زن و شوهری دچار مشاجره و درگیری می شوند. والدین خانم پس از شنیدن کلیات ماجرا از زبان دخترشان بدون هیچگونه توضیح دیگری اقدام به ناسزاگویی و فحاشی و اهانت به داماد خود می نمایند و به او نسبت هایی نظیر فاقد شرف و غیرت و دیوانه و ... می دهند. آیا ادای این الفاظ و کلمات حتی در صورت مقصر بودن داماد از طرف والدین دختر شرعا صحیح است؟
اسلام شخصیت و آبروی افراد بویژه آبروی مسلمان و مؤمن را بسیار با ارزش می داند. از امام کاظم (ع) نقل شده است که روزی آن حضرت در مقابل کعبه ایستاد و خطاب به کعبه فرمود : "ای کعبه چقدر حق تو والاست اما قسم به خدا حق مؤمن از حق تو بالاتر است.[1]   از طرف دیگر اسلام فحاشی و ناسزاگویی را یکی از صفات زشت و ناپسند می داند. پیامبر اکرم (ص) فرمود: "خداوند بهشت را بر افراد فحاش و بد زبان و کم حیایی که نسبت به حرف زدن خود بی مبالات هستند حرام کرده است ...." [2]   خصوصا این که بسیاری از نسبت هایی که در کلمات فحش بر زبان افراد جاری می شود نسبت دروغ و تهمت است .   قرآن در تقبیح بد زبانی می فرماید: "خداوند دوست ندارد کسی با سخنان خود، بدی های (دیگران) را اظهار کند مگر آن کس که مورد ستم واقع شده باشد. " [3]   زیرا همانگونه که خداوند" ستار العیوب" است دوست ندارد که افراد بشر پرده‏دری کنند و عیوب مردم را فاش سازند و آبروی آنها را ببرند- بعلاوه می دانیم هر انسانی معمولا نقاط ضعف پنهانی دارد که اگر بنا شود این عیوب اظهار گردد یک روح بدبینی عجیب بر سراسر جامعه سایه می‏افکند، و همکاری آنها را با یکدیگر مشکل می سازد، بنا بر این بخاطر استحکام پیوندهای اجتماعی و هم بخاطر رعایت جهات انسانی، لازم است بدون در نظر گرفتن یک هدف صحیح پرده‏دری نشود.[4] بنا بر این آیه تنها در یک مورد اجازه داده شده که بدی های دیگران در جامعه بیان شود و آن درمورد افرادی است که مورد ظلم واقع شده اند چنین افرادی می توانند بدی ها و عیوب فرد ظالم را بیان کنند و دیگران را از آن آگاه نمایند.   بنا بر این هیچ کس نباید به محض کوچکترین و کمترین اختلاف و ناراحتی با فرد یا افرادی، به آنان توهین کند و یا عیب های آنان را برملا نماید بلکه باید سعی کند بدی ها و عیب های آنها را با مهربانی و دلسوزی برطرف سازد و آنان را هدایت کند. مخصوصاً در باره اقوام و نزدیکانی که قصد داریم سال ها با آنان زندگی کنیم. همیشه باید توجه داشته باشیم زخم زبان بسیار دردناک است و اثر طولانی مدت در روحیه انسان باقی می گذارد. بر این اساس اگر چنین عملی از انسان سر بزند باید در اولین فرصت از او عذر خواهی کند و این توهین را جبران نماید.   از طرف دیگر کسی که مورد ظلم و بدگویی دیگران واقع می شود باید با بزرگواری و سعه صدر این توهین آنان را فراموش کند و از هر گونه کینه توزی و مقابله به مثل خودداری کند، بویژه اگر از طرف افراد نزدیک به خود مثل پدر و مادر و مادر همسر و ... که مسلماً حق زیادی بر گردن انسان دارند مورد توهین واقع شود. پس باید به طور کلی فراموش کند و بداند که خداوند این گذشت هارا بدون پاداش نمی گذارد.   برای آگاهی بیشتر به سؤال 5309 (سایت: 5597) ، نمایه: مبارزه با اهانت به آبروی افراد مراجعه فرمائید.     [1] .  مستدرک‏الوسائل ج : 9 ص : 344، حدیث   11039- 9- فِقْهُ الرِّضَا، ع أَرْوِی عَنِ الْعَالِمِ ع أَنَّهُ وَقَفَ حِیَالَ الْکَعْبَةِ ثُمَّ قَالَ مَا أَعْظَمَ حَقَّکِ یَا کَعْبَةُ وَ اللَّهِ إِنَّ حَقَّ الْمُؤْمِنِ لَأَعْظَمُ مِنْ حَقِّکِ [2]  بحارالأنوار ج : 60 ص : 207،- حدیث39، الْکَافِی، بِإِسْنَادِهِ عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع قَالَ قَالَ‏ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ الْجَنَّةَ عَلَی کُلِّ فَحَّاشٍ بَذِیٍّ قَلِیلِ الْحَیَاءِ لَا یُبَالِی مَا قَالَ وَ لَا مَا قِیلَ لَهُ فَإِنَّکَ إِنْ فَتَّشْتَهُ لَمْ تَجِدْهُ إِلَّا لِغَیَّةٍ أَوْ شِرْکِ شَیْطَانٍ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ فِی النَّاسِ شِرْکُ شَیْطَانٍ فَقَالَ ص أَ مَا تَقْرَأُ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ شارِکْهُمْ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ الْخَبَرَ [3]   نساء،148 :" لا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَنْ ظُلِمَ " [4]   تفسیر نمونه، ج‏4، ص: 184  
عنوان سوال:

زن و شوهری دچار مشاجره و درگیری می شوند. والدین خانم پس از شنیدن کلیات ماجرا از زبان دخترشان بدون هیچگونه توضیح دیگری اقدام به ناسزاگویی و فحاشی و اهانت به داماد خود می نمایند و به او نسبت هایی نظیر فاقد شرف و غیرت و دیوانه و ... می دهند. آیا ادای این الفاظ و کلمات حتی در صورت مقصر بودن داماد از طرف والدین دختر شرعا صحیح است؟


پاسخ:

اسلام شخصیت و آبروی افراد بویژه آبروی مسلمان و مؤمن را بسیار با ارزش می داند. از امام کاظم (ع) نقل شده است که روزی آن حضرت در مقابل کعبه ایستاد و خطاب به کعبه فرمود : "ای کعبه چقدر حق تو والاست اما قسم به خدا حق مؤمن از حق تو بالاتر است.[1]   از طرف دیگر اسلام فحاشی و ناسزاگویی را یکی از صفات زشت و ناپسند می داند. پیامبر اکرم (ص) فرمود: "خداوند بهشت را بر افراد فحاش و بد زبان و کم حیایی که نسبت به حرف زدن خود بی مبالات هستند حرام کرده است ...." [2]   خصوصا این که بسیاری از نسبت هایی که در کلمات فحش بر زبان افراد جاری می شود نسبت دروغ و تهمت است .   قرآن در تقبیح بد زبانی می فرماید: "خداوند دوست ندارد کسی با سخنان خود، بدی های (دیگران) را اظهار کند مگر آن کس که مورد ستم واقع شده باشد. " [3]   زیرا همانگونه که خداوند" ستار العیوب" است دوست ندارد که افراد بشر پرده‏دری کنند و عیوب مردم را فاش سازند و آبروی آنها را ببرند- بعلاوه می دانیم هر انسانی معمولا نقاط ضعف پنهانی دارد که اگر بنا شود این عیوب اظهار گردد یک روح بدبینی عجیب بر سراسر جامعه سایه می‏افکند، و همکاری آنها را با یکدیگر مشکل می سازد، بنا بر این بخاطر استحکام پیوندهای اجتماعی و هم بخاطر رعایت جهات انسانی، لازم است بدون در نظر گرفتن یک هدف صحیح پرده‏دری نشود.[4] بنا بر این آیه تنها در یک مورد اجازه داده شده که بدی های دیگران در جامعه بیان شود و آن درمورد افرادی است که مورد ظلم واقع شده اند چنین افرادی می توانند بدی ها و عیوب فرد ظالم را بیان کنند و دیگران را از آن آگاه نمایند.   بنا بر این هیچ کس نباید به محض کوچکترین و کمترین اختلاف و ناراحتی با فرد یا افرادی، به آنان توهین کند و یا عیب های آنان را برملا نماید بلکه باید سعی کند بدی ها و عیب های آنها را با مهربانی و دلسوزی برطرف سازد و آنان را هدایت کند. مخصوصاً در باره اقوام و نزدیکانی که قصد داریم سال ها با آنان زندگی کنیم. همیشه باید توجه داشته باشیم زخم زبان بسیار دردناک است و اثر طولانی مدت در روحیه انسان باقی می گذارد. بر این اساس اگر چنین عملی از انسان سر بزند باید در اولین فرصت از او عذر خواهی کند و این توهین را جبران نماید.   از طرف دیگر کسی که مورد ظلم و بدگویی دیگران واقع می شود باید با بزرگواری و سعه صدر این توهین آنان را فراموش کند و از هر گونه کینه توزی و مقابله به مثل خودداری کند، بویژه اگر از طرف افراد نزدیک به خود مثل پدر و مادر و مادر همسر و ... که مسلماً حق زیادی بر گردن انسان دارند مورد توهین واقع شود. پس باید به طور کلی فراموش کند و بداند که خداوند این گذشت هارا بدون پاداش نمی گذارد.   برای آگاهی بیشتر به سؤال 5309 (سایت: 5597) ، نمایه: مبارزه با اهانت به آبروی افراد مراجعه فرمائید.     [1] .  مستدرک‏الوسائل ج : 9 ص : 344، حدیث   11039- 9- فِقْهُ الرِّضَا، ع أَرْوِی عَنِ الْعَالِمِ ع أَنَّهُ وَقَفَ حِیَالَ الْکَعْبَةِ ثُمَّ قَالَ مَا أَعْظَمَ حَقَّکِ یَا کَعْبَةُ وَ اللَّهِ إِنَّ حَقَّ الْمُؤْمِنِ لَأَعْظَمُ مِنْ حَقِّکِ [2]  بحارالأنوار ج : 60 ص : 207،- حدیث39، الْکَافِی، بِإِسْنَادِهِ عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع قَالَ قَالَ‏ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ الْجَنَّةَ عَلَی کُلِّ فَحَّاشٍ بَذِیٍّ قَلِیلِ الْحَیَاءِ لَا یُبَالِی مَا قَالَ وَ لَا مَا قِیلَ لَهُ فَإِنَّکَ إِنْ فَتَّشْتَهُ لَمْ تَجِدْهُ إِلَّا لِغَیَّةٍ أَوْ شِرْکِ شَیْطَانٍ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ فِی النَّاسِ شِرْکُ شَیْطَانٍ فَقَالَ ص أَ مَا تَقْرَأُ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ شارِکْهُمْ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ الْخَبَرَ [3]   نساء،148 :" لا یُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَنْ ظُلِمَ " [4]   تفسیر نمونه، ج‏4، ص: 184  





سوال مرتبط یافت نشد
مسئله مرتبط یافت نشد
1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین