پاک بودن لباس برای نماز و هر عملی که شرط صحّت آن، طهارت و پاکی است، لازم و واجب است، ودر غیر آن، اگر چه طهارت واجب نیست ولی جهت نظافت و پاکیزگی بهتر است که لباس انسان تمیز و پاکیزه باشد. در ادامه به سؤالات شما با فرض طهارت لباس برای نماز پاسخ داده می شود. 1-اگر شک کردید لباس تان نجس است و بعد از بررسی،نجاستی مشاهده نکردید،می توانید با آن لباس نماز بخوانید و لباس شما برای انجام اعمال عبادی مرتبط با طهارت لباس،در حکم لباس پاک است. 2- و 3- اگر پس از چند روز علائم نجاست را دیدید( چه علم داشته باشید از عمل جراحی اول است یا احتمال دهید)، نمازهای گذشته شما صحیح است زیرا یقین به نجاست نداشته اید و حتی بعد از بررسی،نجاستی ندیده اید. بله! برای انجام نماز و دیگر کارهای عبادی که طهارت لباس در آن شرط است، باید بعد از این لباس را پاک و تطهیر کنید. 4- اگر نجاستی را که دیده اید، مطمئن باشید مربوط به عمل جراحی اول نیست، یعنی بعد از انجام عمل اول، لباس تان نجس شده است، پس اگر بعد از نجاست لباس تان، متوجه این نجاست شده اید و لباس را تطهیر نکرده و نماز خوانده اید،نماز های شما باطل است، ولی اگر در هنگام نجس شدن لباس،متوجه نجاست نشده اید و با آن نماز خوانده اید،اعمال شما صحیح است و لی برای نماز های بعدی باید نماز را تطهیر کنید.[1] [1] . توضیح المسائل (المحشی للامام الخمینی)، ج 1، ص 447، م 799، دفتر نشر اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.
اگر کسی حین کاری مثلاً عمل جراحی سرپایی شک کند لباسش نجس شده است و پس از وارسی علائم آن را نبیند، اما اگر پس از چند روز متوجه علائم نجاست در لباس شود اگر احتمال دهد مربوط به آن عمل است، حکمش چیست؟ اگر نداند مربوط به آن عمل است حکمش چیست؟ اگر بداند مربوط به آن عمل نیست حکمش چیست؟
پاک بودن لباس برای نماز و هر عملی که شرط صحّت آن، طهارت و پاکی است، لازم و واجب است، ودر غیر آن، اگر چه طهارت واجب نیست ولی جهت نظافت و پاکیزگی بهتر است که لباس انسان تمیز و پاکیزه باشد. در ادامه به سؤالات شما با فرض طهارت لباس برای نماز پاسخ داده می شود. 1-اگر شک کردید لباس تان نجس است و بعد از بررسی،نجاستی مشاهده نکردید،می توانید با آن لباس نماز بخوانید و لباس شما برای انجام اعمال عبادی مرتبط با طهارت لباس،در حکم لباس پاک است. 2- و 3- اگر پس از چند روز علائم نجاست را دیدید( چه علم داشته باشید از عمل جراحی اول است یا احتمال دهید)، نمازهای گذشته شما صحیح است زیرا یقین به نجاست نداشته اید و حتی بعد از بررسی،نجاستی ندیده اید. بله! برای انجام نماز و دیگر کارهای عبادی که طهارت لباس در آن شرط است، باید بعد از این لباس را پاک و تطهیر کنید. 4- اگر نجاستی را که دیده اید، مطمئن باشید مربوط به عمل جراحی اول نیست، یعنی بعد از انجام عمل اول، لباس تان نجس شده است، پس اگر بعد از نجاست لباس تان، متوجه این نجاست شده اید و لباس را تطهیر نکرده و نماز خوانده اید،نماز های شما باطل است، ولی اگر در هنگام نجس شدن لباس،متوجه نجاست نشده اید و با آن نماز خوانده اید،اعمال شما صحیح است و لی برای نماز های بعدی باید نماز را تطهیر کنید.[1]
[1] . توضیح المسائل (المحشی للامام الخمینی)، ج 1، ص 447، م 799، دفتر نشر اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.
- [آیت الله خوئی] اگر بدن یا لباس مسلمان یا چیز دیگری که مانند ظرف و فرش در اختیار او است، نجس شود، و آن مسلمان غائب گردد، با شش شرط پاک است: (اول)- آنکه آن مسلمان چیزی را که بدن یا لباسش را نجس کرده نجس بداند. پس اگر مثلًا لباسش با رطوبت به بدن کافر ملاقات کرده و آن را نجس نداند بعد از غائب شدن او نمیشود آن لباس را پاک دانست: (دوم)- آنکه بداند بدن یا لباسش به چیز نجس رسیده است. (سوم)- آنکه انسان ببیند آن چیز را در کاری که شرط آن پاکی است استعمال میکند، مثلًا ببیند با آن لباس نماز میخواند. (چهارم)- آنکه احتمال برود که آن مسلمان بداند شرط کاری را که با آن چیز انجام میدهد پاکی است، پس اگر مثلًا نداند که باید لباس نمازگزار پاک باشد، و با لباسی که نجس شده نماز بخواند، نمیشود آن لباس را پاک دانست. (پنجم)- آنکه انسان احتمال دهد آن مسلمان چیزی را که نجس شده آب کشیده است، پس اگر یقین داشته باشد که آب نکشیده، نباید آن چیز را پاک بداند. و نیز اگر نجس و پاک در نظر آن مسلمان فرق نداشته باشد، پاک دانستن آن چیز محل اشکال است. (ششم)- آنکه آن مسلمان بالغ، یا ممیز طهارت و نجاست باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بدن یا لباس مسلمان یا چیز دیگری که در اختیار اوست مانند ظرف و فرش یقین به نجاستش پیدا شود و ان مسلمان غایب گردد پاک است به شرط ان که انسان احتمال دهد ان مسلمان چیزی را که نجس شده اب کشیده است و بنابر احتیاط واجب مراعات این شروط معتبر است اول ان که ان مسلمان چیزی را که بدن یا لباسش را نجس کرده است نجس بداند پس اگر مثلا لباسش با رطوبت به بدن کافر ملاقات کرده ولی ان را نجس نداند بعد از غایب شدن او نمی شود ان لباس را پاک دانست دوم ان که بداند بدن یا لباسش به چیز نجس رسیده است و غیر مبالی به طهارت و نجاست نباشد سوم ان که انسان ببیند ان چیز را در کاری که شرط ان پاکی است استعمال می کند مثلا ببیند با ان لباس نماز می خواند یا در ان ظرف غذا می خورد چهارم ان که احتمال داده شود که ان مسلمان بداند شرط کاری را که با ان چیز انجام می دهد طهارت است پس اگر مثلا نداند که باید لباس نمازگزار پاک باشد و با لباسی که نجس شده نماز بخواند نمی شود ان لباس را پاک دانست پنجم ان که ان مسلمان بالغ باشد
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بدن یا لباس مسلمان یا چیز دیگری که مانند ظرف و فرش در اختیار او است نجس شود و آن مسلمان غایب گردد با شش شرط پاک است: اول آن که آن مسلمان چیزی که بدن یا لباسش را نجس کرده، نجس بداند پس اگر مثلاً لباسش به عرق جنب از حرام آلوده شود و آن را نجس نداند، بعد از غایب شدن او نمی شود آن لباس را پاک دانست. دوم آن که بداند بدن یا لباسش به چیز نجس رسیده است. سوم آن که انسان ببیند آن چیز را در کاری که شرط آن پاکی است استعمال می کند مثلاً ببیند با آن لباس نماز می خواند. چهارم آن که آن مسلمان بداند شرط کاری که با آن چیز انجام می دهد پاکی است، پس اگر مثلاً نداند که باید لباس نمازگزار پاک باشد، و با لباسی که نجس شده نماز بخواند، نمی شود آن لباس را پاک دانست. پنجم آن که انسان احتمال دهد آن مسلمان چیزی را که نجس شده آب کشیده است پس اگر یقین داشته باشد که آب نکشیده، نباید آن چیز را پاک بداند. و نیز اگر نجس و پاک در نظر آن مسلمان فرق نداشته باشد، پاک دانستن آن چیز محل اشکال است. ششم آن که بنابر احتیاط واجب آن مسلمان بالغ باشد.
- [آیت الله بروجردی] اگر بدن یا لباس مسلمان یا چیز دیگری که مانند ظرف و فرش در اختیار اوست، نجس شود و آن مسلمان غائب گردد، با شش شرط پاک است:اوّل:آن که آن مسلمان چیزی که بدن یا لباسش را نجس کرده نجس بداند، پس اگر مثلاً لباسش به عرق جنب از حرام آلوده شود و آن را نجس نداند، بعد از غائب شدنِ او نمیشود آن لباس را پاک دانست.دوم:آن که بداند بدن یا لباسش به چیز نجس رسیده است.سوم:آن که انسان ببیند آن چیز را در کاری که شرط آن پاکیست استعمال میکند، مثلاً ببیند با آن لباس نماز میخواند.چهارم:آن که آن مسلمان بداند شرط کاری را که با آن چیز انجام میدهد پاکی است، پس اگر مثلاً نداند که باید لباس نمازگزار پاک باشد و با لباسی که نجس شده نماز بخواند، نمیشود آن لباس را پاک دانست.پنجم:آن که انسان احتمال دهد آن مسلمان چیزی را که نجس شده آب کشیده است، پس اگر یقین داشته باشد که آب نکشیده نباید آن چیز را پاک بداند و نیز اگر نجس و پاک در نظر آن مسلمان فرق نداشته باشد، پاک دانستن آن چیز محل اشکال است.ششم:آن که بنا بر احتیاط واجب آن مسلمان بالغ باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بدن یا لباس مسلمان یا چیز دیگری مانند ظرف و فرش که در اختیار او است، نجس شود و آن مسلمان غایب گردد، گفته شده است که با شش شرط حکم به پاکی آن میشود: اول: آن که آن مسلمان چیزی را که بدن یا لباسش را نجس کرده نجس بداند؛ پس اگر مثلاً لباسش با رطوبت به بدن کافر ملاقات کرده و آن را نجس نداند، بعد از غایب شدن او، نمیتوان آن لباس را پاک دانست. دوم: آن که بداند بدن یا لباسش به چیز نجس رسیده است. سوم: آن که انسان ببیند از آن چیز در کاری استفاده میکند که شرط آن پاکی است، مثلاً ببیند با آن لباس، نماز میخواند. چهارم: آن که آن مسلمان بداند کاری را که با آن چیز انجام میدهد شرط آن پاکی است؛ پس اگر مثلاً نداند که باید لباس نمازگزار پاک باشد و با لباسی که نجس شده نماز بخواند، نمیتوان آن لباس را پاک دانست. پنجم: آن که انسان احتمال بدهد آن مسلمان چیزی را که نجس شده آب کشیده است؛ پس اگر یقین داشته باشد که آب نکشیده، نمیتوان آن چیز را پاک دانست و نیز اگر نجس و پاک در نظر آن مسلمان فرق نداشته باشد، پاک دانستن آن چیز محل اشکال است. ششم: آن که بنا بر احتیاط واجب آن مسلمان بالغ باشد. فقهاء عظام غایب شدن مسلمان را با شرایط فوق از مطهّرات دانستهاند ولی بنا بر احتیاط واجب غایب شدن مسلمان، از راههای ثابت شدن طهارت نیست، مگر موجب اطمینان شخصی یا نوعی شود.
- [آیت الله سیستانی] کسی که در پاک بودن بدن یا لباس خود شک دارد ، چنانچه جستجو نماید و چیزی در آن نبیند و نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد که بدن یا لباسش نجس بوده ، نماز او صحیح است . ولی اگر جستجو نکرده باشد بنابر احتیاط لازم باید نمازش را دوباره بخواند ، و چنانچه وقت گذشته قضا نماید .
- [آیت الله سبحانی] اگر نداند که بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده نماز او صحیح است ولی اگر در اثناء نماز بداند که بدن و یا لباس او از آغاز نماز نجس بوده است اگر وقت وسیع است نماز را رها کند و با بدن و لباس پاک نماز بخواند. و اگر وقت تنگ است با همان حالت نماز بخواند. احتیاط مستحب آن است که اگر وقت دارد، دوباره آن نماز را بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که در پاک بودن بدن یا لباس خود شک کند، چنانچه نماز بخواند و بعد از نماز متوجّه شود که در هنگام نماز بدن یا لباسش نجس بوده، به احتیاط واجب نمازش باطل است و باید آن را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا کند.
- [آیت الله سیستانی] کسی که دو لباس دارد ، اگر بداند یکی از آنها نجس است و نداند کدامیک آنها است ، چنانچه وقت دارد باید با هر دو لباس نماز بخواند ، مثلاً اگر میخواهد نماز ظهر و عصر بخواند باید با هر کدام یک نماز ظهر و یک نماز عصر بخواند ، ولی اگر وقت تنگ است و هیچکدام از نظر قوت احتمال و اهمیت محتمل رجحان نداشته باشد ، با هر کدام نماز بخواند کافی است .
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که دو لباس دارد، اگر بداند یکی از آنها نجس است و نداند کدام یک از آنهاست، چنانچه وقت دارد باید با هر دو لباس نماز بخواند، مثلاً اگر میخواهد نماز ظهر و عصر بخواند باید با هر کدام یک نماز ظهر و یک نماز عصر بخواند یا یکی را آب کشیده در آن نماز بخواند؛ ولی اگر وقت تنگ است چنانچه احتمال نجاست یکی بیشتر باشد یا نجاستش بیشتر یا شدیدتر باشد، (مثلاً به جهت ملاقات با ادرار نجس شده که نیاز به دو بار شستن دارد؛ نه مثل خون که با یک بار شستن پاک میشود) باید در لباس دیگر نماز بخواند و اگر از همه جهات هر دو لباس مانند هم هستند، با هر کدام نماز بخواند کافی است.