آیا کشتن جنین در شکم حرام است؟ حکم آن، قبل و بعد از چهار ماهگی چیست؟ آیا فرد، قاتل حساب می شود و باید قصاص شود؟ در چه موقع این کشتن گناه محسوب می شود؟ و چه موقع باید دیه پرداخت؟ و چه موقع باید قصاص کرد؟ دیه را باید به چه کسی پرداخت؟
سقط جنین حرام و از گناهان کبیره است و مرتکب آن باید توبه کند و کفاره (دو ماه روزه متوالی) دارد. دیه آن هم از قرار زیر می باشد: جنین از وقتی که در رحم قرار می‌ گیرد، به مدت 40 روز، نطفه است. و دیۀ اسقاط آن در این مدت 20 مثقال شرعی طلای سکه ‌دار است که هر مثقال، هیجده نخود می ‌باشد، پس از آن، 40 روز علقه یعنی خون بسته شده است و دیۀ آن 40 مثقال است، بعد، 40 روز مضغه یعنی پارۀ گوشتی است، که دیۀ آن 60 مثقال است. (که مجموع چهار ماه می ‌شود) پس از آن به صورت استخوان می‌ شود. و دیۀ آن 80 مثقال است. بعد گوشت روییده و صورت‌بندی می ‌شود، و دیۀ آن 100 مثقال است. و همین که روح در آن دمیده شد، چنانچه پسر باشد دیۀ او هزار مثقال و اگر دختر باشد 500 مثقال شرعی طلای سکه ‌دار است. و در تمام این صور، اگر عوض هر یک مثقال طلا، ده درهم نقره بدهند کافی است و اگر زن حامله از روی عمد کاری کند که جنین او سقط شود باید دیۀ آن را به تفصیلی که بیان شد به وارث جنین بپردازد و خود او از این دیه ارث نمی‌برد، بلی چنانچه ورثۀ جنین، او را عفو کنند دیه ساقط می ‌شود ولی در جنینی که روح دمیده شده، کفاره قتل بر او واجب است.[1] اما در هر حال تا زنده به دنیا نیامده باشد مطلقاً قصاص ندارد. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [2] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): سقط جنین شرعاً حرام است و در هیچ حالتی جایز نبوده و توبه جدی از آن لازم است و باید دیه سقط جنین پرداخت شود که ‌اگر علقه باشد دیه آن چهل دینار است و اگر مضغه باشد شصت دینار است و اگر استخوان بدون گوشت باشد هشتاد ‌دینار است و دیه به وارث جنین با رعایت طبقات ارث پرداخت می‌شود ولی وارثی که مباشر سقط جنین بوده از آن، سهمی ‌ندارد.‌دینار شرعی معادل سکه طلا به وزن یک مثقال شرعی (6 /3 گرم) می‌باشد و قیمت آن را می‌توان از بازار بدست آورد. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): انداختن حَمْل پس از انعقاد نطفه ، جایز نیست و دیه وکفاره (دو ماه روزه متوالی) دارد ، مگر این که باقی ماندن حمل برای مادر ضرر جانی داشته باشد ، یا مستلزم حرج شدیدی باشد که معمولاً تحمل نمی‌شود ، که در این صورت قبل از دمیدن روح و جان گرفتن جنین اسقاط آن جایز است ، و بعد از آن مطلقاً جایز نیست . و اگر مادر حمل خود را بیاندازد ، دیه آن بر مادر واجب است ، و باید آن را به پدر یا دیگر ورثه‌ اش بپردازد . و اگر پدر حمل را بیاندازد ، دیه‌اش بر او واجب است ، و باید آن را به مادر بپردازد . و اگر  پزشک این عمل را انجام دهد، دیه بر او واجب است ، مگر اینکه وارث ببخشد، هر چند اسقاط جنین به درخواست پدر و مادر باشد. و کافی است در دیه جنین پس از جان گرفتن آن پرداختن پنج هزار و دویست و پنجاه مثقال نقره ، اگر جنین پسر باشد، و نصف این مقدار اگر دختر باشد. و بنابر احتیاط واجب دیه جنینی که در رحم بمیرد نیز همین مقدار است . و اگر جنین جان نداشته باشد در صورتی که نطفه باشد کافی است در دیه آن یکصد و پنج مثقال نقره و اگر خون بسته باشد دویست و ده مثقال ، و اگر گوشت باشد سیصد و پانزده مثقال ، و اگر استخوان داشته باشد چهارصد و بیست مثقال ، و اگر اعضا و جوارحش کامل باشند پانصد و بیست و پنج مثقال . و بنابر احتیاط واجب فرقی بین پسر و دختر در فرض جان نداشتن نیست .و دمیده شدن روح در نطفه در ماه چهارم است مگر اینکه توسط دستگاه های جدید غیر از آن ثابت گردد. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): اسقاط جنین حرام است، ولی هرگاه جنین در مراحل ابتدایی باشد، و به صورت انسان کامل در نیامده باشد، و باقیماندن جنین در آن حالت و سپس تولّد ناقص آن به تصدیق اهل اطّلاع متدیّن باعث عسر و حرج شدید برای پدر و مادر گردد، پایان دادن به حاملگی جایز است، و احتیاطاً باید دیه را بدهند و دیه جنین بر کسانی است که در سقط دست داشته اند، و چنانچه مادر با میل و اختیار، خود را در اختیار طبیب قرار داده که سقط کند نیمی از دیه بر عهدۀ اوست، و باید علاوه بر پرداخت دیه از گناه بزرگی که مرتکب شده اند بطور جدی توبه کنند و با اعمال نیک آینده گذشته را جبران نمایند و توجه داشته باشید جنین قبل از آن که روح در آن دمیده شود دارای پنج مرحله است، نطفه، علقه، مضغه، عظام و لحم، و دیۀ آن بنابر احتیاط واجب به شرح زیر است: در بیست روز اوّل (که نطفه است) 15 مثقال معمولی طلا، و در بیست روز دوّم (که علقه است) 30مثقال، و در بیست روز سوّم (که مضغه است) 45 مثقال، و در بیست روز چهارم (که عظام است) 60 مثقال، و در بیست روز پنجم ( که لحم است) قبل از آن که خلقت جنین کامل شود و در شکم مادر به حرکت درآید 75 مثقال، و پس از دمیدن روح در پسر دیۀ کامل، و در دختر نصف دیۀ کامل تعلّق می گیرد. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): کشتن جنین مطلقا حرام است و دیه دارد که به وارث او در صورتی که سبب سقط نباشند می رسد و چنانچه ولوج روح هم شده باشد(جنین روح داشته باشد) کفاره هم دارد ولی تا زنده به دنیا نیامده باشد مطلقاً قصاص ندارد.   [1] . لنکرانی، محمد فاضل موحدی، جامع المسائل، ج‌1، ص 515‌، انتشارات امیر قلم، قم - ایران، یازدهم، ه‌ ق؛ اقتباس از نمایه 16783 (سایت: 16500). [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی  (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
عنوان سوال:

آیا کشتن جنین در شکم حرام است؟ حکم آن، قبل و بعد از چهار ماهگی چیست؟ آیا فرد، قاتل حساب می شود و باید قصاص شود؟ در چه موقع این کشتن گناه محسوب می شود؟ و چه موقع باید دیه پرداخت؟ و چه موقع باید قصاص کرد؟ دیه را باید به چه کسی پرداخت؟


پاسخ:

سقط جنین حرام و از گناهان کبیره است و مرتکب آن باید توبه کند و کفاره (دو ماه روزه متوالی) دارد. دیه آن هم از قرار زیر می باشد: جنین از وقتی که در رحم قرار می‌ گیرد، به مدت 40 روز، نطفه است. و دیۀ اسقاط آن در این مدت 20 مثقال شرعی طلای سکه ‌دار است که هر مثقال، هیجده نخود می ‌باشد، پس از آن، 40 روز علقه یعنی خون بسته شده است و دیۀ آن 40 مثقال است، بعد، 40 روز مضغه یعنی پارۀ گوشتی است، که دیۀ آن 60 مثقال است. (که مجموع چهار ماه می ‌شود) پس از آن به صورت استخوان می‌ شود. و دیۀ آن 80 مثقال است. بعد گوشت روییده و صورت‌بندی می ‌شود، و دیۀ آن 100 مثقال است. و همین که روح در آن دمیده شد، چنانچه پسر باشد دیۀ او هزار مثقال و اگر دختر باشد 500 مثقال شرعی طلای سکه ‌دار است. و در تمام این صور، اگر عوض هر یک مثقال طلا، ده درهم نقره بدهند کافی است و اگر زن حامله از روی عمد کاری کند که جنین او سقط شود باید دیۀ آن را به تفصیلی که بیان شد به وارث جنین بپردازد و خود او از این دیه ارث نمی‌برد، بلی چنانچه ورثۀ جنین، او را عفو کنند دیه ساقط می ‌شود ولی در جنینی که روح دمیده شده، کفاره قتل بر او واجب است.[1] اما در هر حال تا زنده به دنیا نیامده باشد مطلقاً قصاص ندارد. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [2] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): سقط جنین شرعاً حرام است و در هیچ حالتی جایز نبوده و توبه جدی از آن لازم است و باید دیه سقط جنین پرداخت شود که ‌اگر علقه باشد دیه آن چهل دینار است و اگر مضغه باشد شصت دینار است و اگر استخوان بدون گوشت باشد هشتاد ‌دینار است و دیه به وارث جنین با رعایت طبقات ارث پرداخت می‌شود ولی وارثی که مباشر سقط جنین بوده از آن، سهمی ‌ندارد.‌دینار شرعی معادل سکه طلا به وزن یک مثقال شرعی (6 /3 گرم) می‌باشد و قیمت آن را می‌توان از بازار بدست آورد. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): انداختن حَمْل پس از انعقاد نطفه ، جایز نیست و دیه وکفاره (دو ماه روزه متوالی) دارد ، مگر این که باقی ماندن حمل برای مادر ضرر جانی داشته باشد ، یا مستلزم حرج شدیدی باشد که معمولاً تحمل نمی‌شود ، که در این صورت قبل از دمیدن روح و جان گرفتن جنین اسقاط آن جایز است ، و بعد از آن مطلقاً جایز نیست . و اگر مادر حمل خود را بیاندازد ، دیه آن بر مادر واجب است ، و باید آن را به پدر یا دیگر ورثه‌ اش بپردازد . و اگر پدر حمل را بیاندازد ، دیه‌اش بر او واجب است ، و باید آن را به مادر بپردازد . و اگر  پزشک این عمل را انجام دهد، دیه بر او واجب است ، مگر اینکه وارث ببخشد، هر چند اسقاط جنین به درخواست پدر و مادر باشد. و کافی است در دیه جنین پس از جان گرفتن آن پرداختن پنج هزار و دویست و پنجاه مثقال نقره ، اگر جنین پسر باشد، و نصف این مقدار اگر دختر باشد. و بنابر احتیاط واجب دیه جنینی که در رحم بمیرد نیز همین مقدار است . و اگر جنین جان نداشته باشد در صورتی که نطفه باشد کافی است در دیه آن یکصد و پنج مثقال نقره و اگر خون بسته باشد دویست و ده مثقال ، و اگر گوشت باشد سیصد و پانزده مثقال ، و اگر استخوان داشته باشد چهارصد و بیست مثقال ، و اگر اعضا و جوارحش کامل باشند پانصد و بیست و پنج مثقال . و بنابر احتیاط واجب فرقی بین پسر و دختر در فرض جان نداشتن نیست .و دمیده شدن روح در نطفه در ماه چهارم است مگر اینکه توسط دستگاه های جدید غیر از آن ثابت گردد. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): اسقاط جنین حرام است، ولی هرگاه جنین در مراحل ابتدایی باشد، و به صورت انسان کامل در نیامده باشد، و باقیماندن جنین در آن حالت و سپس تولّد ناقص آن به تصدیق اهل اطّلاع متدیّن باعث عسر و حرج شدید برای پدر و مادر گردد، پایان دادن به حاملگی جایز است، و احتیاطاً باید دیه را بدهند و دیه جنین بر کسانی است که در سقط دست داشته اند، و چنانچه مادر با میل و اختیار، خود را در اختیار طبیب قرار داده که سقط کند نیمی از دیه بر عهدۀ اوست، و باید علاوه بر پرداخت دیه از گناه بزرگی که مرتکب شده اند بطور جدی توبه کنند و با اعمال نیک آینده گذشته را جبران نمایند و توجه داشته باشید جنین قبل از آن که روح در آن دمیده شود دارای پنج مرحله است، نطفه، علقه، مضغه، عظام و لحم، و دیۀ آن بنابر احتیاط واجب به شرح زیر است: در بیست روز اوّل (که نطفه است) 15 مثقال معمولی طلا، و در بیست روز دوّم (که علقه است) 30مثقال، و در بیست روز سوّم (که مضغه است) 45 مثقال، و در بیست روز چهارم (که عظام است) 60 مثقال، و در بیست روز پنجم ( که لحم است) قبل از آن که خلقت جنین کامل شود و در شکم مادر به حرکت درآید 75 مثقال، و پس از دمیدن روح در پسر دیۀ کامل، و در دختر نصف دیۀ کامل تعلّق می گیرد. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): کشتن جنین مطلقا حرام است و دیه دارد که به وارث او در صورتی که سبب سقط نباشند می رسد و چنانچه ولوج روح هم شده باشد(جنین روح داشته باشد) کفاره هم دارد ولی تا زنده به دنیا نیامده باشد مطلقاً قصاص ندارد.   [1] . لنکرانی، محمد فاضل موحدی، جامع المسائل، ج‌1، ص 515‌، انتشارات امیر قلم، قم - ایران، یازدهم، ه‌ ق؛ اقتباس از نمایه 16783 (سایت: 16500). [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی  (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین