روایات و مطالبی در کتب شیعه موجود است که شیعیان اسماعیلی برای اثبات امامت اسماعیل از آنها استفاده می کنند. لطفا کیفیت رد و یا مفهوم واقعی این روایات را بفرمایید. بخصوص روایت اول که در کتب شیعه برای نشان دادن امامت امام حسن عسکری (ع) استفاده می شود. ایضاً منابعی تاریخی نیز وجود دارد که بر حیات اسماعیل پس از شهادت پدر تأکید دارند، این مطالب چگونه رد می شوند.
1. روی الکلینی والمفید والطوسی عن أبی هاشم داود بن القاسم الجعفری قال : کنت عند أبی الحسن العسکری وقت وفاة ابنه أبی جعفر وقد کان أشار إلیه ودل علیه، وانی لأفکر فی نفسی وأقول هذه قصة أبی إبراهیم وقصة إسماعیل، فاقبل إلی أبو الحسن وقال: نعم یا أبا هاشم بدا لله فی أبی جعفر وصیر مکانه أبا محمد کما بدا له فی إسماعیل بعدما دل علیه أبو عبدالله ونصبه، وهو کما حدثتک نفسک وأنکره المبطلون .. أبو محمد ابنی الخلف من بعدی عنده ما تحتاجون إلیه، ومعه آلة الإمامة والحمد لله !!
3. ذکر الولید بن صبیح أن أباه قد أوصی إلیه وقال : کان بینی وبین رجل یقال له : عبد الجلیل صداقة فی قدم، فقال لی : إن أبا عبدالله أوصی إلی إسماعیل فی حیاته قبل موته بثلاث سنین !! انظر البحار : (48 / 22 ).
5. منابعی که بر حیات اسماعیل تاکید دارند:
الجوینی .تاریخ جهان .لندن 1937-1912 م3 ص146.رشید الدین .اسماعیلیان.ص10 .دی غویه مذکرات قرامطة البحرین .لیدن 1886 ص203 .مقالة کازانوفا فی JA .سلسلة 11. 19. 1922 ص126.ص135

اسماعیلیه، فرقه‌ای از شیعه است که پس از امام صادق (علیه‌السّلام) در امامت حضرت موسی بن جعفر با امامیه به اختلاف افتادند و امامت ایشان را نپذیرفتند و قائل به امامت اسماعیل فرزند امام صادق (علیه‌السّلام) شدند.

حسن بن علی بن ابی‌طالب (علیهم‌السّلام) دومین امام شیعه بعد از پدر گرامی‌شان، امام علی (علیه‌السّلام) می‌باشند.

حسن بن علی بن محمد مشهور به امام حسن عسکری، (۲۳۲-۲۶۰ق) یازدهمین امام شیعیان اثناعشری، فرزند امام هادی(ع) و پدر امام زمان(ع).

جعفر بن محمد ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد:• امام جعفر صادق علیه‌السلام، رئیس مذهب جعفری و ششمین پیشوای شیعیان• جعفر بن محمد الخطی، شاعر شیعی‌ بحرینی‌ اوایل‌ قرن‌ یازدهم‌ • جعفر بن محمد بن حسن یزدی، مشهور به جعفری از دانشمندان قرن نهم هجری و از سادات حسین شهر یزد• جعفر بن محمد بن عقیل، به باور برخی از مقتل‌نویسان، از شهیدان کربلا• جعفر بن محمد‌ بن قولویه، از برجسته‌ترين چهره‌هاى راويان شيعه در قرن چهارم هجرى

ابو عبدالله ممکن است اسم یا کنیه برای اشخاص ذیل باشد: • ابوعبدالله ابن‌خباز، اِبْن‌ِ خَبّاز، ابوعبدالله‌ نجم‌الدین‌ محمد بن‌ ابی‌ بکر ( ربیع‌الاول‌ ۵۵۷ - ذیحجه ۶۳۱/ فوریه‌ ۱۱۶۲- اوت‌ ۱۲۳۴)، ادیب‌ و فقیه‌ شافعی• ابوعبدالله باکویی، باکویی، ابو عبد اللّه محمد بن عبد اللّه بن عبید اللّه بن باکویه شیرازی، از مشایخ صوفیه در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم• ابوعبدالله ابن‌خطیب، مشهور به ذوالوزارتین (ریاست شمشیر و قلم یا وزارت و کتابت) و ملقب به لسان‌الدین، وزیر، طبیب، ادیب، مورخ و فقیه مالکی اندلسی• ابوعبدالله تاج‌الاسلام ابن‌خمیس، اِبْن‌ِ خَمیس‌، ابوعبدالله‌ تاج‌الاسلام‌ مجدالدین‌ حسین‌ بن‌ نصر کعبی‌ جُهَنی‌ موصلی‌، فقیه ‌ شافعی• ابوعبدالله ابن‌قاسم، اِبْن‌ِ قاسِم‌، ابوعبدالله‌ عبدالرحمان‌ بن‌ قاسم‌ بن‌ خالد بن‌ جُنادَة عُتَقی‌، یکی‌ از شاخص‌ترین‌ شاگردان‌ مالک‌ بن‌ انس‌• ابوعبدالله ابن‌مخلد، اِبْن‌ِ مَخْلَد، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ مخلد بن‌ حفص‌ دوری‌ عطار (۲۳۳-۲۴ جمادی‌الاخر ۳۳۱ق‌/۸۴۸ - ۵ مارس‌ ۹۴۳م‌)، محدث‌ بغدادی• ابوعبدالله ابن‌مرحل، اِبْن‌ِ مُرَحَّل‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ عمر بن‌ مکی‌ بن‌ عبدالصمد، ملقب‌ به‌ صدرالدین‌، شاعر و فقیه‌ شافعی‌• ابوعبدالله ابن‌نجار، اِبْنِ نَجّار، ابوعبدالله محب‌الدین محمدبن محمودبن حسن‌بن هبه‌الله بن محاسن، مورخ، محدث، رجال‌شناس و ادیب شافعی مذهب بغداد• ابوعبدالله ابن‌واصل، اِبْنِ واصِل، ابو عبداللـه محمد بن سالم بن نصر اللـه بن سالم بن واصل حموی، مورخ، ادیب و فقیه شافعی• ابو عبدالله بارع، ‌بارِع، ابوعبداللّه حسین بن محمد بن عبدالوهاب بدری بغدادی، ادیب و شاعر عرب قرن پنجم و اوایل ششم• ابوعبدالله حارث‌محاسبی، حارث مُحاسِبی، ابوعبداللّه بصری، زاهد، واعظ، محدّث، عارف، فقیه و متکلم قرن سوم• ابو عبدالله حسین بن عبیدالله غضائری، ابو الحسین، احمد بن حسین بن عبید الله بن ابراهیم غضائری، رجال‌شناس‌ و محدث‌ امامی‌ بغداد• ابوعبدالله زنجانی، اَبوعَبْدُ اللهِ زَنْجانی، فرزند میرزا نصرالله شیخ‌الاسلام، فقیه، مفسر، قرآن‌شناس و نویسنده برجسته معاصر ایرانی• ابوعبدالله شقاق، ریاضی‌دان، فقیه و محدث• ابو عبدالله محمد بن احمد بن ادریس حلی عجلی، ابن‌ ادریس حلّی، فقیه مهم و تأثیرگذار امامی در قرن ششم• ابن طقطقی، نقیب برجسته علویان شهر حله، نجف، کربلا و از دانشمندان و مورخان شیعه مذهب در نیمه دوم قرن هفتم هجری• ابوعبدالله ابن‌ماجه، اِبْن‌ِ ماجه‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ یزید رَبَعی‌ قزوینی‌، محدّث‌ بزرگ‌ و گردآورنده سنن‌• ابوعبدالله ابن‌ابار، ابن اَبّار، ابوعبدالله‌ محمّد عبدالله‌ قُضاعی‌، کاتب‌، مورّخ‌، محدّث‌، ادیب‌ و سیاستمدار اندلسی‌• ابوعبدالله ابن‌بابویه، حسین‌ بن‌ علی‌ بن‌ حسین‌ بن‌ موسی‌ بن‌ بابویه‌ قمی‌ (زنده‌ در ۳۷۸ق/۹۸۸م)، فقیه، محدث و متکلم شیعی• ابوعبدالله ابن‌جزری، معروف‌ به‌ ابن‌ جزری‌ و ملقب‌ به‌ شمس‌الدین‌ (۶۵۸ -۷۳۹ق‌/ ۱۲۶۰- ۱۳۳۸م‌)، مورخ‌ دمشقی‌• ابوعبدالله ابن‌طولون، محدث، فقیه ، ادیب و مورخ• ابوعبدالله ابن‌طیب، اِبْن‌ِ طَیّب‌ْ، ابوعبدالله‌ محمد شَرَقی‌ (شرگی‌، شراگی‌) ملقب‌ به‌ شمس‌الدین‌، محدث‌، نحوی‌، ادیب و مورخ‌ مغربی‌• ابوعبدالله ابن‌عباد، ابن عَبّاد، فقیه ، خطیب ‌ و از مشاهیر صوفیه اندلس‌• ابوعبدالله ابن‌عسکر، اِبْن‌ِعَسْکَر، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ علی‌، راوی، فقیه‌، مورخ‌ و ادیب‌ عصر موحدون‌ اندلس‌• ابوعبدالله ابن‌سعد، اِبْن‌ِ سَعْد، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ سعد بن‌ منیع‌، مشهور به‌ کاتب‌ واقدی‌، مورخ‌ و سیره‌نویس‌ مشهور بغداد• ابوعبدالله اخفش، اَخْفَش‌، ابو عبدالله‌ هارون‌ بن‌ موسی‌ بن‌ شریک‌ تغلبی‌ دمشقی‌، نحوی‌، لغوی‌، محدث‌، مفسر و مقری‌ بزرگ‌ شام‌• ابوعبدالله اصفهانی، حمزه اصفهانی، ادیب، لغوی و مورخ ایرانی سده چهارم• ابوعبدالله انطاکی، اَنْطاکی‌، ابوعبدالله‌ (یا ابوعلی‌) احمد بن‌ عاصم‌، عارف‌ بزرگ‌ سده‌ های ۲-۳ق‌/۸ -۹م‌• ابوعبدالله بارع، بارِع، ابوعبداللّه حسین بن محمد بن عبدالوهاب بدری بغدادی، ادیب و شاعر عرب قرن پنجم و اوایل ششم• ابوعبدالله بتانی، بَتّانی، ابوعبدالله محمد بن جابربن سِنان رَقّی حَرّانی صابی، منجّم و ریاضی‌دان برجسته دوره اسلامی• ابوعبدالله بخاری جعفی، بخاری، ابوعبدالله محمد بن اسماعیل، نویسنده اثر مهم حدیثی الجامع الصحیح معروف به صحیح بخاری• ابوعبدالله بدری، ‌بارِع، ابوعبداللّه حسین بن محمد بن عبدالوهاب بدری بغدادی، ادیب و شاعر عرب قرن پنجم و اوایل ششم• ابوعبدالله بردله، بَرْدَلَّه، ابوعبداللّه محمّد العربی بن احمد اندلسی، قاضیِ مغربیِ عصر حکمرانی مولای اسماعیل• ابوعبدالله برمکی، بَرْمَکی، ابوعبدالله (یا ابوجعفر) محمد بن اسماعیل بن احمد بن بشیر برمکی رازی، معروف به صاحب صومعه، محدث امامی قرن سوم• ابوعبدالله بن مسلم بن عقیل، بنابر قولی، از شهدای کربلا• ابوعبدالله بیکندی، بِیْکَندی، ابوعبدالله محمد بن سلام بن‌ فرج بخاری (د صفر ۲۲۵/ د سامبر۸۳۹)، محدث اهل ماوراءالنهر و استاد بخاری• ابوعبدالله جرجانی، جُرْجانی، ابوعبدالله محمد بن یحیی بن مهدی (د ۳۹۸ق/ ۱۰۰۸م)، از فقهای حنفی ایران• ابوعبدالله جزری، جَزَری‌، شمس‌الدین‌، از مورخان‌ نام‌دار شام‌ در سده هفتم‌ و هشتم‌• ابوعبدالله جعل، ‌ابوعبداللّه‌ حسین ‌بن‌ علی‌، معروف‌ به‌ کاغذی‌، فقیه‌ حنفی‌ و متکلم‌ صاحب‌نامِ معتزلی قرن‌ چهارم• ابوعبدالله جندی، جَنَدی‌، ابوعبداللّه‌ محمد بن‌ یوسف‌، فقیه‌ شافعی‌ و مورخ‌ یمنی‌ قرن‌ هشتم‌• ابوعبدالله جورقانی، جُورَقانی‌، ابوعبداللّه حسین بن‌ ابراهیم‌ همدانی‌، عالم‌ و محدّث‌ قرن ششم‌• ابوعبدالله حاکم نیشابوری، حاکم نیشابوری، ابوعبداللّه محمد بن عبداللّه ضَبّی طهمانی، محدث، قاضی و تراجم‌نگار شافعی قرن چهارم• ابوعبدالله حسین بن محمد حلوانی، از محدثان قرن پنجم قمری• ابوعبدالله رودباری، بو عَبْدُ اللهِ رودْباری، احمد بن عطاء بن احمد (د ۳۶۹ق/ ۹۷۹ م)، از عرفا• ابوعبدالله زنجانی، اَبوعَبْدُ اللهِ زَنْجانی، فرزند میرزا نصرالله شیخ‌الاسلام، فقیه، مفسر، قرآن‌شناس و نویسنده برجسته معاصر ایرانی• ابوعبدالله شیعی، حسین بن احمد بن محمد زکریا (د ۲۹۵ق/ ۹۱۱ م)، داعی اسماعیلی و بنیان‌گذار خلافت فاطمیان در شمال افریقا• ابوعبدالله طبری، ابوعبدالله طبری محدث و مفتی ایرانی مکه، ملقب به امام الحرمین• ابوعبدالله کلاعی، خالد بن مَعْدان کَلاعی، ابوعبداللّه، راوی و تابعی اهل شام• ابوعبدالله محمد بن ابرهیم ابن‌حاج، معروف‌ به‌ ابن‌ حاج‌ و قنیقل‌، فقیه‌، متکلم‌ و نحوی‌• ابوعبدالله ابن‌عسکر، اِبْن‌ِعَسْکَر، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ علی‌ (۵۸۴ -۶۳۶ق‌/۱۱۸۸- ۱۲۳۹م‌)، راوی، فقیه‌، مورخ‌ و ادیب‌ عصر موحدون‌ اندلس‌• ابن شهر آشوب مازندرانی، از عالمان بزرگ و معروف شیعه در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری• ابوعبدالله محمدقرشی، اَبو عَبْدُ اللهِ قُرَشی، محمد بن احمد بن ابراهیم قرشی هاشمی (د ۵۹۹ق/ ۱۲۰۳ م)، عارف اندلسی• ابوعبدالله محیی‌الدین ابن‌عربی، معروف‌ به‌ شیخ‌ اکبر، اندیشمند، عارف‌ و صوفی‌ بزرگ‌ جهان‌ اسلام‌• ابوعبدالله مصری، تُجیبی، احمد بن یحیی بن وزیر، معروف به ابوعبداللّه مصری، محدّث، فقیه و نحوی بزرگ قرن دوم و سوم• ابوعبدالله فاضل مقداد، دانشمندی محقق در دانش‌های کلام، فقه، اصول،‌ معانی بیان، قرآن، حدیث و منطق

اسماعیلیه، فرقه‌ای از شیعه است که پس از امام صادق (علیه‌السّلام) در امامت حضرت موسی بن جعفر با امامیه به اختلاف افتادند و امامت ایشان را نپذیرفتند و قائل به امامت اسماعیل فرزند امام صادق (علیه‌السّلام) شدند.

عبدالجلیل ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • عبدالجلیل پسندی‌سمرقندی، پسندی سمرقندی، عبدالجلیل، شاعر و خوشنویس تاجیک• میرعبدالجلیل بن احمد بلگرامی، بِلگِرامی، عبدالجلیل بن احمد حسینی واسطی، شاعر پارسی‌گوی هند در قرن دوازدهم

فِرَقُ الشِّیعَه کتابی به زبان عربی در معرفی فرقه‌های اسلامی به‌ویژه فرقه‌های شیعه نوشته حسن بن موسی نوبختی، متکلم و فیلسوف امامی قرن سوم و چهارم قمری. فرق الشیعه از منابع شناسایی فرقه‌های شیعه تا پایان قرن سوم هجری قمری است. این کتاب افزون بر فرقه‌های شیعی مباحثی مفصل نیز درباره دیگر فرقه‌های اسلامی دارد. نظر به معاصر بودن مولف با دوره غیبت صغرا و انشعابات شیعیان در آن روزگار، این اثر از منابع دست اول در این زمینه محسوب می‌شود. نوبختی مباحث خود را به اختصار نوشته و تلاش کرده است که بی‌طرفی خود را حفظ کند. او جز غلات نسبت به سایر فرقه‌ها نقد تندی ندارد و معیار تقسیم‌بندی فرقه‌ها در نظر او بیشتر سیاسی و عقیدتی است تا اختلافات فقهی. فرق الشیعه به قلم محمدجواد مشکور به فارسی ترجمه شده است.

نخستین امام شیعیان علی(ع)

حسن بن علی بن محمد مشهور به امام حسن عسکری، (۲۳۲-۲۶۰ق) یازدهمین امام شیعیان اثناعشری، فرزند امام هادی(ع) و پدر امام زمان(ع).

حسن بن علی بن ابی‌طالب معروف به امام حسن مجتبی (۳-۵۰ق) دومین امام شیعه و بزرگترین فرزند امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) است که در ۳۷ سالگی به امامت و خلافت رسید و در سال ۴۱ق با معاویه، صلح کرد.

الإختصاص، مجموعه‌ای متنوع از احاديث معصومان (ع) در حوزه عقايد، سيره و تاريخ، حكمت و اندرز، اخلاق و آداب، فضایل اهل بیت و نقایص مخالفان آنان، معجزات و كرامات. درباره نویسنده کتاب، اختلاف نظر هست و شیخ مفید، جعفر بن حسين المؤمن و أبو علی أحمد بن الحسين بن أحمد بن عمران، در منابع مختلف نویسنده آن شناخته شده‌اند. برخی، این کتاب را به نویسنده‌ای ناشناخته منتسب کرده‌اند. در این میان شهرت انتساب الاختصاص به شیخ مفید از دیگران بیشتر است.

ابومحمد ممکن است اسم یا کنیه برای اشخاص ذیل باشد: • ابومحمد ابن‌حزم، اِبْن‌ِ حَزْم‌، ابومحمد علی‌ بن ‌احمد بن‌ سعید، فقیه‌، محدث‌، فیلسوف‌، عالم‌ ادیان‌ و مذاهب‌، ادیب‌ و شاعر• ابومحمد ابن‌خشاب،اِبْن‌ِ خَشّاب‌، ابومحمد عبدالله‌ بن‌ احمد، عالم‌ نامور نحو، لغت‌، ادب‌، حدیث‌، منطق‌ و نسب‌شناسی‌• ابومحمد ابن‌شاذان، اِبْن‌ِ شاذان‌، ابومحمد فضل‌ بن‌ شاذان‌ بن‌ خلیل‌ اَزْدی‌ نیشابوری‌ (د ۲۶۰ق‌/ ۸۷۴م‌)، متکلم‌ و فقیه‌ امامی‌• ابومحمد ابن‌عطیه، بْن‌ِ عَطیّه‌، ابومحمد عبدالحق‌ّ بن‌ غالب‌ بن‌ عبدالرحمان‌ بن‌ غالب‌ محاربی‌، مفسر و محدث‌ مالکی‌ مذهب‌ و از رجال‌ سیاسی‌ اندلس‌ در دوره مرابطون• ابومحمد ابن‌عقیل، اِبْن‌ِ عَقیل‌، ابومحمد بهاءالدین‌ عبدالله‌ بن‌ عبدالرحمان‌، نحوی‌، فقیه‌ و قاضی‌ شافعی‌• ابومحمد ابن‌فحام، اِبْن‌ِ فَحّام‌، ابومحمد حسن‌ بن‌ محمد بن‌ یحیی‌ بن‌ داوود (د ۴۰۸ق‌/ ۱۰۱۷م‌)، مقری‌ و محدث‌ سامرا• ابومحمد ابن فصیح، اِبْن‌ِ فَصیح‌، ابومحمد عبدالله‌ بن‌ احمد، ملقب‌ به‌ جلال‌الدین‌ (۷۰۲- ۷۴۵ق‌/۱۳۰۳-۱۳۴۴م‌)، ادیب‌، نحوی‌ و فقیه‌ حنفی‌• ابومحمد ابن‌وهب، اِبْنِ وَهْب، ابومحمد عبداللـه بن وهب بن مسلم فِهری قرشی (۱۲۵-۱۹۷ق/۷۴۳-۸۱۳م)، فقیه و محدث مالکی مصر• ابو محمد احمد بن اعثم کوفی، ابن اعثم کوفی، محدث‌، شاعر و مورخ‌ شیعی• ابومحمد بایزید بسطامی، ‌بایزید بسطامی، ابو محمد علی بن عنایت‌الله، فقیه و عارف و نواده بایزید بسطامی• ابو محمد بجلی کوفی، از یاران و راویان امام کاظم و امام رضا و امام جواد (علیهم‌السلام) و وكیل حضرت رضا (علیه‌السلام) و امام جواد (علیه‌السلام)• ابومحمد عبدالملک ابن‌هشام، اِبْنِ هِشام، ابومحمد عبدالملک بن هشام بن ایوب حِمَیری (د ۲۱۳ یا ۲۱۸ق/ ۸۲۸ یا ۸۳۳م)، محدث، مورخ، ادیب، نسب‌شناس• ابو محمد مفضل بن عمر جعفی کوفی، از چهره‌های سرشناس و از شاگردان ممتاز امام جعفرصادق و امام موسی‌کاظم و امام رضا (علیهم‌السلام)• ابومحمد ابن‌اهدل، ملقب‌ به‌ بدرالدین‌ و معروف‌ به‌ ابن‌ اهدل‌ از سادات‌ حسینی‌، فقیه‌، متکلم‌، محدّث‌ و مورخ‌ اشعری‌ - شافعی‌ یمنی‌• ابومحمد ابن‌قتیبه، اِبْن‌ِ قُتَیْبه‌، ابومحمد عبدالله‌ بن‌ مسلم‌ دینوری‌ (۲۱۳-۲۷۶ق‌/ ۸۲۸ - ۸۸۹م‌)، نویسنده‌ و دانشمند بزرگ‌ عصر عباسی‌• ابومحمد ابن‌مقری، ابن مقری، ابومحمد اسماعیل بن ابی بکر بن عبدالله (۷۵۴- ۸۳۷ق/۱۳۵۳-۱۴۳۴م)، فقیه ، ادیب و شاعر یمنی• ابومحمد ابوقره، اَبوقُره، محدث، مقری و قاضی یمنی• ابومحمد بافی، بافی، ابومحمد عبداللّه بن محمد بخاری خوارزمی، منسوب به بافِ خوارزم، از فقهای بزرگ شافعی قرن چهارم• ابومحمد بربهاری، بَرْبَهاری، ابومحمّدحسن بن علی بن خَلَف، محدث، فقیه، واعظ و شیخ حنبلیان در بغداد در نیمه دوم قرن سوم و آغاز قرن چهارم• ابومحمد بطلیوسی، بَطَلْیَوْسی، ابومحمّد عبداللّه بن محمّد بن السیّد، ادیب، نحوی، فیلسوف و فقیه مالکی اندلسی مشهور به ابن السیّد• ابومحمد بغوی فراء، بَغَوی فَرّاء، ابومحمد حسین بن مسعود، مفسّر ،محدّث و فقیه شافعی سده پنجم و اوایل سده ششم• ابومحمد بقلی، روزبهان بَقْلی،، معروف به «شیخ شطّاح» و «شطّاح فارس»، عارف و دانشمند سده ششم و هفتم و سرسلسله روزبهانیان• ابومحمد بلوی مدینی، بَلَوی، ابومحمد عبدالله بن محمد مَدینی، مورخ مصری• ابومحمد بیانی، بَیّانی، ابومحمدقاسم بن محمد بن قاسم اموی (پس از ۲۲۰- ح ۲۷۸ق/۸۳۵-۸۹۱م)، فقیه و محدث اندلسی• ابومحمد تادلی، تادَلی، ابومحمد عبدالله بن محمد (۵۱۱-۵۹۷ق/۱۱۱۷-۱۲۰۱م)، فقیه، ادیب، شاعر و محدث مالکی مذهب• ابومحمد ترقفی، تَرقُفی، ابومحمد عباس بن عبداللّه، محدّث و فقیه قرن سوم• ابومحمد تلعکبری، تلعکبری از محدّثان نامور امامیه در قرن چهارم• ابومحمد جریری، اَبومُحَمَّد جُرِیری، احمد بن محمد (م۳۱۱ق/۹۲۳م)، فقیه و صوفی مشهور سده ۳ و اوایل سده ۴ق در بغداد• ابومحمد جعفر حذاء، اَبومُحَمَّدْ جَعْفَرِ حَذّاء (د ۳۴۱ق/۹۵۲م)، از عرفای فارس و استاد ابن خفیف• ابومحمد جنابی، ابومحمد مصطفی بن حسن جَنابی، مورخ عثمانی• ابومحمد جوهری، حسن‌ بن‌ علی‌ جوهری‌، کنیه‌اش‌ ابومحمد و لقبش‌ مُقَنَّعی‌، محدّثِ ایرانی‌الاصل‌ قرن پنجم• ابومحمد حسن بن احمد بن یعقوب همدانی، معروف به «ابن حائک»، مورخ، جغرافی‌دان و نسابه عرب• ابومحمد خلدی، جعفرخُلدی‌، محدّث و عارف قرن سوم‌ و چهارم‌• ابومحمد عبدالله بن محمد ازدی، از لغویون قرن پنجم

امام حسن عسكرى، امام و پیشوای يازدهم از امامان معصوم می‌باشد.

حضرت ابراهیم علیه السلام مشهور به ابراهیم خلیل، دومین پیامبر اولوالعزم، نیای بزرگ عرب از طریق پسرش حضرت اسماعیل(ع) و بنی اسرائیل از طریق پسر دیگرش حضرت اسحاق (ع) است.

اسماعیل ، از پیامبران الهی و فرزند ابراهیم‌ خلیل‌ است. به اعتقاد بیشتر مسلمانان‌ او همان ذبیح‌ است. همچنین بنا بر روایات اسلامی نسب‌ پیامبر اکرم، حضرت محمد(ص) به اسماعیل می‌رسد.

عبدالله بن جعفر معروف به عبدالله اَفطَح دومین پسر امام صادق(ع) که پس از شهادت ایشان، ادعای امامت کرد و پیروان او به فطحیه معروف شدند. بخشی از کسانی که به عبدالله گرویدند، به دلیل بی‌بهره بودن او از علوم دینی، بزودی از او برگشتند. عبدالله هفتاد روز پس از ادعای امامت، درگذشت و چون فرزندی نداشت باقیمانده پیروانش نیز به امامت امام کاظم(ع) بازگشتند.

شیعه، یکی از دو مذهب بزرگ دین اسلام در کنار اهل سنت، که بنابر اصول اعتقادی آن، نصب امام و خلیفه پیامبر(ص)، الهی است و دخالت در نصب او در صلاحیت غیر خدا نیست. بنابر عقاید شیعه، امامت مانند نبوت امری الهی و رکن دین است و پیامبر(ص) نسبت به آن غفلت نکرده و تعیین امام از باب حفظ مصالح امت، بر او واجب بوده و او به مناسبت‌های مختلف از جمله غدیر، به امر الهی، از امامت حضرت علی(ع) به نصب الهی خبر داده است. پیروان مذهب شیعه در طول تاریخ به فرقه‌های متعدد تقسیم شدند که مهمترین آنها امامیه ، اسماعیلیه و زیدیه است. بنابر برخی روایات، واژه شیعه را نخستین بار پیامبر(ص) به کار برده است. برخی منابع روایی و کلامی، بزرگانی از صحابه چون سلمان، ابوذر، عمار و مقداد را نخستین شیعیان دانسته‌اند. امروزه از کلمه شیعه، غالبا بزرگترین گروه آن، امامیه قصد می‌شود و برای دو گروه دیگر از عناوین اسماعیلیه و زیدیه استفاده می‌گردد.

قرمطیان یا قرامطه یکی از شاخه‌های فرقه‌ مذهبی اسماعیلیه است. پیروان این فرقه به مهدویت محمد بن اسماعیل بن جعفر صادق (ع) اعتقاد داشتند و از پذیرش ادعای امامت خلفای فاطمی سرباز زدند. موسس این فرقه در آغاز یکی از داعیان دعوت اسماعیلی بود که فعالیت تبلیغی خود را در عراق به سال ۲۶۱ هجری آشکار کرد و مبلغانی به سرزمین‌های مختلف فرستاد. با ظهور خلافت فاطمی، بیشتر اسماعیلیان امامت آنان را پذیرفتند و از قرمطیان جدا شدند، با این حال قرمطیان تا مدت‌ها به حیات خود ادامه دادند و در بحرین دولت مقتدری تاسیس کردند که حدود دو قرن بر پا بود و همواره تهدیدی برای خلافت عباسی به شمار می‌رفت.

بِحارُ الاْنْوار، مشهورترین‌، مهم‌ ترین‌ و مفصل‌ترین‌ اثر علمی‌ محمد باقر مجلسی‌ (۱۰۳۷-۱۱۱۰ یا ۱۱۱۱ق‌/۱۶۲۸- ۱۶۹۸ یا ۱۶۹۹م‌) که‌ مجموعه‌ای گسترده‌ از احادیث‌ امامیه‌ است‌ و گاه‌ «دائرة المعارف‌ بزرگ‌ احادیث‌ شیعه‌ » لقب‌ گرفته‌ است‌.

رئیس مذهب جعفری و ششمین پیشوای شیعیان در هفدهم ربیع الاول سال ۸۳ هجری قمری در مدینه متولد شد. [۱] نام مبارکش «جعفر» و مشهورترین کنیه آن حضرت «ابوعبدالله»، و مشهورترین لقبش، «صادق» است. [۲] پدر گرامیش «امام باقر (علیه‌السّلام)» و مادرش «ام فروه» دختر قاسم محمد بن ابوبکر است. [۳] که امام صادق (علیه‌السّلام) درباره او فرمود: «کانت امی ممن آمنت واتقت واحسنت والله یحب المحسنین» [۴] «مادرم از زنان مؤمن، با تقوا و نیکوکار بود و خدا نیکوکاران را دوست دارد».

شهادت به معنای کشته شدن در راه خدا، از آموزه‌های دین اسلام که با آموزه‌هایی دیگر همچون جهاد پیوند دارد. قرآن کریم بارها از این آموزه یاد کرده است. بنابر آیات قرآن، شهید همچون زندگان است و نباید او را مرده خواند. در روایات اسلامی، شهادت بالاترین خوبی‌ها معرفی شده است. واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ع) بر جایگاه شهادت در نزد شیعیان افزوده است. بسیاری از شیعیان به شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) باور دارند و بنابر برخی روایات، همه امامان شیعه به شهادت رسیده‌اند.

واژه اثبات ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اثبات (فقه)، استعمال شده در دو معنای احراز وجود خارجی موضوع دارای اثر شرعی و اقامه دلیل بر دعوا نزد قاضی• اثبات (منطق)، به معنای محقق ساختن چيزى با دليل و برهان و درستى قضيه‌اى را معلوم داشتن‌

زمان وقوع یک پدیده را، تاریخ گویند. از عنوان تاریخ در فقه در باب هایى نظیر طهارت، حج، نکاح و ارث و نیز در اصول فقه سخن رفته است.

عسکری ممکن است اسم برای اشخاص و شخصیت‌های ذیل باشد: • امام حسن عسکری علیه‌السلام، امام و پیشوای يازدهم از امامان معصوم (علیهم‌السلام)• ابو هلال عسکری‌، حسن بن عبدالله بن سهل معروف به ابوهلال عسکری، شاعر، ادیب، لغت شناس و استاد در صنایع شعری• ابواحمد عسکری، اَبو اَحْمَدِ عَسْکَری، حسن بن عبداللـه بن سعید (۲۹۳-۷ ذیحجه ۳۸۲ق/۹۰۶- فوریۀ ۹۹۳م)، لغت‌شناس، ادیب و محدّث ایرانی• ذبیح‌الله محلاتی مشتاق عسکری، از علمای قرن چهاردهم هجری قمری• ثبیت بن محمد عسکری، متکلم و فقیه و محدّث امامی قرن سوم• سید مرتضی عسکری، از علمای بزرگ شیعه در عصر معاصر

جهت بحث مربوط به قابل اعتماد بودن یک منبع خاص ویکی‌شیعه:تابلوی اعلانات منابع معتبر را ببینید.

امامت، در نظرگاه شیعه، رهبری جامعه اسلامی به نصب الهی و جانشینی از پیامبر اکرم(ص) در امور دینی و دنیوی است. این آموزه، از اصول مذهب شیعه و از وجوه اختلاف اعتقادی میان شیعه و سنی است. اهمیت امامت نزد شیعیان باعث شده است تا آنان امامیه لقب گیرند.

دلالت باواسطه و غیرمطابقی کلام را مفهوم گویند.

مقاله در لغت فارسی به معنی "سخن، گفتار و بخش یا فصلی از کتاب" به‌کار رفته است.

كسی كه به مرحله رشد رسيده باشد. رجوع کنيد به: رشد

او ازپیامبران اولواالعزم، دارای شریعت و کتاب مستقل (به نام تورات) و دعوت جهانی بود. او از نسل حضرت ابراهیم (ع) است و با شش واسطه به آن حضرت می‌رسد.

جعفر بن علی بن ابی طالب پسر امیرالمومنین و ام البنین که در واقعه کربلا حضور داشت و به همراه برادرانش عباس و عبدالله و عثمان در روز عاشورا به شهادت رسید.

هاشم بن عبدمَناف بن قُصَی بن کِلاب بن مُرَّه، جد دوم رسول خدا(ص) و از صاحب‌منصبان قبیله قریش در مکه که نسب تیره‌های بنی هاشم به او می‌رسد. پس از حلف المطیبین، دو منصب سقایت (آب دادن به حاجیان) و رفادت (غذادادن به حاجیان) به او رسید.

شیعه، یکی از دو مذهب بزرگ دین اسلام در کنار اهل سنت، که بنابر اصول اعتقادی آن، نصب امام و خلیفه پیامبر(ص)، الهی است و دخالت در نصب او در صلاحیت غیر خدا نیست. بنابر عقاید شیعه، امامت مانند نبوت امری الهی و رکن دین است و پیامبر(ص) نسبت به آن غفلت نکرده و تعیین امام از باب حفظ مصالح امت، بر او واجب بوده و او به مناسبت‌های مختلف از جمله غدیر، به امر الهی، از امامت حضرت علی(ع) به نصب الهی خبر داده است. پیروان مذهب شیعه در طول تاریخ به فرقه‌های متعدد تقسیم شدند که مهمترین آنها امامیه ، اسماعیلیه و زیدیه است. بنابر برخی روایات، واژه شیعه را نخستین بار پیامبر(ص) به کار برده است. برخی منابع روایی و کلامی، بزرگانی از صحابه چون سلمان، ابوذر، عمار و مقداد را نخستین شیعیان دانسته‌اند. امروزه از کلمه شیعه، غالبا بزرگترین گروه آن، امامیه قصد می‌شود و برای دو گروه دیگر از عناوین اسماعیلیه و زیدیه استفاده می‌گردد.

حیات‌ مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.

یكی از پیامبران بزرگی كه علاوه بر قدرت معنوی و نبوّت، دارای حكومت ظاهری وسیع نیز بود، حضرت داوود(علیه‌السلام)است كه نام مباركش شانزده بار در قرآن آمده است.

جهان همان عالَم (به فتح لام) می‌باشد و عالم کلمه‌ای عربی است.

بينى عضو داراى حسّ بويايى است که از آن در بابهاى طهارت، صلات، قصاص و دیات سخن رفته است.

اُبنه نوعی بیماری است که از آن به مناسبت در باب حدود سخن گفته شده است.

پدر به معنای مردی است که دیگرى از نطفه‌ی‌ او- از طریق شرعی یا وطی به شبهه- به وجود آید یا صاحب شیر را گویند. از این عنوان در بسیارى از ابواب سخن رفته است، نظیر باب های طهارت، صلاة، زکات، خمس، صوم، حج، جهاد، تجارت و... .

صحت ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سلامتی، به معنای سلامتی از بیماری• صحیح و فاسد، به معنای صحیح در مقابل فاسد و اشتباه

بَداء اصطلاحی در کلام شیعه است به معنای آشکار شدن امری از ناحیه خداوند برخلاف آن‌چه مورد انتظار بندگان بوده است. در بداء خداوند در واقع آن چه مورد انتظار بوده را محو و امری جدید را اثبات می کند در حالی که به هر دو حادثه آگاه است.

آبی صفت منسوب به شهر آبه (آوه) است و ممکن است به یکی از افراد زیر اشاره کند:

آلت یا آلی بودن در دو معنای واسطه بین فاعل و منفعل و وسیله تحصیل چیز دیگر به کار رفته است.

ابو محمد حسن‌ بن سعید، از اصحاب امام رضا علیه‌السلام و برادر حسین بن سعید اهوازی است. وی در کوفه متولد شد و بعدا به اهواز هجرت کرد و در آنجا می‌زیست. وی تا سال ۲۲۰ق. زنده بوده است. رجالیان او را توثیق کرده‌اند.

آن (دم- وقت)، یکی از مباحث فلسفه می‌باشد.

کلام آشکار در معنای واحد، بدون احتمال خلاف و تاویل را نص گویند.

رَدّ در معانی بازگرداندن، برگرداندن، نپذیرفتن، باطل کردن، پاسخ دادن، دادن ارثِ مازاد بر سهام مفروض به فرض بران به کار رفته است.از احکام رد به معناى نخست در بابهاى جهاد، تجارت و دیگر ابواب عقود، غصب، قضاء و قصاص سخن گفته‌اند.از رد به معناى دوم در بابهاى تجارت، وصیت و شهادات سخن گفته‌اند.از رد به معناى سوم در ابواب عقود سخن رفته است.احکام رد به معناى چهارم در باب صلات آمده است.از احکام رد به معناى پنجم در باب ارث سخن گفته‌اند.

در قرآن کریم از واژه‌هایی مانند قلب، فواد، صدر و روح استفاده شده است و برای هر یک ویژگی‌هایی بیان شده است. در این نوشته به توضیح این واژه ‌ها خواهیم پرداخت.

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

جعفر بن محمد بن علی بن حسین معروف به امام صادق(ع) (۸۳-۱۴۸ق)، امام ششم شیعیان. پدرش امام باقر(ع) و مادرش ام فروه است. امام صادق(ع) در ۳۱ سالگی به امامت رسید و دوران امامتش ۳۴ سال طول کشید. ایشان در دورانی به امامت رسید که حکومت اموی ضعیف شده بود و گروه‌های مختلف دست به قیام می‌زدند؛ اما امام صادق(ع) این گروه‌ها را تایید نمی‌کرد چرا که آنان می‌خواستند خود، حکومت را به دست گیرند، نه آنکه خواهان زدودن بدعت و زنده کردن دین خدا باشند. امام صادق(ع) در آن شرایط، نشر فقه آل محمد(ص) و علوم اهل بیت را مقدّم ‌شمرد تا آن اندازه که امروزه بیشتر احادیث شیعه از امام صادق(ع) است و شیعه به نام جعفریه شناخته می‌شود. امام صادق(ع) علاوه بر مباحث فقهی، مناظرات کلامی نیز با پیروان دیگر فرقه‌ها داشت و به دلیل دانش گسترده‌ای که داشت، جلسات درس وی بسیار پر رونق بود و افرادی با گرایش‌های مختلف در درس وی حضور می‌یافتند تا جایی که تعداد شاگردان وی را ۴۰۰۰ نفر ذکر کرده‌اند.

علی بن محمد بن علی بن موسی (۲۱۲-۲۵۴ق) مشهور به امام هادی(ع) و امام علی النقی(ع) فرزند امام جواد(ع) و دهمین امام شیعیان است. او از سال ۲۲۰ تا ۲۵۴ قمری به مدت ۳۴ سال امامت شیعیان را به عهده داشت.

جعفر بن محمد بن علی بن حسین معروف به امام صادق(ع) (۸۳-۱۴۸ق)، امام ششم شیعیان. پدرش امام باقر(ع) و مادرش ام فروه است. امام صادق(ع) در ۳۱ سالگی به امامت رسید و دوران امامتش ۳۴ سال طول کشید. ایشان در دورانی به امامت رسید که حکومت اموی ضعیف شده بود و گروه‌های مختلف دست به قیام می‌زدند؛ اما امام صادق(ع) این گروه‌ها را تایید نمی‌کرد چرا که آنان می‌خواستند خود، حکومت را به دست گیرند، نه آنکه خواهان زدودن بدعت و زنده کردن دین خدا باشند. امام صادق(ع) در آن شرایط، نشر فقه آل محمد(ص) و علوم اهل بیت را مقدّم ‌شمرد تا آن اندازه که امروزه بیشتر احادیث شیعه از امام صادق(ع) است و شیعه به نام جعفریه شناخته می‌شود. امام صادق(ع) علاوه بر مباحث فقهی، مناظرات کلامی نیز با پیروان دیگر فرقه‌ها داشت و به دلیل دانش گسترده‌ای که داشت، جلسات درس وی بسیار پر رونق بود و افرادی با گرایش‌های مختلف در درس وی حضور می‌یافتند تا جایی که تعداد شاگردان وی را ۴۰۰۰ نفر ذکر کرده‌اند.

ابوجعفر ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • ابو جعفر محمدباقر، امام باقر (علیه‌السلام)، امام پنجم از ائمّه اثناعشر و یکی از چهارده معصوم• ابو جعفر ثانی، امام جواد (علیه‌السلام)، امام‌نهم‌ از امامان‌ دوازده‌گانه ‌و یکی ‌از چهارده معصوم• ابوجعفر ابن‌حبیب، اِبْن‌ِ حَبیب‌، ابوجعفر محمد (د ۲۴۵ق‌/۸۵۹م‌)، مورخ‌، نحوی‌ و لغوی‌، بغدادی• ابو جعفر احمد بن محمد بن عیسی بن عبدالله اشعری قمی، از راویان بزرگ شیعه در قرن سوم هجری و از یاران ائمه (علیهم‌السلام)• ابوجعفر بانویه، بانویه، ابو جعفر احمد بن محمد بن لیث بن فَرقَد بن سُلَیْم بن ماهان، دانشمند و حکیم و فرمانروای سیستان• ابوجعفر حداد، از مشایخ بزرگ صوفیه در سده ۳ق/ ۹م• ابو جعفر محمد بن حسن طوسی، محمد‌ بن حسن‌ بن علی، ملقّب به شیخ الطائفه، کنیه‌اش ابوجعفر، فقیه، محدّث و متکلم امامی قرن پنجم• ابو جعفر محمد بن علی بن بابویه، ملقب‌ به‌ شیخ‌ صدوق‌ (ح‌ ۳۰۵-۳۸۱ق‌/ح‌۹۱۷-۹۹۱م‌)، محدث‌ و فقیه‌ بزرگ‌ شیعه امامیه‌• ابو جعفر منصور عباسی، از خلفای بنی عباس• ابوجعفر ابن‌باذش، احمد بن‌ علی‌ انصاری‌ (۴۹۱-۵۴۲ق‌/ ۱۰۹۸-۱۱۴۷م‌)، خطیب‌، مقری‌، محدث‌ و نحوی• ابوجعفر ابن‌زبیر، اِبْن‌ِ‌زُبَيْر، ابوجعفر احمد بن‌ ابراهیم‌ ثقفی‌، محدث‌، نحوی‌، قاری، مفسر، ادیب و مورخ اندلسی‌ معاصر نصریان‌ غرناطه‌• ابوجعفر اسکافی، اِسْکافی‌، ابوجعفر محمد بن‌ عبدالله‌، متکلم‌ پر آوازه‌ و تشیع‌گرای‌ مکتب‌ معتزله بغداد (د ۲۴۰ق‌/۸۵۴م‌)• محمد بن حسین برجلانی، ابوجعفر محمد بن حسین معروف به ابوالشیخ، صوفی، زاهد و محدث قرون دوم و سوم• ابوجعفر بلوی، بَلَوی‌، ابوجعفر احمد بن‌ علی‌، نویسنده‌ و دانشمند اندلسی‌ قرن‌ و ۰ق‌/۵ و ۶م‌• ابوجعفر بیکندی، بِیْکَنْدی، ابو جعفر محمد بن احمد بخاری حنفی (۳۹۲ یا ۳۹۴-۴۸۲ق/۱۰۰۲یا ۱۰۰۴-۱۰۸۹م)، محدث ، فقیه و متکلم معتزلی• ابوجعفر محمد بن حسن بن فروخ صفار قمی، از یاران امام حسن عسکری (علیه‌السلام) و از چهره‌های سرشناس یاران ائمه (علیهم‌السلام) و راویان حدیث

نسیان به معنای فراموشی است و در قرآن چندین بار به کار رفته است.

حفظ نفس به یکی از امور مورد اهتمام شرع و ملاک برای تشریع برخی احکام اطلاق می‌شود.

اسماعیل ، از پیامبران الهی و فرزند ابراهیم‌ خلیل‌ است. به اعتقاد بیشتر مسلمانان‌ او همان ذبیح‌ است. همچنین بنا بر روایات اسلامی نسب‌ پیامبر اکرم، حضرت محمد(ص) به اسماعیل می‌رسد.

شیعه، یکی از دو مذهب بزرگ دین اسلام در کنار اهل سنت، که بنابر اصول اعتقادی آن، نصب امام و خلیفه پیامبر(ص)، الهی است و دخالت در نصب او در صلاحیت غیر خدا نیست. بنابر عقاید شیعه، امامت مانند نبوت امری الهی و رکن دین است و پیامبر(ص) نسبت به آن غفلت نکرده و تعیین امام از باب حفظ مصالح امت، بر او واجب بوده و او به مناسبت‌های مختلف از جمله غدیر، به امر الهی، از امامت حضرت علی(ع) به نصب الهی خبر داده است. پیروان مذهب شیعه در طول تاریخ به فرقه‌های متعدد تقسیم شدند که مهمترین آنها امامیه ، اسماعیلیه و زیدیه است. بنابر برخی روایات، واژه شیعه را نخستین بار پیامبر(ص) به کار برده است. برخی منابع روایی و کلامی، بزرگانی از صحابه چون سلمان، ابوذر، عمار و مقداد را نخستین شیعیان دانسته‌اند. امروزه از کلمه شیعه، غالبا بزرگترین گروه آن، امامیه قصد می‌شود و برای دو گروه دیگر از عناوین اسماعیلیه و زیدیه استفاده می‌گردد.

واژه اثبات ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اثبات (فقه)، استعمال شده در دو معنای احراز وجود خارجی موضوع دارای اثر شرعی و اقامه دلیل بر دعوا نزد قاضی• اثبات (منطق)، به معنای محقق ساختن چيزى با دليل و برهان و درستى قضيه‌اى را معلوم داشتن‌

تکذیب، انکار حقایق، دروغ دانستن آیات خدا و متهم کردن پیامبران به دروغگویی می‌باشد.

واژه تکرار ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: قرآن• تکرار در قرآن، از اسلوب های بلاغی قرآن• تکرار سوره اخلاص، تکرار سوره اخلاص، یکی از آداب مرسوم در ختم قرآن• تکرار قصص قرآن، ذکر داستان پیامبران و اقوام آنها در قالب‌های مختلف• تکرار ارتداد، عواقب تکرار ارتداد در آیات ۱۳۷ و ۱۳۸ سوره نساء• تکرار آیات، ذکر چندباره برخی داستان‌ها و آیات قرآن کاربردهای دیگر• تکرار (فقه)، انجام دادن عمل بیش از یک بار و دارای کاربردهای مختلف در ابواب فقه• تکرار (ادبی)، مکرر آوردن لفظ توسط شاعر یا نویسنده• تکرار (بدیع)، تکرار یک مطلب، به منظور تقریر و تثبیت آن؛ از انواع فنون بلاغی• تکرار (اسباب اجمال)، ذکر مجدد بخشی از مفاد کلام واحد در لابه لای آن؛ از اسباب اجمال ظاهری آیات

فرزند به معنای بچه و آنکه از دیگری زاده شده است.

امامت، در نظرگاه شیعه، رهبری جامعه اسلامی به نصب الهی و جانشینی از پیامبر اکرم(ص) در امور دینی و دنیوی است. این آموزه، از اصول مذهب شیعه و از وجوه اختلاف اعتقادی میان شیعه و سنی است. اهمیت امامت نزد شیعیان باعث شده است تا آنان امامیه لقب گیرند.

جامعه، عنوان برخی از زیارت‌نامه‌های مأثور است. این زیارت‌نامه‌ها را به این سبب «‌جامعه‌» می‌نامند که مخصوص امام خاصی نیستند، بلکه به گونه‌ای انشا و تعلیم شده‌اند که با خواندن آنها می‌توان هر یک از ائمه(ع) را از دور یا نزدیک زیارت کرد.[۱]

شرط امری محتمل الوقوع در آینده که طرفین حدوث اثر حقوقی را متوقف بر حدوث آن امر محتمل الوقوع می‌نمایند. شرط در علم اصول به معنای هر امری که وجود آن برای تحقق امر دیگری لازم است و در اصطلاح حقوق و فقه به معنی مطلق تعهد است اعم از اینکه در ضمن عقد باشد یا مستقل از عقد. به طور کلی در تعریف شرط به معنای حقوقی و نه معنای منطقی و اصولی در فقه چنین آمده است " الشرط امر زاید علی الثمن و المثمن علی وجه التزام دون التعلیق.... " [۱]

حاجت‌ در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.

مرگ یعنی انتقال از دنیا به آخرت. مرگ‌از قوانین فراگیر جهان هستی است که همه موجودات طعم آن را خواهند چشید. [۱] [۲]

شیعه، یکی از دو مذهب بزرگ دین اسلام در کنار اهل سنت، که بنابر اصول اعتقادی آن، نصب امام و خلیفه پیامبر(ص)، الهی است و دخالت در نصب او در صلاحیت غیر خدا نیست. بنابر عقاید شیعه، امامت مانند نبوت امری الهی و رکن دین است و پیامبر(ص) نسبت به آن غفلت نکرده و تعیین امام از باب حفظ مصالح امت، بر او واجب بوده و او به مناسبت‌های مختلف از جمله غدیر، به امر الهی، از امامت حضرت علی(ع) به نصب الهی خبر داده است. پیروان مذهب شیعه در طول تاریخ به فرقه‌های متعدد تقسیم شدند که مهمترین آنها امامیه ، اسماعیلیه و زیدیه است. بنابر برخی روایات، واژه شیعه را نخستین بار پیامبر(ص) به کار برده است. برخی منابع روایی و کلامی، بزرگانی از صحابه چون سلمان، ابوذر، عمار و مقداد را نخستین شیعیان دانسته‌اند. امروزه از کلمه شیعه، غالبا بزرگترین گروه آن، امامیه قصد می‌شود و برای دو گروه دیگر از عناوین اسماعیلیه و زیدیه استفاده می‌گردد.

حاکم، اصطلاحی با معانی مختلف در فقه، حقوق و اصول فقه. این کلمه در لغت به معانی قاضی، داور، فرمانروا، اجراکننده حکم و متصدی اداره یک ایالت یا بخش از جانب حکومت است. کاربرد «حاکم» در منابع فقهی و متون حقوقی به معنای لغوی و غیراصطلاحی رایج است. با وجود این، به سبب قیود و شروطی که برای برخی مصادیق آن، به ویژه در فقه امامی، ذکر شده، به یک اصطلاح تبدیل شده است، همچنان که در اصول فقه نیز معانی اصطلاحی خاصی دارد.

حیات‌ مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.

اعتقاد به معنی باور قلبی داشتن است. از این عنوان به مناسبت در باب های طهارت و زکات و نیز در اصول فقه سخن رفته است.

جان به معنای نَفْس (روح) هر موجود جاندار می باشد و از آن در بابهایى نظیر حج، جهاد، اطعمه و اشربه، حدود و قصاص سخن گفته‌اند.

حفظ در دو معنا استعمال شده است.از حفظ به معنای نخست به مناسبت در بابهایی نظیر جهاد، ودیعه، اطعمه و اشربه و حدود سخن گفته‌اند.۱-مراقبت و نگهداری کردن از کسی یا چیزی.۲-به یاد سپردن.

یاری کردن را اعانت گویند. از این عنوان به مناسبت در باب‌های صلات، حج، تجارت، ضمان، اجاره، اطعمه و اشربه، غصب و دیات سخن رفته و احکام و آثاری بر آن مترتّب گشته است.