قسمت
قسمت به تمییز حقوق گویند. [۱]
مگر کره زمین گرد نیست؟ و قبله در قسمتی از آن پس می توان به هر جهت نماز خواند چون بالأخره در آن قسمت کره زمین به قبله می رسیم.
خداوند در قرآن می فرماید: از هر جا که بیرون می شوی روی خود را به سمت مسجد الحرام کن. و هر جا که باشید روی بدان سوی کنید.[1] الف: این گونه نیست که در هر جای کره زمین اگر به هر جهت نماز بخوانیم در نهایت در آن قسمت کره زمین به قبله برسیم، برای نمونه شما توپی را در نظر بگیرید و در یک جای آن علامتی قرار دهید در این صورت آیا در هر نقطه ای از آن و به هر جهت خط مستقیمی بکشید به همان علامت اول منتهی و ختم می شود؟ بله! اگر رو به جهت قبله بایستیم به طوری که از دو طرف، به کعبه برسیم، این سؤال پیش می آید که آیا به هر دو طرف می توان نماز خواند؟ ب. اگر در هر نقطه ای از زمین رو به قبله بایستیم اگر دقت کنیم می بینیم مقابل آن نیز در جهت قبله است (یعنی با دور زدن کره زمین در یک خط، به همان نقطه می رسیم) اما همان طور که گفتیم فهم و تشخیص احکام شرعی به عرف واگذار شده است، از این رو عرف، جهت مقابل را، جهت قبله نمی داند،لذا فقهاء گفته اند:« نماز گزار اگر بداند که طرف دیگر نیز به جهت قبله است،باید به سمتی نماز را اقامه کند که فاصله اش تا کعبه کوتاه تر باشد.»[2] نتیجه: اگر درست در مقابل کعبه،که نقطه ای در آن طرف زمین است بایستیم، در همان نقطه، در هر جهت می توانیم نماز بخوانیم. و در مکان هایی که یکی از دو طرف فاصله کمتر داشته باشد باید به همان طرف نماز خواند.[3] [1] بقره، 150. [2] همان. [3] صدر، سید محمد، ما وراء الفقه، ج‏1، ص 272، دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع‏، بیروت، 1420.
خداوند در قرآن می فرماید: از هر جا که بیرون می شوی روی خود را به سمت مسجد الحرام کن. و هر جا که باشید روی بدان سوی کنید.[1] الف: این گونه نیست که در هر جای کره زمین اگر به هر جهت نماز بخوانیم در نهایت در آن قسمت کره زمین به قبله برسیم، برای نمونه شما توپی را در نظر بگیرید و در یک جای آن علامتی قرار دهید در این صورت آیا در هر نقطه ای از آن و به هر جهت خط مستقیمی بکشید به همان علامت اول منتهی و ختم می شود؟ بله! اگر رو به جهت قبله بایستیم به طوری که از دو طرف، به کعبه برسیم، این سؤال پیش می آید که آیا به هر دو طرف می توان نماز خواند؟ ب. اگر در هر نقطه ای از زمین رو به قبله بایستیم اگر دقت کنیم می بینیم مقابل آن نیز در جهت قبله است (یعنی با دور زدن کره زمین در یک خط، به همان نقطه می رسیم) اما همان طور که گفتیم فهم و تشخیص احکام شرعی به عرف واگذار شده است، از این رو عرف، جهت مقابل را، جهت قبله نمی داند،لذا فقهاء گفته اند:« نماز گزار اگر بداند که طرف دیگر نیز به جهت قبله است،باید به سمتی نماز را اقامه کند که فاصله اش تا کعبه کوتاه تر باشد.»[2] نتیجه: اگر درست در مقابل کعبه،که نقطه ای در آن طرف زمین است بایستیم، در همان نقطه، در هر جهت می توانیم نماز بخوانیم. و در مکان هایی که یکی از دو طرف فاصله کمتر داشته باشد باید به همان طرف نماز خواند.[3] [1] بقره، 150. [2] همان. [3] صدر، سید محمد، ما وراء الفقه، ج‏1، ص 272، دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع‏، بیروت، 1420.
عنوان سوال:
مگر کره زمین گرد نیست؟ و قبله در قسمتی از آن پس می توان به هر جهت نماز خواند چون بالأخره در آن قسمت کره زمین به قبله می رسیم.
پاسخ:
خداوند در قرآن می فرماید: از هر جا که بیرون می شوی روی خود را به سمت مسجد الحرام کن. و هر جا که باشید روی بدان سوی کنید.[1] الف: این گونه نیست که در هر جای کره زمین اگر به هر جهت نماز بخوانیم در نهایت در آن قسمت کره زمین به قبله برسیم، برای نمونه شما توپی را در نظر بگیرید و در یک جای آن علامتی قرار دهید در این صورت آیا در هر نقطه ای از آن و به هر جهت خط مستقیمی بکشید به همان علامت اول منتهی و ختم می شود؟ بله! اگر رو به جهت قبله بایستیم به طوری که از دو طرف، به کعبه برسیم، این سؤال پیش می آید که آیا به هر دو طرف می توان نماز خواند؟ ب. اگر در هر نقطه ای از زمین رو به قبله بایستیم اگر دقت کنیم می بینیم مقابل آن نیز در جهت قبله است (یعنی با دور زدن کره زمین در یک خط، به همان نقطه می رسیم) اما همان طور که گفتیم فهم و تشخیص احکام شرعی به عرف واگذار شده است، از این رو عرف، جهت مقابل را، جهت قبله نمی داند،لذا فقهاء گفته اند:« نماز گزار اگر بداند که طرف دیگر نیز به جهت قبله است،باید به سمتی نماز را اقامه کند که فاصله اش تا کعبه کوتاه تر باشد.»[2] نتیجه: اگر درست در مقابل کعبه،که نقطه ای در آن طرف زمین است بایستیم، در همان نقطه، در هر جهت می توانیم نماز بخوانیم. و در مکان هایی که یکی از دو طرف فاصله کمتر داشته باشد باید به همان طرف نماز خواند.[3] [1] بقره، 150. [2] همان. [3] صدر، سید محمد، ما وراء الفقه، ج1، ص 272، دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت، 1420.
- [سایر] چرا باید بگوییم اشیای عالم را خدا آفریده است؟ مثلا چرا نمی توانیم بگوییم کره ی زمین از کره ای دیگر بوده و آن نیز از کره ای دیگر به وجود آمده تا جایی که به کره ای برسیم که به وجود نیامده و قدیم است. همانطور که با کمک برهان تسلسل به خدایی می رسیم که آن را کسی به وجود نیاورده است. پس با این ترتیب می توان گفت که خدایی وجود ندارد.
- [آیت الله سیستانی] مسافرت به کره ماه جهات قبله را برای ادای نماز چگونه تشخیص بدهیم ؟
- [آیت الله بهجت] اگر راستای خانه ی کعبه را عمود بر سطح زمین امتداد دهیم از آن سمت دیگر کره ی زمین خارج می شود. با توجه به این که فضای بالا و پایین کعبه در حکم خود کعبه است، افرادی که در آن سوی کره ی زمین زندگی می کنند به سمت امتداد کعبه که به آن ها نزدیک تر است نماز بخوانند یا به سمتی که آن ها را از روی سطح کره ی زمین به کعبه وصل می کند؟
- [آیت الله بهجت] آیا می توان هنگام تقسیم ملک مشاعی که قسمتی از آن مرغوب تر و با ارزش تر از قسمت دیگر می باشد، تنها ملاحظه ی مساحت را نمود؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر نمازگزار به طرفی که یقین داشت قبله است نماز خواند و پس از نماز فهمید پشت به قبله یا به طرف راست یا چپ قبله نماز خوانده است، در این صورت نمازش چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] لباس و فرشی که گرد و خاک نجس بر آن نشسته و هر دو خشک هستند، چگونه پاک می‌شود و آیا با این لباس، میتوان نماز خواند؟
- [آیت الله بهجت] اگر بدانیم شخصی در غیر جهت قبله نماز می خواند، آیا لازم است به او بگوییم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا می توان بصورت نشسته بر میت نماز خواند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا نماز قضا را می توان نشسته خواند؟
- [آیت الله سیستانی] آیا با هر غسلی می توان نماز خواند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر آفتاب به قسمتی از زمین نجس بتابد و آن را خشک کند فقط همان قسمت پاک می شود.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که ایستاده یا نشسته نماز می خواند, باید طوری قرار گیرد که قسمت جلوی بدن او رو به قبله باشد . انحراف اندکِ سرانگشت یا زانو از قبله, مانع صدقِ رو به قبله بودن نیست , هرچند احتیاط در پرهیز از انحرافِ اندک انگشت و زانو و مانند آن است.
- [آیت الله جوادی آملی] .نماز مستحب را در حال اختیار می توان در حالت راه رفتن یا سوار شدن بر اتومبیل، کشتی، قطار و هواپیما خواند و قبله خاص ندارد؛ ولی نماز واجب را فقط در حال ضرورت و عدم امکان انجام آن تا پایان وقت، می توان در حالت سواری انجام داد و رعایت قبله معروف, لازم نیست .
- [آیت الله وحید خراسانی] نماز مستحبی را در حال استقرار بر زمین باید رو به قبله خواند ولی در حال راه رفتن و سواری لازم نیست رو به قبله باشد هر چند به نذر واجب شده باشد
- [آیت الله سبحانی] خانه کعبه که در مکه معظمه می باشد قبله است، و باید روبروی آن نماز خواند، ولی کسی که دور است اگر طوری بایستد که بگویند رو به قبله نماز می خواند کافی است. و همچنین است کارهای دیگری که باید رو به قبله انجام گیرد. مانند سربریدن حیوانات.
- [آیت الله نوری همدانی] خانة کعبه در مکة معظمه می باشد قبله است ، و باید روبروی آن نماز خواند ، ولی کسی که دور است اگر طوری بایستد که بگویند رو به قبله نماز می خواند ، کافی است . و همچنین است کارهای دیگری که مانند سر بریدن حیوانات ، باید رو به قبله انجام گیرد .
- [آیت الله وحید خراسانی] مکانی که خانه کعبه در ان می باشد قبله است و باید رو به ان نماز خواند ولی کسی که دور است اگر طوری بایستد که بگویند رو به قبله نماز می خواند کافیست و همچنین است کارهای دیگری مانند سر بریدن حیوانات که باید رو به قبله انجام گیرد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] خانه کعبه که در مکه معظمه می باشد قبله است و باید رو به روی آن نماز خواند؛ ولی کسی که دور است اگر طوری بایستد که بگویند رو به قبله نماز می خواند کافی است. و همچنین است کارهای دیگری که مانند سربریدن حیوانات؛ باید رو به قبله انجام گیرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خانه کعبه که در مکّه معظّمه می باشد قبله است. و باید روبروی آن نماز خواند ولی کسی که دور است اگر طوری بایستد که بگویند رو به قبله نماز می خواند کافی است. و همچنین است کارهای دیگری که مانند سر بریدن حیوانات باید رو به قبله انجام گیرد.
- [امام خمینی] خانه کعبه که در مکه معظمه می باشد قبله است، و باید روبروی آن، نماز خواند. ولی کسی که دور است، اگر طوری بایستد که بگویند رو به قبله نماز می خواند، کافی است. و همچنین است کارهای دیگری که مانند سر بریدن حیوانات بایدرو به قبله انجام گیرد.