با سلام؛ آیا حدیث یا روایتی در مورد خوردن سحری وجود دارد؟ خواسته اصلی من این است که می‌خواهم بدانم خوردن سحری در آن زمان معمول و امر عادی بوده، یا کسی که قصد روزه گرفتن داشت فقط شام می‌خورد، یا افطار می‌کرد و تا افطار روز بعد چیزی نمی‌خورد؟

  در منابع روایی ما فصلی وجود دارد با عنوان «استحباب خوردن سحری». آنچه از مجموع روایات موجود در این باب استفاده می‌شود؛ این است که خوردن سحری برای روزه ماه رمضان مستحب است، و از آن‌جا که پیشوایان دین احکامی را که برای پیروان خود بیان می‌کردند، خود در درجه اول بدان‌ها ملتزم بودند، می‌توان فهمید که خوردن سحری در آن روزگاران مرسوم بود، و پیامبر اسلام(ص)، اهل بیت(ع) و مسلمانان و مؤمنان با سحری روزه می‌گرفتند. در این مختصر به چند نمونه از احادیث در این زمینه اشاره می‌شود. 1. «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) السَّحُورُ بَرَکَةٌ، لَا تَدَعْ أُمَّتِی السَّحُورَ وَ لَوْ عَلَی حَشَفَةٍ»؛[1] رسول خدا(ص) فرمود: سحری برکت است، و امّت من سحری را ترک نمی‌کنند، اگر چه با خرمای خشکیده‌‌‏ای باشد. 2. «و قال النبی(ص)‏ تعاونوا بأکل السحور علی صیام النهار و بالنوم عند القیلولة علی قیام اللیل»؛‏[2] پیامبر اسلام(ص) فرمود: از خوردن سحری برای روزه روز، و از خواب قیلوله برای شب زنده داری کمک بگیرید. 3. «و قال(ع)‏ لو أن الناس تسحروا ثم لم یفطروا إلا علی الماء لقدروا علی أن یصوموا الدهر»؛[3] امام صادق(ع) فرمود: اگر مردم سحری می‏‌خوردند، و آن‌گاه جز با آب افطار نمی‏‌کردند، هر آینه می‏‌توانستند تمام روزگارشان را روزه بگیرند. آنچه در این روایت، بویژه در خور توجه است، اهمیت و برتری سحری نسبت به افطاری است؛ یعنی اگر انسان سحری کامل بخورد و روزه خود را فقط با آب افطار کند، اگر تمام عمر چنین روزه بگیرد، احساس ضعف و ناتوانی نخواهد نمود. 4. «و سأله أبو بصیر عن السحور لِمَنْ أَرَادَ الصَّوْمَ أَ وَاجِبٌ هُوَ عَلَیْهِ فَقَالَ لَا بَأْسَ بِأَنْ لَا یَتَسَحَّرَ إِنْ شَاءَ وَ أَمَّا فِی شَهْرِ رَمَضَانَ فَإِنَّهُ أَفْضَلُ أَنْ یَتَسَحَّرَ نُحِبُّ أَنْ لَا یَتْرُکَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ»؛‏[4] از امام صادق(ع) در باره «سحری» برای کسی که قصد روزه گرفتن دارد سؤال شد که آیا خوردن سحری بر او واجب است؟ آن‌حضرت فرمود: اگر بخواهد بدون سحری روزه بگیرد اشکالی ندارد، اما در ماه رمضان بهتر آن است که از سحری استفاده کند. ما خوش داریم که آن(خوردن سحری) در ماه رمضان ترک نشود. 5. «و روی عن أمیر المؤمنین(ع) عن النبی(ص)‏ أنه قال‏: إن الله تبارک و تعالی و ملائکته یصلون علی المستغفرین و المتسحرین بالأسحار فلیتسحر أحدکم و لو بشربة من ماء»؛[5] امیر المؤمنین علی(ع)، از پیامبر(ص) نقل می‌فرماید: خداوند تبارک و تعالی، و فرشتگانش بر کسانی که در سحرها آمرزش می‌‏طلبند، و سحری تناول می‏‌کنند، درود می‏‌فرستند، پس هر یک از شما سحری تناول کنید، اگر چه با شربتی از آب باشد. اینها نمونه‌های از احادیثی است که بیانگر فضیلت خوردن غذا و نوشیدنی بویژه در سحرهای ماه مبارک رمضان است. این مسئله‌ به اندازه‌ای اهمیت دارد که مردی از امام صادق(ع) پرسید؛ آیا می‏توانم غذا بخورم، در حالی‌که در باره طلوع فجر شک دارم؟! امام فرمود: بخور تا زمانی که شک نداشته باشی؛[6] یعنی به خوردن سحری ادامه ده، تا زمانی که یقین به فجر(اذان صبح) پیدا کنی. بنابر این، پیشوایان دین مردم مسلمان را به خوردن غذا برای گرفتن روزه، بویژه در ماه مبارک رمضان تشویق می‌کردند، به گونه‌ای که حتی نوع غذای آن‌را نیز پیشنهاد داده‌اند: «و أفضل السحور السویق و التمر و مطلق لک الطعام و الشراب إلی أن تستیقن طلوع الفجر»؛[7] بهترین غذا برای سحری سویق[8] و خرما است، و خوردنی و نوشیدنی برای تو آزاد است، تا زمانی که یقین کنی که فجر طلوع نمود.[9]
[1] . کلینی، کافی، محقق و مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، ص 95، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح، غفاری، علی اکبر، ج ‏2، ص 135، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم، 1413ق.  ؛ حر عاملی، وسائل ‏الشیعة، ج 10، ص 143، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق. [2] . من لا یحضره الفقیه، ج ‏2، ص 136؛ وسائل ‏الشیعة، ج 10، ص 144، [3] . وسائل الشیعة، ج ‏10، ص 145. [4] . کافی، ج 4، ص 94. [5] . من لا یحضره الفقیه، ج ‏2، ص 136. [6] . همان. «و سأل رجل الصادق(ع)‏ فقال‏ آکل و أنا أشک فی الفجر فقال کل حتی لا تشک».‏ [7] . من لا یحضره الفقیه، ج ‏2، ص 136. [8] . آرد بو داده‏ شده. [9] . برای آگاهی بیشتر در این موضوع، ر. ک: کافی، ج 4، ص 94، «بَابُ أَنَّهُ یُسْتَحَبُّ السَّحُور»؛ من لا یحضره الفقیه، ج ‏2، ص 135،«بَابُ ثَوَابِ السَّحُور»؛ وسائل ‏الشیعة، ج 10، ص 142، «بَابُ اسْتِحْبَابِ السَّحُورِ لِمَنْ یُرِیدُ الصَّوْمَ وَ تَأَکُّدِهِ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ وَ عَدَمِ وُجُوبِه».