چنانچه صیغه عقد خوانده شده و پدر دختر در ضمن آن، شرطی داشته است، تخلف از شرط جایز نیست. ولی در صورت تخلف، عقد صحیح بوده و از این پس به شرط عمل کنند. در عین حال برخی از فقها[1] ، در صورت رضایت دختر، تخلف از شرط را جایز دانسته اند.[2] ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [3] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): مرد باید به شرط و تعهد خود ملزم باشد، و تخلف از شرط جایز نیست، هرچند ضرری به صحت عقد وارد نمی‌‌‌‌کند. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): الزام آور نیست. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): هر گاه قبل از عقد پدر زوجه الزام به شرطی کند و زوجه بپذیرد حکم شرط ضمن العقد دارد. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): شروط ابتدائیه [خارج از عقد]، الزام آور نیستند مگر اینکه در ضمن عقد لازم مثل نکاح شرط شده باشد و عقد مبنی بر آن واقع شده است . حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): هر شرطی که در ضمن عقد ازدواج گذاشته شود و خلاف شرع نباشد، الزام آور است و چون دو طرف عقد زن و شوهر هستند، اگر یک طرف از شرطی که به نفع خود است بگذرد، آن شرط الزامی ندارد. پس اگر شرطی بر شوهر از سوی پدر زن گذاشته شود و زن آن را منتفی نماید برای شوهر الزامی نسبت به آن شرط وجود ندارد. لینک به سایت استفتائات نمایه مرتبط: 27207 (تخلف از شرط در عقد ازدواج) [1] . آیات عظام سیستانی و هادوی تهرانی. [2] . بر گرفته از نمایه27207. [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
میدانیم که شرط ضمن عقد نکاح برای زوج الزامآور است. یعنی زوج در برابر زوجه مکلف است که آن را اجرا کند، اما سوال این است که اگر بجای آن، پدر زوجه برای رضایت دادن به ازدواج؛ شرطی را مطرح کند، و زوج آن را بپذیرد؛ و بعد نکاح رخ دهد؛ آیا اجرای آن برای زوج الزامآور است؟
چنانچه صیغه عقد خوانده شده و پدر دختر در ضمن آن، شرطی داشته است، تخلف از شرط جایز نیست. ولی در صورت تخلف، عقد صحیح بوده و از این پس به شرط عمل کنند. در عین حال برخی از فقها[1] ، در صورت رضایت دختر، تخلف از شرط را جایز دانسته اند.[2] ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [3] حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): مرد باید به شرط و تعهد خود ملزم باشد، و تخلف از شرط جایز نیست، هرچند ضرری به صحت عقد وارد نمیکند. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): الزام آور نیست. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): هر گاه قبل از عقد پدر زوجه الزام به شرطی کند و زوجه بپذیرد حکم شرط ضمن العقد دارد. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): شروط ابتدائیه [خارج از عقد]، الزام آور نیستند مگر اینکه در ضمن عقد لازم مثل نکاح شرط شده باشد و عقد مبنی بر آن واقع شده است . حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): هر شرطی که در ضمن عقد ازدواج گذاشته شود و خلاف شرع نباشد، الزام آور است و چون دو طرف عقد زن و شوهر هستند، اگر یک طرف از شرطی که به نفع خود است بگذرد، آن شرط الزامی ندارد. پس اگر شرطی بر شوهر از سوی پدر زن گذاشته شود و زن آن را منتفی نماید برای شوهر الزامی نسبت به آن شرط وجود ندارد. لینک به سایت استفتائات نمایه مرتبط: 27207 (تخلف از شرط در عقد ازدواج) [1] . آیات عظام سیستانی و هادوی تهرانی. [2] . بر گرفته از نمایه27207. [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا وکالت بلاعزل با حقّ توکیل، که در ضمن عقد نکاح یا عقد خارج لازم زوج به زوجه میدهد که در موارد دوازدهگانه حقّ طلاق با زوجه باشد شرط فعل است یا شرط نتیجه؟ چون زوجه پیش از اجرای صیغه عقد نکاح با قبول تمام شرایط از طرف زوج حاضر است که با مشارالیه ازدواج کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در اجرای صیغه عقد دائم، زوج باید مقدّم شود، یا زوجه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در اجرای صیغه عقد دائم، زوج باید مقدّم شود، یا زوجه؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا در اجرای صیغه عقد دائم زوج باید مقدّم شود یا زوجه؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زوجه در عقد نکاح شرط کند که زوج نباید ریش بتراشد آیا این شرط صحیح است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زوج در هنگام عقد ازدواج دائم به عنوان شرط ضمن عقد متعهّد می شود بدون اذن زوجه ازدواج مجدّد نکند در غیر این صورت زوجه وکیل در طلاق یا حقّ توکیل به غیر خواهد داشت حال اگر زوجه ناشزه شده و ترک خانه شوهر کند و منتظر شود تا زوج ازدواج مجدّد نموده تا زوجه طلاقش را بگیرد از آنجا که زوجه خود زمینه ازدواج مجدّد زوج را فراهم کرده آیا میتواند از شرط ضمن عقد استفاده کند؟
- [آیت الله بروجردی] زنی در ضمن عقد ازدواج دایمی خود شرط نموده بر زوج خود که چنان چه مسافرتی کند که شش ماه طول بکشد و نیاید و نفقه نفرستد خود زن وکالت داشته باشد که خود را مطلّقه نماید و زوج قبل از مسافرت و حصول شرط زوجه را مطلّقه نمود به طلاق رجعی و زوجه بعد از طلاق مهریه خود را صلح نموده به زوج خود به عوض کمی و در ضمن صلح شرط نمود بر زوج خودکه چنان چه رجوع نمود، زوجه حق داشته باشد که مصالحه مهریّه را فسخ نماید و زوج به شرطی که بر او شده عمل نکرده زوجه را رجوع نموده، بدیهیست که به رجوع زوج زوجیّت رجوع میشود. بیان فرمایید که آیا این صلح موجب برطرف شدن وکالت زوجه در ضمن عقد میشود، یا این که به رجوع زوجیّت باز وکالت هم بر میگردد و زوجه باز هم در صورت تحقّق شرط میتواند خود را مطلّقه نماید؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در ضمن عقد نکاح شرط شود که زوج بدون اذن زوجه، ازدواج مجدد نکند. در صورت تخلف و انجام عقد ازدواج موقت، آیا زن می تواند از حق وکالت در طلاق استفاده نماید؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] دوشیزه ای بطور رسمی به عقد همسرش در آمد. زوج علاوه بر شروط ضمن عقد نکاح، شرط زیر را نیز متعهّد گردید: (در ضمن عقد خارج لازم شرط شد که هر زمان زوج خانه ملکی تهیّه نمود، دو دانگ آن را به طور رسمی به زوجه انتقال دهد.) علی رغم مرسوم بودن چنین شرطی در محاضر، وکیل زوج ادّعای باطل بودن آن را می نماید. لطفاً در این رابطه بفرمایید: با توجّه به این که مشروط در عقد فوق ملک به عنوان عام نبوده، بلکه به صورت خانه بوده، و آن هم به صورت دو دانگ از شش دانگ تعیین شده است. آیا باز هم شرط مورد نظر مجهول و باطل است؟
- [آیت الله سیستانی] اگر ضمن عقد منقطع، شرط نفقه شده باشد آیا این شرط صحیح است و بر فرض صحت تاییدیّه نفقه از ناحیه زوج وتحقق تخلف شرط آیا زوجه می تواند تقاضای انحلال نکاح را بنماید؟