(اگر [در رکعت دوم] نمازگزار تشهد را فراموش کند و بایستد و پیش از رکوع یادش بیاید که تشهد را نخوانده، باید بنشیند و تشهد را بخواند و دوباره بایستد و آنچه باید در آن رکعت خوانده شود بخواند و نماز را تمام کند.[1] و اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید، باید نماز را تمام کند و بعد از سلام نماز، تشهد را قضا کند[2] ، و بنا بر احتیاط واجب[3] برای تشهد فراموش شده دو سجده سهو به جا آورد.[4] ). [5] [1] . حضرات آیات گلپایگانی، خوئی، تبریزی، صافی: (و بنا بر احتیاط واجب بعد از نماز برای ایستادن بیجا، دو سجدۀ سهو به جا آورد..)؛ حضرات آیات زنجانی، سیستانی: (و بنا بر احتیاط مستحب بعد از نماز برای ایستادن بیجا، دو سجدۀ سهو به جا آورد..)؛ حضرت آیت الله بهجت: (باید بنشیند و تشهد را بخواند و بقیه نماز را مطابق معمول بخواند سپس بعد از اتمام نماز دو سجدۀ سهو برای ایستادن بیجا و دو سجدۀ سهو برای قرائت یا تسبیحات زیادی در صورتی که خوانده باشد نیز به جا آورد..). [2] . حضرات آیات خوئی و تبریزی: (بنا بر احتیاط واجب تشهّد را قضا کند)؛ حضرت آیت الله سیستانی: (بنا بر احتیاط مستحب تشهّد را قضا کند)؛ حضرت آیت الله زنجانی: (بعد از سلام نماز، دو سجده سهو به جا آورد که با آن، تشهد فراموش شده نیز قضا میگردد). [3] . حضرت آیت الله سیستانی: (و باید ..)؛ عبارت (بنا بر احتیاط واجب) در رساله آیات عظام: اراکی، گلپایگانی، خوئی، تبریزی، فاضل و صافی نیست. [4] . حضرت آیت الله مکارم: (اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید، نمازش صحیح است و برگشتن واجب نیست، ولی احتیاط آن است که بعد از نماز تشهّد را قضا کند و دو سجدۀ سهو نیز به جا آورد). [5] . توضیح المسائل (محشی - امام خمینی)، ج1، ص 597.
(اگر [در رکعت دوم] نمازگزار تشهد را فراموش کند و بایستد و پیش از رکوع یادش بیاید که تشهد را نخوانده، باید بنشیند و تشهد را بخواند و دوباره بایستد و آنچه باید در آن رکعت خوانده شود بخواند و نماز را تمام کند.[1] و اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید، باید نماز را تمام کند و بعد از سلام نماز، تشهد را قضا کند[2] ، و بنا بر احتیاط واجب[3] برای تشهد فراموش شده دو سجده سهو به جا آورد.[4] ). [5] [1] . حضرات آیات گلپایگانی، خوئی، تبریزی، صافی: (و بنا بر احتیاط واجب بعد از نماز برای ایستادن بیجا، دو سجدۀ سهو به جا آورد..)؛ حضرات آیات زنجانی، سیستانی: (و بنا بر احتیاط مستحب بعد از نماز برای ایستادن بیجا، دو سجدۀ سهو به جا آورد..)؛ حضرت آیت الله بهجت: (باید بنشیند و تشهد را بخواند و بقیه نماز را مطابق معمول بخواند سپس بعد از اتمام نماز دو سجدۀ سهو برای ایستادن بیجا و دو سجدۀ سهو برای قرائت یا تسبیحات زیادی در صورتی که خوانده باشد نیز به جا آورد..). [2] . حضرات آیات خوئی و تبریزی: (بنا بر احتیاط واجب تشهّد را قضا کند)؛ حضرت آیت الله سیستانی: (بنا بر احتیاط مستحب تشهّد را قضا کند)؛ حضرت آیت الله زنجانی: (بعد از سلام نماز، دو سجده سهو به جا آورد که با آن، تشهد فراموش شده نیز قضا میگردد). [3] . حضرت آیت الله سیستانی: (و باید ..)؛ عبارت (بنا بر احتیاط واجب) در رساله آیات عظام: اراکی، گلپایگانی، خوئی، تبریزی، فاضل و صافی نیست. [4] . حضرت آیت الله مکارم: (اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید، نمازش صحیح است و برگشتن واجب نیست، ولی احتیاط آن است که بعد از نماز تشهّد را قضا کند و دو سجدۀ سهو نیز به جا آورد). [5] . توضیح المسائل (محشی - امام خمینی)، ج1، ص 597.
- [آیت الله سیستانی] فراموش کردن قنوت یا تشهد در رکعت دوم باید نماز را دوباره تکرار کنیم یا خیر ؟
- [آیت الله سیستانی] فراموش کردن قنوت یا تشهد در رکعت دوم باید نماز را دوباره تکرار کنیم یا خیر ؟
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار در رکعت اوّل یک سجده و در رکعت دوم تشهد و در رکعت سوم رکوع را فراموش کند؛ وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی در رکعت دوم نماز تشهد را فراموش کند و در حالت قیام رکعت سوم یادش بیاید، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی تشهد رکعت دوم را فراموش کند و در حالت رکوع رکعت سوم و یا بعد از آن رکوع، یادش بیاید، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] با عرض سلام. در خصوص کسی که دیر به نماز جماعت میرسد و در رکعت دوم جماعت هنگام تشهد بصورت نیم خیز مینشیند آیا رکعت چهارم جماعت لازم است در تشهد و سلام نماز بصورت نیم خیز بشیند یا میتواند بلافاصله پس از سجده دوم برخیزد و نماز خودش را ادامه دهد. از شما کمال تشکر را دارم.
- [آیت الله خوئی] اگر در حال رکوع رکعت سوم یادش آمد که صلوات تشهد رکعت دوم را نخوانده آیا بعد از سلام باید قضای صلوات تنها را به جا آورد یا تمام تشهد را قضا کند، و آیا سجده سهو هم برای قضای صلوات فراموش شده واجب است یا نه؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر تشهد را فراموش کردیم چه کنیم؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا پس از به جا آوردن تشهد فراموش شده، سلام دادن لازم است؟ و آیا در این حکم، فرقی بین این که تشهد اول فراموش شده باشد یا تشهد دوم وجود دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] فردی سجده و تشهد را در نمازش فراموش میکند و بعد از اتمام نماز، به جای انجام قضای سجده یا تشهد فراموش شده، مشغول به نماز دیگری میشود. اگر در بین نماز یادش بیاید که سجده یا تشهد فراموش شده را انجام نداده، وظیفهاش چیست و نمازی که مشغول آن است، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده، باید بعد از سلام بنابر اظهر سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد از آن برای تشهد فراموش شده دو سجده سهو و بنابر احتیاط واجب برای یک سجده فراموش شده نیز دو سجده سهو بهجا آورد.
- [آیت الله اردبیلی] سجده یا تشهد فراموش شده چند صورت دارد: 1 از رکعت آخر نباشد. 2 مربوط به رکعت آخر باشد. 3 یکی مربوط به رکعت آخر و دیگری مربوط به رکعت دیگر باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بداند سجده یا تشهّد را فراموش کرده وشک کند که پیش از رکوع رکعت بعد بجا آورده یا نه، احتیاطاً باید آن را قضا نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر نداند که در نماز سجده را فراموش کرده یا تشهد رکعت دوم را باید سجده را قضا نماید و دو سجده سهو به جا اورد
- [امام خمینی] اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند و پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید باید برگردد و بجا آورد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده باید بعد از سلام نماز سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده ، باید بعد از سلام نماز سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد از آن دو سجدة سهو بجا آورد .
- [امام خمینی] اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک سجده از رکعت آخر را فراموش کرده باید قضای سجده ای را که فراموش کرده بجا آورد و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد چه کاری که نماز را باطل می کند کرده باشد یا نه و اگر تشهد رکعت آخر را فراموش کرده باشد باید قضای تشهد را بجا آورد و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد.
- [امام خمینی] اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده باید بعد از سلام نماز سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد ازآن دو سجده سهو بجا آورد.
- [آیت الله سیستانی] اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهّد را از رکعت پیش فراموش کرده ، باید بعد از سلام نماز ، سجده را قضا نماید ، و برای تشهّد دو سجده سهو بجا آورد .