اعدام
اِعدام، مجازات مرگ برای ارتکاب جرمهایی خاص است.
آیا اگر فرد اعدامی زنده بماند، دوباره اعدام می شود یا نه؟
برای روشن شدن مسئله مطرح شده، توجه به این نکته ضروری است که مجازات مُجرم به صورت های مختلفی؛ مانند سنگسار، گردن زدن، پرتاب از بلندی، سوزاندن و ... انجام می پذیرد که هر کدام از این موارد متناسب با نوع جُرم و گناه از طرف شارع مقدّس تشریع شده است. در باره مسئله مطرح شده نظر برخی از فقها اشاره می شود: 1. در زنای محصنه ای که شخص اقرار به آن کرده و محکوم به رَجم (سنگسار) شده است، اگر بعد از اجرای حکم، معلوم شود که شخص هنوز زنده است، باید مجدداً او را سنگسار کنند تا بم ی رد.[1] 2. اگر پس از اعدام و حلق‌ آویز کردن مُجرم، کشف شود که وی زنده است، باید دوباره اعدام شود.[2] 3. در صورتی که بعد از اعدام و قبل از دفن در سردخانه یا پزشکی قانونی و ... در مجرم علائمی حیاتی دیده شود و با مداوا سلامت خود را بازیابد، ظاهراً حکم اجرای حد و قصاص به قوت خود باقی است.[3] این سؤال، پاسخ تفصیلی ندارد. [1] . فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج2‌، ص 436، س 161، انتشارات امیر قلم‌، چاپ یازدهم، بی تا، قم. [2] . بهجت،‌ محمد تقی، استفتاءات، ج 4، ص 475، س 6197، نشر دفتر حضرت آیة الله بهجت‌، قم ، چاپ اول، 1428 ق. [3] . صافی گلپایگانی، لطف الله، جامع الأحکام، ج 2، ص 362 و 363، س 2135، انتشارات حضرت معصومه (س)، قم، چاپ چهارم، 1417ق.
برای روشن شدن مسئله مطرح شده، توجه به این نکته ضروری است که مجازات مُجرم به صورت های مختلفی؛ مانند سنگسار، گردن زدن، پرتاب از بلندی، سوزاندن و ... انجام می پذیرد که هر کدام از این موارد متناسب با نوع جُرم و گناه از طرف شارع مقدّس تشریع شده است. در باره مسئله مطرح شده نظر برخی از فقها اشاره می شود: 1. در زنای محصنه ای که شخص اقرار به آن کرده و محکوم به رَجم (سنگسار) شده است، اگر بعد از اجرای حکم، معلوم شود که شخص هنوز زنده است، باید مجدداً او را سنگسار کنند تا بم ی رد.[1] 2. اگر پس از اعدام و حلق‌ آویز کردن مُجرم، کشف شود که وی زنده است، باید دوباره اعدام شود.[2] 3. در صورتی که بعد از اعدام و قبل از دفن در سردخانه یا پزشکی قانونی و ... در مجرم علائمی حیاتی دیده شود و با مداوا سلامت خود را بازیابد، ظاهراً حکم اجرای حد و قصاص به قوت خود باقی است.[3] این سؤال، پاسخ تفصیلی ندارد. [1] . فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج2‌، ص 436، س 161، انتشارات امیر قلم‌، چاپ یازدهم، بی تا، قم. [2] . بهجت،‌ محمد تقی، استفتاءات، ج 4، ص 475، س 6197، نشر دفتر حضرت آیة الله بهجت‌، قم ، چاپ اول، 1428 ق. [3] . صافی گلپایگانی، لطف الله، جامع الأحکام، ج 2، ص 362 و 363، س 2135، انتشارات حضرت معصومه (س)، قم، چاپ چهارم، 1417ق.
پاسخ:
برای روشن شدن مسئله مطرح شده، توجه به این نکته ضروری است که مجازات مُجرم به صورت های مختلفی؛ مانند سنگسار، گردن زدن، پرتاب از بلندی، سوزاندن و ... انجام می پذیرد که هر کدام از این موارد متناسب با نوع جُرم و گناه از طرف شارع مقدّس تشریع شده است. در باره مسئله مطرح شده نظر برخی از فقها اشاره می شود: 1. در زنای محصنه ای که شخص اقرار به آن کرده و محکوم به رَجم (سنگسار) شده است، اگر بعد از اجرای حکم، معلوم شود که شخص هنوز زنده است، باید مجدداً او را سنگسار کنند تا بم ی رد.[1] 2. اگر پس از اعدام و حلق آویز کردن مُجرم، کشف شود که وی زنده است، باید دوباره اعدام شود.[2] 3. در صورتی که بعد از اعدام و قبل از دفن در سردخانه یا پزشکی قانونی و ... در مجرم علائمی حیاتی دیده شود و با مداوا سلامت خود را بازیابد، ظاهراً حکم اجرای حد و قصاص به قوت خود باقی است.[3] این سؤال، پاسخ تفصیلی ندارد.
[1] . فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج2، ص 436، س 161، انتشارات امیر قلم، چاپ یازدهم، بی تا، قم. [2] . بهجت، محمد تقی، استفتاءات، ج 4، ص 475، س 6197، نشر دفتر حضرت آیة الله بهجت، قم ، چاپ اول، 1428 ق. [3] . صافی گلپایگانی، لطف الله، جامع الأحکام، ج 2، ص 362 و 363، س 2135، انتشارات حضرت معصومه (س)، قم، چاپ چهارم، 1417ق.
- [سایر] حکم غسل و دفن فردی که کشتنش واجب است، چیست؟ و چرا فرد اعدامی احتیاجی به غسل با آب خالص ندارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] چنانچه در حادثه فوق یکی از ایشان یعنی مربّی یا فرد تحت تعلیم فوت نماید و دیگری زنده بماند چگونه خواهد بود حکم دیه ایشان؟
- [آیت الله بهجت] اگر پس از اعدام و حلق آویز کردن مجرم، کشف شود که وی زنده است، آیا دوباره باید اعدام شود؟ خسارت هایی که در اثر اجرای اوّل حکم بر مجرم وارد شده است، بر عهده ی چه کسی است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا غسل و نماز و دفن اشخاص اعدامی یا منافقین در قبرستان مسلمین چگونه است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برداشتن عضوی از بدن فرد زنده جهت پیوند، مستلزم پرداخت دیه می باشد؟
- [آیت الله بهجت] آیا برداشتن عضو از بدن فرد زنده جهت پیوند، مستلزم پرداخت دیه می باشد؟
- [سایر] 1. اهدای عضو محکومان به اعدام از نظر فقهی چه حکمی دارد؟ 2. با توجه به اینکه بسیاری از بیماران، جهت زنده ماندن نیاز به پیوند اعضای رئیسه بدن دارند، آیا جایز است با رضایت افرادی که محکوم به مرگ هستند، آنها به این شکل اعدام شوند که ابتدا آنها را بیهوش کرده، سپس اعضای آنها قطع و به بیماران اهدا شود؟ آیا این مسئله درباره جرایمی که برای آن شکل خاصی از اعدام تعیین شده و یا نشده باشد، متفاوت است؟
- [آیت الله اردبیلی] حکم کسی که از روی جهل، بدون اجازه مجتهد زنده، بر تقلید میّت باقی بماند، چیست؟ اگر عمدا باقی بماند، عمل او صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا جایز است از مسلمان زنده یا مرده عضو مورد نیاز را به فرد مریضی پیوند زد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا می توان برای فرد یا افرادی که اقدام به زورگیری در ملأ عام می کنند حکم اعدام صادر کرد با توجه به اینکه حکم اسلام در مورد قتل ، قصاص نفس است ؟
- [آیت الله جوادی آملی] .تقلید مجتهد متوفّا در ابتدا جایز نیست؛ ولی بقای بر تقلید میت, اشکال ندارد و بقای بر تقلید مجتهد میت باید به فتوای مجتهد مطلق زنده باشد; خواه فرد به آن عمل کرده باشد یا نه. اگر مجتهد متوفّا اعلم باشد، بقای بر تقلید او احتیاطاً واجب است و اگر مجتهد زنده اعلم باشد، عدول از مجتهد متوفا به مرجع زنده, واجب است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر با شمشیر یا چیز دیگری که شکار کردن با آن صحیح است با شرطهایی که گفته شد، حیوانی را دو قسمت کنند وسر وگردن در یک قسمت بماند وانسان وقتی برسد که حیوان جان داده باشد هردو قسمت حلال است و همچنین است اگر حیوان زنده باشد و به اندازه سر بریدن وقت نباشد امّا اگر حیوان زنده باشد و به اندازه سر بریدن وقت باشد وممکن باشد که مقداری زنده بماند، قسمتیکه سر وگردن ندارد حرام وقسمتی که سر وگردن دارد، اگر سر آن را به دستوری که در شرع معیّن شده ببرند حلال وگرنه آنهم حرام می‌باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر با چوب یا سنگ یا چیز دیگری که شکار کردن با آن صحیح نیست حیوانی را دو قسمت کنند قسمتی که سر وگردن ندارد حرام است وقسمتیکه سر وگردن دارد اگر زنده باشد وممکن باشد که مقداری زنده بماند وسر آن را به دستوری که در شرع معیّن شده ببرند حلال وگرنه آن قسمت هم حرام می‌باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر با چوب یا سنگ یا چیز دیگری که شکار با ان صحیح نیست حیوانی را دو قسمت کنند قسمتی که سر و گردن ندارد حرام است و قسمتی که سر و گردن دارد اگر زنده باشد و ممکن باشد که مقداری زنده بماند و سر ان را به دستوری که در شرع معین شده ببرند حلال وگرنه ان قسمت هم حرام می باشد
- [آیت الله خوئی] اگر با چوب یا سنگ یا چیز دیگری که شکار کردن با آن صحیح نیست حیوانی را دو قسمت کنند، قسمتی که سر و گردن ندارد حرام است و قسمتی که سر و گردن دارد، اگر زنده باشد و ممکن باشد که مقداری زنده بماند و سر آن را بهدستوری که در شرع معین شده ببرند حلال و گرنه آن قسمت هم حرام می‌باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر با چوب یا سنگ یا چیز دیگری که شکار کردن با آن صحیح نیست حیوانی را دو قسمت کنند، قسمتی که سر و گردن ندارد حرام است و قسمتی که سر و گردن دارد، اگر زنده باشد، و سر آن را به دستوری که در شرع معین شده ببرند حلال است به شرط آن که در زمان بریدن سرش، زنده باشد اگر چه ممکن نباشد زنده بماند و در حال جان دادن باشد.
- [امام خمینی] اگر با چوب یا سنگ یا چیز دیگری که شکار کردن با آن صحیح نیست حیوانی را دو قسمت کنند، قسمتی که سر و گردن ندارد حرام است و قسمتیکه سر و گردن دارد، اگر زنده باشد، و سر آن را به دستوری که در شرع معین شده ببرند حلال است به شرط آن که در زمان بریدن سرش، زنده باشد اگرچه ممکن نباشد زنده بماند و در حال جان دادن باشد.
- [آیت الله بهجت] فقها حیات را شرط می دانند؛ یعنی می گویند برای ابتدای تقلید باید از مجتهد زنده تقلید کرد . اما اگر مرجع تقلید انسان از دنیا رفت ، در این که آیا می تواند بر تقلید او باقی بماند یا باید به مجتهد زنده مراجعه نماید، اختلاف است ؛ پس اگر کسی دراین مسأله مجتهد بود، طبق نظر خودش عمل می کند ؛ و گرنه طبق نظر مجتهد زنده اَعلَم عمل می نماید.
- [آیت الله سبحانی] اگر مجتهدی که انسان از او تقلید می کند، از دنیا برود باید از مجتهد زنده تقلید کند. ولی در مسائلی که آنها را یاد گرفته است می تواند بر تقلید قبلی باقی بماند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر با شمشیر یا چیز دیگری که شکار با ان صحیح است با شرطهایی که در مساله ذکر شد حیوانی را دو قسمت کنند و سر و گردن در یک قسمت بماند و انسان وقتی برسد که حیوان جان داده باشد هر دو قسمت حلال است و همچنین است اگر حیوان زنده باشد ولی به اندازه سربریدن وقت نباشد اما اگر به اندازه سربریدن وقت باشد و ممکن باشد که مقداری زنده بماند قسمتی که سر و گردن ندارد حرام و قسمتی که سر و گردن دارد اگر سر ان را به دستوری که در شرع معین شده ببرند حلال وگرنه حرام می باشد