اشکال دارد
يعنی چنين كاری موجب اسقاط تكليف نيست و نمی‌شود به آن اكتفا كرد؛ ولی در اين مورد می‌توان به فتوای مجتهدی كه در رتبه‌ی بعدی است رجوع كرد. رجوع کنيد به: احتياط واجب
آیا رقص زن در عروسی اشکال دارد؟ اگر همراه با موسیقی و آوردن خواننده باشد چطور؟ به شکلی که آقایان و خانمها جدا نشسته باشند یا رقص کنند.
مسلماً رقص زن برای مردان نامحرم حرام است، اما دربارۀ رقص زن برای زنان و نزد محارم در میهمانی‌ها یا عروسی‌هایی که در آن مردان نمی‌توانند رفت و آمد کنند، نظر مراجع معظم تقلید به این شرح است: آیات عظام بهجت، مکارم، فاضل، نوری، وحید خراسانی و سیستانی: بنابر احتیاط واجب جایز نیست. [1] آیت الله صافی: رقص زن در برابر زن یا مرد حرام است. [2] آیات عظام تبریزی [3] ، خامنه‏ای، امام خمینی و هادوی تهرانی: اگر باعث تحریک شهوت یا ارتکاب گناه و یا ترتب مفسده نشود، اشکال ندارد (ولی برای مؤمن سزاوار آن است که از لهو اجتناب نماید). [4] البته مراجع تقلید رقص زن، صرفا در برابر شوهر را (بدون کار حرامی دیگر مانند موسیقی حرام) جایز شمرده‌اند. ضمائم: حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): رقص زن برای زنان اگر عنوان لهو بر آن صدق کند؛ مثل این‌که جلسه زنانه تبدیل به مجلس رقص شود، محل اشکال است و احتیاط واجب در ترک آن است. در غیر این‌ صورت هم اگر به‌گونه‌‏ای باشد که باعث تحریک شهوت شده و یا مفسده‏ای بر آن مترتب شود و یا همراه با فعل حرام (مانند موسیقی و آواز حرام) باشد یا مرد نامحرمی حضور داشته باشد، حرام است. و در حکم فوق تفاوتی بین مجلس عروسی و غیر آن نیست. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): رقص زن برای زنان و مرد برای مردان بنابر احتیاط واجب جایز نیست و تنها رقص زن و شوهر اگر دور از دید دیگران باشد جایز است [5] . حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): موسیقی مطلقاً حرام است و فقط رقصیدن زن برای شوهرش در صورتی که همراه با حرامی نباشد، جایز است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): تنها رقص زن برای شوهرش جایز است، و بقیّه اشکال دارد. البتّه منظور رقص لهوی است، نه هرگونه حرکات منظّم و موزون و در مورد موسیقی هم توجه داشته باشید کلیّه صداها و آهنگ هایی که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام، و غیر آن حلال است. و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف، یعنی افراد فهمیدۀ متدیّن، خواهد بود. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است: 1. اگر موجب تحریک شهوت یا ارتکاب گناه یا ترتب مفسده ای نباشد، بلامانع است. 2. دعوت از خواننده در عروسی فی نفسه جایز است مگر آن که اشعاری که می خواند مفسده داشته باشد و یا به صورت غنایی، آواز بخواند و یا از موسیقی حرام استفاده کند. رقصیدن اگر موجب تهییج شهوت نشود، فی نفسه ایرادی ندارد مگر آن که همراه فعل حرامی مثل اختلاط زن و مرد و یا موسیقی حرام باشد. لینک به سایت استفتائات [1] . آیت الله فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1736؛آیت الله سیستانی sistani.org ،رقص ش 3؛ آیت الله نوری، استفتاءات، ج 2،س 574؛آیت الله بهجت، توضیح المسائل، م 1. [2] . آیت الله صافی، جامع‏الاحکام، ج 2، س 1580، به نقل از نرم افزار پرسمان. [3] . البته آیت الله تبریزی رقص زن برای مرد محرم را هم جایز نمی دانند. [4] . آیت الله تبریزی، استفتاءات، س 1042 آیت الله خامنه‏ای، اجوبه، س 1168 دفتر: امام خمینی. [5] . بر گرفته از سایت معظم له.
مسلماً رقص زن برای مردان نامحرم حرام است، اما دربارۀ رقص زن برای زنان و نزد محارم در میهمانی‌ها یا عروسی‌هایی که در آن مردان نمی‌توانند رفت و آمد کنند، نظر مراجع معظم تقلید به این شرح است: آیات عظام بهجت، مکارم، فاضل، نوری، وحید خراسانی و سیستانی: بنابر احتیاط واجب جایز نیست. [1] آیت الله صافی: رقص زن در برابر زن یا مرد حرام است. [2] آیات عظام تبریزی [3] ، خامنه‏ای، امام خمینی و هادوی تهرانی: اگر باعث تحریک شهوت یا ارتکاب گناه و یا ترتب مفسده نشود، اشکال ندارد (ولی برای مؤمن سزاوار آن است که از لهو اجتناب نماید). [4] البته مراجع تقلید رقص زن، صرفا در برابر شوهر را (بدون کار حرامی دیگر مانند موسیقی حرام) جایز شمرده‌اند. ضمائم: حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): رقص زن برای زنان اگر عنوان لهو بر آن صدق کند؛ مثل این‌که جلسه زنانه تبدیل به مجلس رقص شود، محل اشکال است و احتیاط واجب در ترک آن است. در غیر این‌ صورت هم اگر به‌گونه‌‏ای باشد که باعث تحریک شهوت شده و یا مفسده‏ای بر آن مترتب شود و یا همراه با فعل حرام (مانند موسیقی و آواز حرام) باشد یا مرد نامحرمی حضور داشته باشد، حرام است. و در حکم فوق تفاوتی بین مجلس عروسی و غیر آن نیست. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): رقص زن برای زنان و مرد برای مردان بنابر احتیاط واجب جایز نیست و تنها رقص زن و شوهر اگر دور از دید دیگران باشد جایز است [5] . حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): موسیقی مطلقاً حرام است و فقط رقصیدن زن برای شوهرش در صورتی که همراه با حرامی نباشد، جایز است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): تنها رقص زن برای شوهرش جایز است، و بقیّه اشکال دارد. البتّه منظور رقص لهوی است، نه هرگونه حرکات منظّم و موزون و در مورد موسیقی هم توجه داشته باشید کلیّه صداها و آهنگ هایی که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام، و غیر آن حلال است. و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف، یعنی افراد فهمیدۀ متدیّن، خواهد بود. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است: 1. اگر موجب تحریک شهوت یا ارتکاب گناه یا ترتب مفسده ای نباشد، بلامانع است. 2. دعوت از خواننده در عروسی فی نفسه جایز است مگر آن که اشعاری که می خواند مفسده داشته باشد و یا به صورت غنایی، آواز بخواند و یا از موسیقی حرام استفاده کند. رقصیدن اگر موجب تهییج شهوت نشود، فی نفسه ایرادی ندارد مگر آن که همراه فعل حرامی مثل اختلاط زن و مرد و یا موسیقی حرام باشد. لینک به سایت استفتائات [1] . آیت الله فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1736؛آیت الله سیستانی sistani.org ،رقص ش 3؛ آیت الله نوری، استفتاءات، ج 2،س 574؛آیت الله بهجت، توضیح المسائل، م 1. [2] . آیت الله صافی، جامع‏الاحکام، ج 2، س 1580، به نقل از نرم افزار پرسمان. [3] . البته آیت الله تبریزی رقص زن برای مرد محرم را هم جایز نمی دانند. [4] . آیت الله تبریزی، استفتاءات، س 1042 آیت الله خامنه‏ای، اجوبه، س 1168 دفتر: امام خمینی. [5] . بر گرفته از سایت معظم له.
عنوان سوال:
آیا رقص زن در عروسی اشکال دارد؟ اگر همراه با موسیقی و آوردن خواننده باشد چطور؟ به شکلی که آقایان و خانمها جدا نشسته باشند یا رقص کنند.
پاسخ:
مسلماً رقص زن برای مردان نامحرم حرام است، اما دربارۀ رقص زن برای زنان و نزد محارم در میهمانی‌ها یا عروسی‌هایی که در آن مردان نمی‌توانند رفت و آمد کنند، نظر مراجع معظم تقلید به این شرح است:
آیات عظام بهجت، مکارم، فاضل، نوری، وحید خراسانی و سیستانی: بنابر احتیاط واجب جایز نیست. [1]
آیت الله صافی: رقص زن در برابر زن یا مرد حرام است. [2]
آیات عظام تبریزی [3] ، خامنه‌ای، امام خمینی و هادوی تهرانی: اگر باعث تحریک شهوت یا ارتکاب گناه و یا ترتب مفسده نشود، اشکال ندارد (ولی برای مؤمن سزاوار آن است که از لهو اجتناب نماید). [4]
البته مراجع تقلید رقص زن، صرفا در برابر شوهر را (بدون کار حرامی دیگر مانند موسیقی حرام) جایز شمرده‌اند.
ضمائم:
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
رقص زن برای زنان اگر عنوان لهو بر آن صدق کند؛ مثل این‌که جلسه زنانه تبدیل به مجلس رقص شود، محل اشکال است و احتیاط واجب در ترک آن است. در غیر این صورت هم اگر بهگونهای باشد که باعث تحریک شهوت شده و یا مفسدهای بر آن مترتب شود و یا همراه با فعل حرام (مانند موسیقی و آواز حرام) باشد یا مرد نامحرمی حضور داشته باشد، حرام است. و در حکم فوق تفاوتی بین مجلس عروسی و غیر آن نیست.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
رقص زن برای زنان و مرد برای مردان بنابر احتیاط واجب جایز نیست و تنها رقص زن و شوهر اگر دور از دید دیگران باشد جایز است [5] .
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
موسیقی مطلقاً حرام است و فقط رقصیدن زن برای شوهرش در صورتی که همراه با حرامی نباشد، جایز است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
تنها رقص زن برای شوهرش جایز است، و بقیّه اشکال دارد. البتّه منظور رقص لهوی است، نه هرگونه حرکات منظّم و موزون و در مورد موسیقی هم توجه داشته باشید کلیّه صداها و آهنگ هایی که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام، و غیر آن حلال است. و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف، یعنی افراد فهمیدۀ متدیّن، خواهد بود.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:
1. اگر موجب تحریک شهوت یا ارتکاب گناه یا ترتب مفسده ای نباشد، بلامانع است.
2. دعوت از خواننده در عروسی فی نفسه جایز است مگر آن که اشعاری که می خواند مفسده داشته باشد و یا به صورت غنایی، آواز بخواند و یا از موسیقی حرام استفاده کند.
رقصیدن اگر موجب تهییج شهوت نشود، فی نفسه ایرادی ندارد مگر آن که همراه فعل حرامی مثل اختلاط زن و مرد و یا موسیقی حرام باشد. لینک به سایت استفتائات [1] . آیت الله فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1736؛آیت الله سیستانی sistani.org ،رقص ش 3؛ آیت الله نوری، استفتاءات، ج 2،س 574؛آیت الله بهجت، توضیح المسائل، م 1. [2] . آیت الله صافی، جامعالاحکام، ج 2، س 1580، به نقل از نرم افزار پرسمان. [3] . البته آیت الله تبریزی رقص زن برای مرد محرم را هم جایز نمی دانند. [4] . آیت الله تبریزی، استفتاءات، س 1042 آیت الله خامنه‌ای، اجوبه، س 1168 دفتر: امام خمینی. [5] . بر گرفته از سایت معظم له.
- [آیت الله خامنه ای] خواهشمند است حکم رقص، خواه رقص آقایان و خواه رقص بانوان را ولو مهیج و تحریککننده نباشد بیان فرمایید؛ و آیا حکم آن در مجلس عروسی تفاوت می‌کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] در جلسه مشترک آقایان و خانمها اگر مجری جلسه زن باشد اشکال دارد یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] آیا شرکت در مجالس عروسی و جشن هایی که موسیقی و رقص و آواز واختلاط زن و مرد پیش می آید جایز است؟
- [آیت الله بهجت] 2) رقص و آواز در مجالس عروسی که زن ها و مردها جدا باشند، آیا اشکال دارد؟
- [آیت الله سبحانی] سالنی را برای اجرای مراسم عروسی اجاره می دهیم و می دانیم که اغلب این مراسم با موسیقی حرام و رقص همراه است. آیا اجاره، صحیح و اخذ وجه، حلال است؟
- [آیت الله خامنه ای] رقص مرد برای مرد و زن برای زن چه حکمی دارد؟ اگر رفتن به عروسی به خاطر احترام به عادتهای اجتماعی باشد آیا به علت احتمال وجود رقص اشکال شرعی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] می خواستم حکم رقص زن برای زن را در مجالس عروسی اگر صرفا برای ابراز شادی عروسی باشد را بدانم؟
- [آیت الله سبحانی] آیا رقص زن در مجلس عروسی جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] 1. شرکت در جشن هایی که زنان و مردان در آنها مبادرت به رقص و نواختن موسیقی به طور جداگانه می کنند چه حکمی دارد؟ 2. آیا شرکت در عروسی هایی که در آنها مبادرت به رقص و نواختن موسیقی میشود، جایز است؟ 3. آیا نهی از منکر در مجالسی که در آنها رقص انجام می شود، در صورتی که امر به معروف ونهی از منکر در شرکت کنندگان تأثیری نداشته باشد، واجب است؟ 4. رقص مختلط زن و مرد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا شرکت کردن در مجالس عروسی فامیل که همراه با موسیقی است جائز است؟
- [آیت الله مظاهری] غنا و موسیقی و رقص، حتّی زن برای شوهر یا شوهر برای زن، حرام است، ولی گفتن حرفهای شهوتانگیز زن و شوهر برای یکدیگر اشکال ندارد، بلکه در بعضی از موارد از مستحبّات نیز شمرده شده است. صفحه 377 د. حفظ عفّت در زینت
- [آیت الله سیستانی] اگر سهواً پیش از امام به سجده برود چنانچه بتواند پس از آوردن ذکر واجب سجده برگردد و همراه با امام به سجده برود، باید ذکر را بیاورد، و سپس بنا بر احتیاط واجب برگردد و احتیاط مستحب آن است که ذکر را در سجده دوم - که برای متابعت از امام آورده - نیز بگوید. و اگر عمداً برنگردد صحت جماعتش محل اشکال است ولی نمازش صحیح است به تفصیلی که در مسأله (????) گذشت. و اگر نتواند در صورت بجا آوردن ذکر واجب برگردد و امام را در سجده درک کند باید ذکر را آورده سپس با امام ادامه دهد و جماعتش صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] زینت کردن با طلا، مثل آویختن زنجیر طلا به سینه و به دست کردن انگشتر طلا و بستن ساعت مچی طلا به دست، برای مرد حرام و نماز خواندن با آنها باطل است و احتیاط واجب آن است که از استعمال عینک طلا نیز خودداری کند؛ اما اگر از آنها در حال نماز استفاده نکند بلکه فقط همراه داشته باشد مثلاً در جیب خود بگذارد نماز صحیح است، ولی زینت کردن با طلا، برای زن در نماز و غیر آن اشکال ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] چند چیز بر حائض حرام است: اوّل عبادتهایی که مانند نماز باید با وضو یاتیمّم بجا آورده شود ولی بجا آوردن عبادت هایی که وضو و غسل و تیمّم برای آنها لازم نیست، مانند نماز میّت مانعی ندارد، دوم تمام چیزهائی که بر جنب حرام و در احکام جنابت گفته شد، سوم جماع کردن در فرج، که هم برای مرد حرام است و هم برای زن، اگرچه به مقدار ختنهگاه داخل شود ومنی هم بیرون نیاید، بلکه احتیاط واجب آن است که مقدار کمتر از ختنهگاه را هم داخل نکند و جواز وطی در دُبُر زن حائض محلّ اشکال است.
- [آیت الله بهجت] زینت کردن به طلا مثل آویختن زنجیر طلا به سینه و انگشتر طلا به دست کردن و بستن ساعت مچی طلا به دست برای مرد در نماز و غیر نماز حرام است، و در باطل بودن نماز با آنها تأمل است؛ اگرچه مطابق احتیاط، بلکه خالی از وجه نیست. و همراه داشتن طلا و حمل آن بدون این‌که صدق پوشش بکند، و همچنین دندانی که پوشش طلا دارد برای مرد در نماز مانعی ندارد، ولی زینت کردن به طلا برای زن، در نماز و غیر نماز اشکال ندارد. شرط ششم:
- [امام خمینی] شکافتن قبر در چند مورد حرام نیست: اول: آنکه میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالک زمین راضی نشود که در آنجا بماند دوم: آنکه کفن یا چیز دیگری که با میت دفن شده غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود که در قبر بماند و همچنین است اگر چیزی از مال خود میت که به ورثه او رسیده با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند که آن چیز در قبر بماند ولی اگر چیز مختصری از مال او که به ورثه به ارث رسیده مانند انگشتر و نحو آن با او دفن شده باشد در جواز نبش برای در آوردن آن تامل و اشکال است خصوصا اگر اجحاف به ورثه نباشد و اگر وصیت کرده باشد که دعا یا قرآن یا انگشتری را با او دفن کنند در صورتی که وصیتش بیشتر از یک سوم مال او نباشد برای بیرون آوردن اینها نمی توانند قبر را بشکافند. سوم: آن که میت بی غسل یا بی کفن دفن شده باشد، یا بفهمند غسلش باطل بوده، یا به غیر دستور شرع کفن شده یا در قبر، او را رو به قبله نگذاشته اند. چهارم: آنکه برای ثابت شدن حقی بخواهند بدن میت را ببیند. پنجم: آنکه میت را در جایی که بی احترامی به اوست مثل قبرستان کفار یا جایی که کثافت و خاکروبه می ریزند، دفن کرده باشند. ششم: آنکه برای یک مطلب شرعی که اهمیت آن از شکافتن قبر بیشتر است قبر را بشکافند مثلا بخواهند بچه زنده را از شکم زن حامله ای که دفنش کرده اند بیرون آورند. هفتم: آنکه بترسند درنده ای بدن میت را پاره کند یا سیل او را ببرد یا دشمن بیرون آورد. هشتم: آنکه قسمتی از بدن میت را که با او دفن نشده بخواهند دفن کنند. ولی احتیاط واجب آن است که آن قسمت از بدن را طوری در قبر بگذارند که بدن میت دیده نشود.
- [امام خمینی] در سجده چند چیز مستحب است: 1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد و کسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیر بگوید. 2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد. 3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد. 4- در حال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سر آنها رو به قبله باشد. 5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: (یا خیر المسؤولین و یا خیر المعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذو الفضل العظیم )، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان، روزی بده به من و عیال من از فضل خودت، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی. 6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد. 7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید. 8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت (استغفر الله ربی و اتوب الیه ) بگوید. 9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد. 10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن (الله اکبر) بگوید. 11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستور داده اند بگوید اشکال ندارد. 12- در موقع بلند شدن، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد . 13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارند و زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتاب‌های مفصل گفته شده است.
- [آیت الله اردبیلی] در سجده چند چیز مستحب است: الف کسی که ایستاده نماز میخواند، پس از آن که سر از رکوع برداشت و کاملاً ایستاد و کسی که نشسته نماز میخواند، پس از آن که کاملاً نشست، برای رفتن به سجده تکبیر بگوید. ب هنگامی که مرد میخواهد به سجده برود، اوّل دستها را و زن اوّل زانوها را به زمین بگذارد. ج بینی را بر مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است، بگذارد. د در حال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و به گونهای برابر گوش بگذارد که سر آنها رو به قبله باشد. ه در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و مستحب است این دعا را بخواند: (یا خَیْرَ الْمَسْؤُولینَ وَیا خَیْرَ الْمُعْطینَ ارْزُقْنی وَارْزُقْ عِیالی مِنْ فَضْلِکَ فَإنَّکَ ذُوالفَضْلِ الْعَظیمِ) یعنی: (ای بهترین کسی که از او حاجت خواسته میشود و ای بهترین عطا کنندگان، به من و عیال من از فضل خودت روزی بده، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی هستی). و بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد. ز بعد از هر سجده، هنگامی که نشست و بدن آرام گرفت تکبیر بگوید. ح بعد از سجده اوّل که بدن آرام گرفت، بگوید: (أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبّی وَأَتُوبُ إلَیْهِ). ط سجده را طولانی کند و هنگام نشستن دستها را روی رانها بگذارد. ی برای رفتن به سجده دوم، در حال آرامش بدن (اَللّهُ اَکْبَر) بگوید. ک در سجدهها، صلوات بفرستد و اگر صلوات را به قصد ذکری که در سجده دستور دادهاند بگوید، اشکال ندارد. ل هنگام بلند شدن، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد. م مردها بازوها را از پهلو جدا نگاه دارند و زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند. مستحبّات دیگر سجده در کتاب‌های مفصّل گفته شده است.
- [آیت الله مظاهری] در سجده سیزده مورد مستحب است: 1 - کسی که ایستاده نماز میخواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملاً ایستاد و کسی که نشسته نماز میخواند بعد از آنکه کاملاً نشست، برای رفتن به سجده تکبیر بگوید. 2 - موقعی که مرد میخواهد به سجده برود، اوّل دستها را و زن اوّل زانوها را به زمین بگذارد. 3 - بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد. 4 - در حال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد به طوری که سر آنها رو به قبله باشد. 5 - در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: (یا خَیْرَ الْمَسْؤُولینَ وَ یا خَیْرَ الْمُعْطینَ اُرْزُقْنی وَ ارْزُقْ عِیالی مِنْ فَضْلِکَ فَاِنَّکَ ذُوالْفَضْلِ الْعَظیمِ). (یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می‌کنند و ای بهترین عطا کنندگان، روزی بده به من و عیال من از فضل خودت پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی هستی). 6 - بعد از سجده، بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد. 7 - بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید. 8 - بعد از سجده اوّل بدنش که آرام گرفت بگوید: (اَسْتَغْفِرُاللَّهَ رَبّی وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ). 9 - سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد. 10 - برای رفتن به سجده دوم، در حال آرامی بدن )اَللَّهُ اَکْبَرُ( بگوید. 11 - در سجده صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجدهها دستور دادهاند بگوید، اشکال ندارد. 12 - در موقع بلند شدن، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد. 13 - مردها آرنجها را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارند و زنها آرنجها را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.
- [آیت الله نوری همدانی] در سجده چند چیز مستحب است : 1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع بر داشت و کاملاً ایستاد و کسی که نشسته نماز می خواند ، بعد از آنکه کاملاً نشست ، برای رفتن به سجده تکبیر بگوید . 2-موقعی که مرد می خواهد به سجده برود ، اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد . 3-بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد . 4-در حال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذرد ، به طوری که سر آنها رو به قبله باشد . 5-در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند : یا خیرَ المسؤولینَ و یا خیرَ المعطینَ اُرزُقنی و ارُزق عیالی من فضلکَ فانکَ ذُو الفصلِ العظیم . یعنی : ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من و عیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی . 6-بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را برکف پای چپ بگذرد . 7-بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت ، تکبیر بگوید . 8-بعد از سجدة اول بدنش که آرام گرفت استغفراللهَ رَبی و اتوبُ الیهِ بگوید . 9-سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد . 10-برای رفتن به سجد ة دوم ، در حال آرامی بدن (اللهُ اکبرُ ) بگوید . 11-در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجد ه ها دستور داده اند بگوید ، اشکال ندارد . 12-در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بر دارد . 13-مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازو ها را از پهلو جدا نگاه دارند و زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضاء بدن را به یکدیگر بچسبانند و مستحبات دیگر سجده در کتاب‌های مفصل گفته شده است .