در سورۀ بقره و در آیات شریفۀ (قَدْ نَری‌ تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّماءِ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضاها فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ وَ إِنَّ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ لَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُون‌) بقره، 144. و آیۀ ( وَ مِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ إِنَّهُ لَلْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُون‌) بقره، 149. و آیۀ (وَ مِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ لِئَلاَّ یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّةٌ إِلاَّ الَّذینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنی‌ وَ لِأُتِمَّ نِعْمَتی‌ عَلَیْکُمْ وَ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُون‌) بقره، 150، سبب تکرار (فول وجهک شطرا) و (فولوا وجوهکم)؟ چیست؟
آیه "قَدْ نَری‏ تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّماء..." را این گونه تبیین کرده اند که پیامبر اسلام(ص) وقتی از طعنه های یهودیان در تبعیت از قبله آنها توسط مسلمانان ناراحت شده بود در نیمه های شب رو به آسمان کرده و به انتظار وحی بوده که دستور به تغییر قبله مسلمانان دهد. حال این خواسته یا از روی اطلاعی بوده که از قبل در باب تغییر قبله به دست آورده یا از روی دعایی بوده که از درگاه خداوند داشته است، اما علّت تکرار در آیه 144، 149 و 150 باید گفت که علت مشترک و اصلی این تکرارها تأکید بر حکم مورد نظر بوده است و نشان از اهمیت این حکم در اسلام دارد. البته هر یک از این آیات دارای جزئیاتی هستند که اختصاص به خود آنها دارد و گاهی موارد خاص به خود را شامل می شوند. از جمله این ممیّزات دو تعبیر یکسان در آیه 144 است که یکی خطاب به پیامبر می باشد و دیگری خطاب به مسلمانان است و همچنین موارد مذکور در آیات 149 و 150 نیز ممیّزات خاص به خود را دارند که از جمله آن این که یکی در مقام بیان حکم عام برای تمام موقعیت ها دارد و دیگری نیز علاوه بر نشان دادن قطعیت حکم زمینه ساز بیان علت اصل حکم و ناامید کردن مخالفان دارد.
عنوان سوال:

در سورۀ بقره و در آیات شریفۀ (قَدْ نَری‌ تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّماءِ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضاها فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ وَ إِنَّ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ لَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُون‌) بقره، 144. و آیۀ ( وَ مِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ إِنَّهُ لَلْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُون‌) بقره، 149. و آیۀ (وَ مِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ لِئَلاَّ یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّةٌ إِلاَّ الَّذینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنی‌ وَ لِأُتِمَّ نِعْمَتی‌ عَلَیْکُمْ وَ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُون‌) بقره، 150، سبب تکرار (فول وجهک شطرا) و (فولوا وجوهکم)؟ چیست؟


پاسخ:

آیه "قَدْ نَری‏ تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّماء..." را این گونه تبیین کرده اند که پیامبر اسلام(ص) وقتی از طعنه های یهودیان در تبعیت از قبله آنها توسط مسلمانان ناراحت شده بود در نیمه های شب رو به آسمان کرده و به انتظار وحی بوده که دستور به تغییر قبله مسلمانان دهد. حال این خواسته یا از روی اطلاعی بوده که از قبل در باب تغییر قبله به دست آورده یا از روی دعایی بوده که از درگاه خداوند داشته است، اما علّت تکرار در آیه 144، 149 و 150 باید گفت که علت مشترک و اصلی این تکرارها تأکید بر حکم مورد نظر بوده است و نشان از اهمیت این حکم در اسلام دارد. البته هر یک از این آیات دارای جزئیاتی هستند که اختصاص به خود آنها دارد و گاهی موارد خاص به خود را شامل می شوند. از جمله این ممیّزات دو تعبیر یکسان در آیه 144 است که یکی خطاب به پیامبر می باشد و دیگری خطاب به مسلمانان است و همچنین موارد مذکور در آیات 149 و 150 نیز ممیّزات خاص به خود را دارند که از جمله آن این که یکی در مقام بیان حکم عام برای تمام موقعیت ها دارد و دیگری نیز علاوه بر نشان دادن قطعیت حکم زمینه ساز بیان علت اصل حکم و ناامید کردن مخالفان دارد.





سوال مرتبط یافت نشد
مسئله مرتبط یافت نشد
1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین