با توجه به سخن امام علی (ع) در نهج البلاغه که زنان از نظر ایمان و عقل و بخت ناقص اند، آیا نماز و روزه به تنهایی می توانند معیاری برای سنجش ایمان باشند، در حالی که بسیاری از مردان نیز این دو را به جا نمی آورند! و اساسا ایمان، از نظر امام علی (ع) در این سخن یعنی چه؟ چرا که زنان قضای روزه های خود به جا می آورند و نخواندن نماز در مدت حیض دستور خداوند است. تعریف عقل در اسلام چیست و آیا شهادت دادن می تواند به تنهایی معیاری برای سنجش عقل زن و یک انسان باشد؟ و اگر منظور، احساسات زن باشد، آیا این مورد در باره قضاوت بر میزان عقل او منطقی است؟ در متن عربی این خطبه، کلمه نقص به کار رفته است. معانی مختلف و کاربردهای آن را ذکر کنید؟ اگر امام علی (ع) این سخن را به خاطر عایشه فرمودند؛ چرا در آن به همه زنان اشاره کرده اند؟
بر اساس موازین ارائه شده از جانب امامان معصوم (ع)، باید روایات مورد تردید، با قرآن انطباق داده شود و در صورت مخالفت، به مقتضای ظاهر آن عمل نگردد. از سوی دیگر، در قرآن به هیچ آیه ای که حکمی کلی در ارتباط با نقص عقل و ایمان زنان داشته باشد، برخورد نمی نماییم، بنابراین و با توجه به معیارهای حدیث شناسی، ما نیز نمی توانیم روایت فوق را در معنای ظاهری آن بپذیریم. البته نمی توانیم به طور قطعی و صد در صد اظهار داریم که این روایت دروغ است و از زبان حضرت علی (ع) صادر نشده است، بلکه یا باید آن را به نحوی توجیه نموده و یا تفسیر آن را به خودشان واگذار کنیم. از جانب دیگر، چون در گفتار و کردار پیامبران و اولیای الاهی، مواردی را مشاهده می نماییم که آنان سخنی را بر زبان آورده و یا عملی را انجام داده اند که به ظاهر، نشانگر موضوع ابهام برانگیزی بوده، اما در واقع، نکته دیگری مورد نظرشان بوده، احتمال دارد که این سخن منتسب به امیر المؤمنین (ع) را نیز یکی از همان موارد بدانیم؛ چون امکان توجیه آن به معنای دیگری غیر از آنچه در مرحله اول به ذهن متبادر می شود، نیز وجود دارد. به هر حال، از بررسی آیات و روایات، واضح است که دو جنس مرد و زن، هرچند دارای تفاوت های غیر قابل انکاری هستند، اما هر دو از یک حیثیت انسانی برخوردار بوده و راه پیشرفت علمی و ایمانی برای هر دو گروه وجود دارد و تفکری که جنس زن را پست و حقیر می شناسد، ریشه در تفکرات جاهلی داشته و مورد نکوهش شدید قرآن واقع شده است.
عنوان سوال:

با توجه به سخن امام علی (ع) در نهج البلاغه که زنان از نظر ایمان و عقل و بخت ناقص اند، آیا نماز و روزه به تنهایی می توانند معیاری برای سنجش ایمان باشند، در حالی که بسیاری از مردان نیز این دو را به جا نمی آورند! و اساسا ایمان، از نظر امام علی (ع) در این سخن یعنی چه؟ چرا که زنان قضای روزه های خود به جا می آورند و نخواندن نماز در مدت حیض دستور خداوند است. تعریف عقل در اسلام چیست و آیا شهادت دادن می تواند به تنهایی معیاری برای سنجش عقل زن و یک انسان باشد؟ و اگر منظور، احساسات زن باشد، آیا این مورد در باره قضاوت بر میزان عقل او منطقی است؟ در متن عربی این خطبه، کلمه نقص به کار رفته است. معانی مختلف و کاربردهای آن را ذکر کنید؟ اگر امام علی (ع) این سخن را به خاطر عایشه فرمودند؛ چرا در آن به همه زنان اشاره کرده اند؟


پاسخ:

بر اساس موازین ارائه شده از جانب امامان معصوم (ع)، باید روایات مورد تردید، با قرآن انطباق داده شود و در صورت مخالفت، به مقتضای ظاهر آن عمل نگردد. از سوی دیگر، در قرآن به هیچ آیه ای که حکمی کلی در ارتباط با نقص عقل و ایمان زنان داشته باشد، برخورد نمی نماییم، بنابراین و با توجه به معیارهای حدیث شناسی، ما نیز نمی توانیم روایت فوق را در معنای ظاهری آن بپذیریم. البته نمی توانیم به طور قطعی و صد در صد اظهار داریم که این روایت دروغ است و از زبان حضرت علی (ع) صادر نشده است، بلکه یا باید آن را به نحوی توجیه نموده و یا تفسیر آن را به خودشان واگذار کنیم. از جانب دیگر، چون در گفتار و کردار پیامبران و اولیای الاهی، مواردی را مشاهده می نماییم که آنان سخنی را بر زبان آورده و یا عملی را انجام داده اند که به ظاهر، نشانگر موضوع ابهام برانگیزی بوده، اما در واقع، نکته دیگری مورد نظرشان بوده، احتمال دارد که این سخن منتسب به امیر المؤمنین (ع) را نیز یکی از همان موارد بدانیم؛ چون امکان توجیه آن به معنای دیگری غیر از آنچه در مرحله اول به ذهن متبادر می شود، نیز وجود دارد. به هر حال، از بررسی آیات و روایات، واضح است که دو جنس مرد و زن، هرچند دارای تفاوت های غیر قابل انکاری هستند، اما هر دو از یک حیثیت انسانی برخوردار بوده و راه پیشرفت علمی و ایمانی برای هر دو گروه وجود دارد و تفکری که جنس زن را پست و حقیر می شناسد، ریشه در تفکرات جاهلی داشته و مورد نکوهش شدید قرآن واقع شده است.





مسئله مرتبط یافت نشد
1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین