: 1. اگر میت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگر چه دختر باشد، سهم پسر میت را میبرد و نوه دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را میبرد، مثلًا اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر میدهند. [1] 2. اگر تمام فرزندان میّت قبل از او مرده باشند، فرزندان آنها (نوهها) از متوفّی ارث میبرند. اگر یک یا چند فرزند میّت زنده باشند، نوهها ارث نمیبرند، هر چند پدر آنها فوت شده باشد؛ و آنها حقّ ندارند ادعای سهم الارث پدر خود را در فرض حیات بکنند. نحوه ارث بردن به این صورت است که فرض میشود فرزندان میّت زنده هستند و سهم هر یک را طبق مسائل قبل معیّن نموده و بین فرزندان آنها تقسیم میکنیم. [2] [1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج2، ص: 713، مسأله 2739. [2] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج2، ص: 713.
در مورد طبقات ارث و تفصیل آن می توانید به سؤال های شماره 3254 (سایت: 3943) و 1325 (سایت: 1320) مراجعه فرمائید. اما درباره سؤ ال شما قبل از دیدن فتاوای مراجع محترم، یادآوری می کنیم که: تا فرزندی برای میت وجود داشته باشد (پسر یا دختر) ارث به نوادگان نمی رسد. و در صورتی به نوادگان سهم الارث می رسد که تمام فرزندان میت (میت در اینجا، پدر بزرگ یا مادر بزرگ است.) قبل از میت، وفات کرده باشند. حال به فتاوای مراجع محترم تقلید توجه فرمائید: 1. اگر میت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگر چه دختر باشد، سهم پسر میت را میبرد و نوه دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را میبرد، مثلًا اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر میدهند. [1] 2. اگر تمام فرزندان میّت قبل از او مرده باشند، فرزندان آنها (نوهها) از متوفّی ارث میبرند. اگر یک یا چند فرزند میّت زنده باشند، نوهها ارث نمیبرند، هر چند پدر آنها فوت شده باشد؛ و آنها حقّ ندارند ادعای سهم الارث پدر خود را در فرض حیات بکنند. نحوه ارث بردن به این صورت است که فرض میشود فرزندان میّت زنده هستند و سهم هر یک را طبق مسائل قبل معیّن نموده و بین فرزندان آنها تقسیم میکنیم. [2]
[1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج2، ص: 713، مسأله 2739. [2] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج2، ص: 713.
- [آیت الله مکارم شیرازی] زن و شوهری چند فرزند دارند. یکی از فرزندان آنها، که مجرّد است، فوت می کند و از او اموالی باقی می ماند، پدر این متوفّی نیز قبل از تقسیم ارث فرزند فوت می کند. اگر پدر این فرزند دارای والدین باشد، آیا سهم الارثی که از فرزند خود دارد به والدینش می رسد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا ارثی که از طریق مادر به فرزندان می رسد همانند ارثی که از طرف پدر می رسد تقسیم می شود؟ یعنی پسر دو سهم و دختر یک سهم می برد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر در وقف نامه، تولیت وقف بر عهده بزرگترین فرزند پسر خانواده از هر نسل گذارده شده باشد، آیا این بدان معناست که بعد از فوت پدر، با وجود عمو، نوبت به پسر آن مرحوم می رسد یا عموی او متولی است؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی فوت کرده که دارای زن، مادر و پدر است و فرزندی ندارد. ارث او چگونه تقسیم میشود؟ آیا مادر و پدر ارثی دریافت می کنند؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی همراه زن و فرزندانش در یک سانحه تصادف رانندگی فوت میکنند، هم خود مرد و هم همسر او، پدر و مادری دارند و فرزند دیگری هم ندارند، حکم تقسیم ارث را بین والدین زوج و زوجه ایشان بیان فرمایید:
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی همراه زن و سه فرزندش در یک تصادف فوت می کند. هم خود مرد و هم همسر او پدر و مادر دارند و فرزند دیگری هم ندارند، حکم تقسیم ارث را بین والدین اینها بیان فرمایید؟
- [آیت الله بهجت] شخصی فوت کرد و دارای دو برادر و یک خواهر می باشد که همگی این ها قبل از وی فوت شده اند. برادرها و خواهر متوفّی با آن شخص (متوفّی) از یک پدر و مادر بودند. از یک برادر مرحوم او فرزند پسری و از برادر دیگر مرحوم وی سه فرزند پسری و یک فرزند دختری و از خواهر مرحومه ی وی پنج فرزند پسری در حال حیات می باشند. نحوه ی تقسیم ترکه ی متوفّی بین برادرزاده ها و خواهرزاده را مرقوم فرمایید؟
- [آیت الله بهجت] در چه صورت زکات فرزند به پدر و مادرش می رسد؟
- [آیت الله بهجت] هنگامی که پدر و مادر غیبت شخصی را می نمایند، وظیفه فرزند در برخورد با والدین چیست؟
- [آیت الله بهجت] پدر از اهل سنّت است و پسر بزرگ او شیعه شده است، آیا نمازهای فوت شده پدر بر این فرزند واجب است؟ اگر سنّی فوت شده فرزند پسر بزرگ نداشته باشد، آیا قضای نمازهایش جزو دیون وی محاسبه می گردد؟
- [آیت الله بهجت] اگر پدر، خانه و زمین و امثال آن را به فرزند خود ببخشد و در زمان حیاتش تحویل او داده باشد، آن مال ملک فرزند شده و پدر بعد از آن حق رجوع نداشته و ورثه هم بعد از فوت پدر در آن حقی ندارند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر یک یا چند فرزند میت زنده باشند نوه ها ارث نمی برند هر چند پدر آنها فوت شده باشد و آنها حق ندارند ادعای سهم الارث پدر خود را در فرض حیات بکنند. طبقه دوم نسبی
- [آیت الله نوری همدانی] مِهری را که زن می گیرد خمس ندارد و همچنین است ارثی که به انسان می رسد . ولی اگر مثلاً با کسی خویشاوندی دوری داشته باشد و نداند چنین خویشی دارد ، احتیاط مستحّب آن است خمس ارثی را که از او می برد ، اگر از مخارج سالش زیاد بیاید ، بدهد .
- [امام خمینی] مهری که زن می گیرد خمس ندارد. و همچنین است ارثی که به انسان می رسد. ولی اگر مثلا خویشاوند دوری داشته باشد و نداند چنین خویشی دارد، احتیاط مستحب آن است که خمس ارثی را که از او می برد، اگر از مخارج سالش زیاد بیاید بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی چیزی را به او ببخشد و از مخارج سالش زیاد آید احتیاط واجب آن است که خمس آن را بپردازد، همچنین اگر از کسی ارثی به او رسد که خویشاوندی دوری با او دارد و اطلاعی از چنین خویشاوندی و انتظاری درباره چنین ارثی نداشته، در اینجا نیز احتیاط واجب آن است که خمس آن را بپردازد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مهری را که زن می گیرد خمس ندارد و همچنین است ارثی که به انسان می رسد ولی اگر مثلا با کسی خویشاوندی داشته و گمان ارث بردن از او نداشته احتیاط واجب آن است که خمس ارثی را که از او می برد اگر از مخارج سالش زیاد می آید بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] مهری را که زن می گیرد و مالی را که مرد عوض طلاق خلع می گیرد؛ خمس ندارد و همچنین است ارثی که به انسان می رسد؛ ولی اگر مثلا با کسی خویشاوندی داشته و گمان ارث بردن از او نداشته احتیاط واجب آن است که خمس آن ارثی را که از او می برد اگر از مخارج سالش زیاد بیاید بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی چیزی را به او ببخشد و از مخارج سالش زیاد آید احتیاط واجب آن است که خمس آن را بپردازد، همچنین اگر از کسی ارثی به او رسد که خویشاوندی دوری با او دارد و اطلاعی از چنین خویشاوندی و انتظاری درباره چنین ارثی نداشته، در اینجا نیز احتیاط واجب آن است که خمس آن را بپردازد.
- [آیت الله علوی گرگانی] مهری را که زن میگیرد خمس ندارد وامّا ارثی که به انسان میرسد اگر هرآینه از پدر وپسر باشد، خمس ندارد ولی اگر مثلاً با کسی خویشاوندی داشته باشد و نداند چنین خویشی دارد، اقوی آن است خمس ارثی را که از او میبرد، اگر از مخارج سالش زیاد بیاید، بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر وارث پدر و مادر و یک دختر باشند: الف اگر مادر حاجب داشته باشد سهم او 61 میشود وسهم پدر هم 61 و سهم دختر21 می شود و 61 باقیمانده بین پدر و دختر تقسیم می شود و از چهار قسمت یک قسمت به پدر وبقیه به دختر می رسد بنابر این مال میت به 24 قسمت تقسیم می شود و 4 سهم آن به مادر و 5 سهم به پدر و 15 سهم به دختر متوفی می رسد. ب اگر مادر حاجب نداشته باشد مال میت به 5 قسمت تقسیم میشود و یک سهم به پدر و یک سهم به مادر و سه سهم بقیه به دختر میت می رسد.