روستای ما دارای یک جوی آب است. در کنار آن، مسجد جامع قرار دارد و مردم بدون هماهنگی و کسب رضایت صاحب آب (آبیار آن موقع)‌ اقدام به وضو برای نماز ظهر و عصر و مغرب و... می کنند،‌ آیا وضوی آنها صحیح است؟ اگر خیر؟ مردمی که همیشه با آن آب وضو گرفتند چه کنند؟
اگر از شواهد و قرائن، رضایت صاحب آب برای وضو گرفتن استفاده شود، استفاده از آن مانعی ندارد. بله اگر انسان بداند مالک آب راضی نیست، اکثر فقها تصرف در آن آب را جایز نمی دانند.[1] البته برخی فقها با استفاده از بنای عقلا در این موضوع، (حتی بر فرض عدم رضایت مالک هم)، تصرف در آب را جایز شمرده اند.[2] ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[3] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): اگر بدون رضایت صاحب آب باشد، حکم آب غصبی را دارد و وضو با آب غصبی صحیح نیست. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): وضو گرفتن از نهرهایی که بنای عقلاء بر جواز تصرف در آنهاست بدون اجازه مالک (حتی در صورتی که مالک صغیره باشد) اگر چه انسان نداند که صاحب آنها راضی است، اشکال ندارد. بلکه حتی اگر صاحب آنها از وضو گرفتن نهی کند، یا اینکه انسان بداند که مالک راضی نیست، یا اینکه مالک صغیر یا مجنون باشد، باز هم تصرف جایز است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): وضو گرفتن از نهرهای بزرگ و کوچک جایز است، هرچند انسان نداند صاحبان آنها راضی هستند، امّا اگر صاحب آنها از وضو گرفتن صریحاً نهی کند احتیاط واجب ترک است و اگر مجرای نهر را بدون اجازه صاحبش تغییر داده اند، احتیاط آن است که از آن وضو نگیرند. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): وضو از نهر مذکور اگر چه انسان نداند که صاحب آنها راضی هست اشکال ندارد.   [1] . آیات عظام خامنه ای، مکارم شیرازی و صافی گلپایگانی. [2] . آیت الله سیستانی. [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی (مدظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
عنوان سوال:

روستای ما دارای یک جوی آب است. در کنار آن، مسجد جامع قرار دارد و مردم بدون هماهنگی و کسب رضایت صاحب آب (آبیار آن موقع)‌ اقدام به وضو برای نماز ظهر و عصر و مغرب و... می کنند،‌ آیا وضوی آنها صحیح است؟ اگر خیر؟ مردمی که همیشه با آن آب وضو گرفتند چه کنند؟


پاسخ:

اگر از شواهد و قرائن، رضایت صاحب آب برای وضو گرفتن استفاده شود، استفاده از آن مانعی ندارد. بله اگر انسان بداند مالک آب راضی نیست، اکثر فقها تصرف در آن آب را جایز نمی دانند.[1] البته برخی فقها با استفاده از بنای عقلا در این موضوع، (حتی بر فرض عدم رضایت مالک هم)، تصرف در آب را جایز شمرده اند.[2] ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[3] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): اگر بدون رضایت صاحب آب باشد، حکم آب غصبی را دارد و وضو با آب غصبی صحیح نیست. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): وضو گرفتن از نهرهایی که بنای عقلاء بر جواز تصرف در آنهاست بدون اجازه مالک (حتی در صورتی که مالک صغیره باشد) اگر چه انسان نداند که صاحب آنها راضی است، اشکال ندارد. بلکه حتی اگر صاحب آنها از وضو گرفتن نهی کند، یا اینکه انسان بداند که مالک راضی نیست، یا اینکه مالک صغیر یا مجنون باشد، باز هم تصرف جایز است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): وضو گرفتن از نهرهای بزرگ و کوچک جایز است، هرچند انسان نداند صاحبان آنها راضی هستند، امّا اگر صاحب آنها از وضو گرفتن صریحاً نهی کند احتیاط واجب ترک است و اگر مجرای نهر را بدون اجازه صاحبش تغییر داده اند، احتیاط آن است که از آن وضو نگیرند. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): وضو از نهر مذکور اگر چه انسان نداند که صاحب آنها راضی هست اشکال ندارد.   [1] . آیات عظام خامنه ای، مکارم شیرازی و صافی گلپایگانی. [2] . آیت الله سیستانی. [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی (مدظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین