به طور کلی اگر مرد بخواهد زن خود را طلاق دهد در صورتی که قبل از دخول باشد، باید نصف مهر را بپردازد و اگر دخول قُبلاً (از جلو و راه طبیعی) یا دُبراً (از پشت و مخرج غائط) و لو به مقدار ختنه گاه واقع شده باشد، هر چند بکارت زائل نشده باشد باید تمام مهر را بدهد.[1] اما درباره اصل سؤال باید گفت، مهریه؛ دِینی است که بر عهدۀ شوهر است. و خانه­ای که شخص برای زندگی به آن نیاز دارد و همچنین مرکب سواری[2] ، از مستثنیات دِین محسوب می شود. پس چنانچه زوج (جدا از مایحتاج زندگی از جمله منزل) توانایی پرداخت مهریه را به صورت یکجا نداشته باشند می‌تواند آن را به صورت قسطی پرداخت نمایند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [3] حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): خیر. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): به طور کلی خانه مورد نیاز، جزء مستثنیات دین می باشد ولی توصیه می شود که با همسر خودش زندگی را ادامه دهد و در مقابله با مشکلات صبور باشد که طلاق از مبغوض ترین حلال در نزد خداوند است که بسیار از آن مذمت شده است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): چنانچه زوج توانایی پرداخت مهریه بصورت یکجا را نداشته باشند می توانند به صورت قسطی پرداخت نمایند و منزل مسکونی از مستثنیات دین است. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در هر صورت؛ مسکن مورد نیاز زندگی در حد شئونات جزء مستثنیات دین است و نمی توان برای دین آن را مصادره کرد. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): مهریه دین است و خانه ای که شخص برای زندگی به آن نیاز دارد، از مستثنیات دین محسوب می شود. لینک به سایت استفتائات [1] . تحریر الوسیلة، ج ‏2، ص 300، م 13؛ مجمع المسائل (للگلپایگانی)، ج‏2، ص 165؛ برگرفته از نمایه 8482. [2] . مکارم شیرازی، ناصر، استفتاءات جدید، ج‌2، ص 299، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب، قم، دوم، 1427 ه‍ ق. [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
اگر مردی در دوران عقد( و بدون داشتن دخول) بخواهد همسرش را طلاق دهد و آپارتمانی نیز به نام خودش داشته باشد ، آیا با این توجیه که از آن پس میخواهد خودش در آن زندگی کند میتواند مهر زنش را قسطی بپردازد یا اینکه دولت آپارتمان را در ازای مهریه توقیف میکند؟
به طور کلی اگر مرد بخواهد زن خود را طلاق دهد در صورتی که قبل از دخول باشد، باید نصف مهر را بپردازد و اگر دخول قُبلاً (از جلو و راه طبیعی) یا دُبراً (از پشت و مخرج غائط) و لو به مقدار ختنه گاه واقع شده باشد، هر چند بکارت زائل نشده باشد باید تمام مهر را بدهد.[1]
اما درباره اصل سؤال باید گفت، مهریه؛ دِینی است که بر عهدۀ شوهر است. و خانهای که شخص برای زندگی به آن نیاز دارد و همچنین مرکب سواری[2] ، از مستثنیات دِین محسوب می شود. پس چنانچه زوج (جدا از مایحتاج زندگی از جمله منزل) توانایی پرداخت مهریه را به صورت یکجا نداشته باشند میتواند آن را به صورت قسطی پرداخت نمایند.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [3]
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
خیر.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
به طور کلی خانه مورد نیاز، جزء مستثنیات دین می باشد ولی توصیه می شود که با همسر خودش زندگی را ادامه دهد و در مقابله با مشکلات صبور باشد که طلاق از مبغوض ترین حلال در نزد خداوند است که بسیار از آن مذمت شده است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
چنانچه زوج توانایی پرداخت مهریه بصورت یکجا را نداشته باشند می توانند به صورت قسطی پرداخت نمایند و منزل مسکونی از مستثنیات دین است.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در هر صورت؛ مسکن مورد نیاز زندگی در حد شئونات جزء مستثنیات دین است و نمی توان برای دین آن را مصادره کرد.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
مهریه دین است و خانه ای که شخص برای زندگی به آن نیاز دارد، از مستثنیات دین محسوب می شود.
لینک به سایت استفتائات [1] . تحریر الوسیلة، ج 2، ص 300، م 13؛ مجمع المسائل (للگلپایگانی)، ج2، ص 165؛ برگرفته از نمایه 8482. [2] . مکارم شیرازی، ناصر، استفتاءات جدید، ج2، ص 299، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب، قم، دوم، 1427 ه ق. [3] . استفتا از دفاتر آیات عظام: سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [سایر] اگر مردی دو دانگ یک آپارتمان را به نام همسرش کرده و الان امکان ادامه رندگی مشترک وجود نداشته باشد، و زن مطالبه مهر خود را نموده باشد، آیا مرد می تواند ارزش دو دانگ آپارتمان فوق را از ارزش مهریه زن کسر کرده و الباقی را به زن بپردازد؟ با توجه به احکام هبه لطفاٌ راهنمائی فرمائید. توضیح: زن از محارم نسبی مرد نمی باشد. و چیزی هم بعنوان معوض دریافت ننموده و در مورد هبه هم هیچ تغییری ایجاد نشده است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مردی به زنش تهمت ارتباط نامشروع بزند و نتواند ادّعای خویش را در دادگاه صالحه اثبات نماید: الف) آیا برای مرد جایز است دوباره با زن خویش ادامه زندگی دهد؟ ب) آیا برای زن از لحاظ شرعی واجب است با همسرش ادامه زندگی دهد؟ ج) آیا در این خصوص زن می تواند تقاضای طلاق نماید و به حقّ و حقوق خویش اعمّ از مهریّه و جهیزیّه و دارایی های زندگی برسد؟
- [آیت الله بهجت] اگر مردی به زنش تهمت ارتباط نامشروع بزند و نتواند ادّعای خویش را در دادگاه صالحه اثبات نماید. 1) آیا برای مرد جایز است دوباره با زن خویش ادامه ی زندگی دهد؟ 2) آیا برای زن از لحاظ شرعی واجب است با همسرش ادامه ی زندگی دهد؟ 3) آیا در این خصوص زن می تواند تقاضای طلاق نماید و به حقّ و حقوق خویش اعمّ از مهریّه و جهیزیه و دارایی های زندگی برسد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی ازدواج کرده بعد از هشت سال طلاق گرفت و بعد از اتمام عدّه با مردی ازدواج کرده است بعد از عقد و دخول ، شوهر اوّل میگوید دوست دارم با شما ازدواج کنم زن هم قبول میکند با اینکه زن در عقد دیگری است شوهر اوّل از پیش خودش عقد فضولی را میخواند و مهریه را یک میلیون تومان قرار میدهد به زن خبر میدهد و زن هم قبول میکند شروع میکنند به زندگی و بعد از چند روز زن اعتراض میکند که مهریه کم است و اختلاف بر سر مهریه پیدا میکنند بعد از یک سال از هم جدا میشوند زن ادّعا میکند من شوهر دارم حال اگر زن از شوهر فعلی طلاق بگیرد میتواند با شوهر اوّلی که هشت سال با او زندگی کرده ازدواج کند یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر مردی قبل از جاری شدن صیغه عقد، و به هنگام گفتگوهای مقدّماتی ازدواج، توافقنامه های شروط ضمن عقد کتبی با دختر امضا کند، که متضمّن شروط رفتاری و فعلی باشد. یعنی در زندگی این کار را بکند یا نکند، و مخالف مقتضای عقد هم نباشد. از جمله (با دار و ندار شوهر بسازد) و (تا قبل از بچّه دار شدن و سر و سامان گرفتن زندگی، ما بقی مهریّه را از او مطالبه نکند) و دختر پس از گفتگو و مطالعه آنها، کتباً بنویسد: (من با تمام آنها موافقم) و امضا کند. ولی این شرط در ذیل قباله رسمی نوشته نشود. آیا این شروط اعتبار و سندیّت دارد؟ اگر زن جهت فریب و جلب رضایت مرد آنها را قبول کرده، ولی پس از ازدواج تخلّف و عهد شکنی کند، و آنها را به تمسخر بگیرد، و سه ماه بعد از عروسی مهریّه خود را به اجرا بگذارد، با توجّه به این که با عدم قبول شروط، عقد واقع نمی شد، وضعیّت این عقد چگونه است؟ آیا زوجه تدلیس کرده است؟ آیا وی می تواند علی رغم این که سه دانگ از منزل مسکونی به نام وی شده، و مبالغ هنگفتی طلاجات و جواهرات و بقیّه اقلام مهریّه خود را گرفته، بقیّه آن را طلب کند؟ آیا منزل مسکونی و محلّ کسب شوهر از مستثنیات دین و مهر زوجه محسوب می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] مردی از دنیا رفته است و مهریه همسرش هشت میلیون تومان بوده است. قبل از ازدواج در مورد سه دانگ خانه که فقط زمین آن موجود و مال زوج بوده است توافق شده بود که مهر زن باشد در حالیکه هنوز خانه ساخته نشده بود. چیزی که زوج نوشته و در حضور چند شاهد امضاء کرده به قرار ذیل است: (اینجانب بطور شرعی و قانونی ملزم می شوم هر زمان ساختمان خانه مسکونی خودم واقع در ... تکمیل گردید 3 دانگ مشاع از 6 دانگ آن را به نام همسرم... در یکی از دفاتر اسناد رسمی انتقال دهم و ایشان مبلغ 8 میلیون تومان را رسید نماید). ضمناً در ذیل این برگه پدر شوهر متعهد شده است که 30 سکه به زوجه دهد (تعهد بعد از عقد) که هنوز به وی نداده است. قبل از تقسیم ارث چه چیزی باید به عنوان مهریه به زوجه پرداخت گردد؟ 3 دانگ خانه که هنوز هم تمام نشده است یا 8 میلیون تومان؟ آیا پدر شوهر ملزم به دادن 30 عدد سکه به زوجه می باشد؟