مراجع تقلید در این باره اختلاف نظر دارند. برخی[1] این عمل را جایز نمی‌دانند، برخی[2] می‌گویند: این عمل به خودی خود اشکال ندارد، ولی باید از مقدمات حرام؛ مانند نگاه، لمس حرام و غیر آنها اجتناب شود. برخی[3] نیز با ارائه راه حلی برای این موضوع می‌گویند: تنها راه برای جواز این عمل، آن است که مرد موقّتا همسر خود را طلاق دهد و آن زن پس از عدّه به عقد موقّت مرد مورد نظر در آید. به هر‌ حال، در صورتی که با این روش کودکی به دنیا بیاید ملحق به شوهر آن زن نمی‌شود، بلکه پدر او، صاحب نطفه و مادرش زنی است که صاحب رحم و تخمک است. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [4] دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی): تلقیح زن از طریق نطفه مرد اجنبی فی نفسه اشکال ندارد، ولی باید از مقدمات حرام از قبیل نگاه و لمس حرام و غیر آنها اجتناب شود، به هر حال در صورتی که با این روش کودکی به دنیا بیاید ملحق به شوهر آن زن نمی‌‌شود، بلکه ملحق به صاحب نطفه و به زنی است که صاحب رحم و تخمک است. دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): با این روش جایز نیست. دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): تنها راه برای استفاده از نطفۀ مرد بیگانه این است که مرد موقّتا همسر خود را طلاق دهد و آن زن پس از عدّه به عقد موقّت مرد مورد نظر درآید (هر چند اصلا همدیگر را نبینند) سپس نطفۀ آن مرد را برداشته و در زمان عقد با تخمک زن ترکیب کنند و پس از بخشش باقیماندۀ مدّت عقد موقّت و تجدید عقد دایم با شوهر سابق، نطفۀ ترکیب شده را در رحم او بکارند. فرزندی که متولّد می‌شود بر آن مرد و زن محرم است، ولی تنها از آن زن و صاحب نطفه ارث می‌برد. دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): بطور کلی عمل تلقیح اگر مستلزم نظر یا لمس حرام باشد تکلیفاً حرام است و به نظر اینجانب جواز تلقیح اجنبی به همسر اگر چه بوسیله خود همسر باشد محل اشکال است و در فرضی که انجام شود، فرزند تعلق به مرد صاحب اسپرم دارد و اگر دختر باشد به شوهر شما محرم است؛ چون ربیبه او است و نسبت به خود شما چه پسر باشد یا دختر حکم فرزند را دارد و به شما محرم است. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی): در فرض سوال، حرام است. پاسخ حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است: عمل تزریق اسپرم در رحم جایز است، هر چند باید توابع این باروری مانند مسأله نسبت بچه با صاحب اسپرم که پدر طبیعی او محسوب می‌شود، مورد توجه قرار گیرد. لینک به سایت استفتائات [1] . آیات عظام: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی. [2] . آیات عظام: خامنه‌ای و هادوی تهرانی. [3] . آیت الله مکارم شیرازی. [4] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
همسر من اسپرم ندارد. با راهنمایی دکتر ما میتوانیم از اسپرم شخص دیگری که با تزریق در رحم من انجام میشود، بچه دار شویم؟ آیا مشکل شرعی دارد؟
مراجع تقلید در این باره اختلاف نظر دارند. برخی[1] این عمل را جایز نمیدانند، برخی[2] میگویند: این عمل به خودی خود اشکال ندارد، ولی باید از مقدمات حرام؛ مانند نگاه، لمس حرام و غیر آنها اجتناب شود. برخی[3] نیز با ارائه راه حلی برای این موضوع میگویند: تنها راه برای جواز این عمل، آن است که مرد موقّتا همسر خود را طلاق دهد و آن زن پس از عدّه به عقد موقّت مرد مورد نظر در آید.
به هر حال، در صورتی که با این روش کودکی به دنیا بیاید ملحق به شوهر آن زن نمیشود، بلکه پدر او، صاحب نطفه و مادرش زنی است که صاحب رحم و تخمک است.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [4]
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
تلقیح زن از طریق نطفه مرد اجنبی فی نفسه اشکال ندارد، ولی باید از مقدمات حرام از قبیل نگاه و لمس حرام و غیر آنها اجتناب شود، به هر حال در صورتی که با این روش کودکی به دنیا بیاید ملحق به شوهر آن زن نمیشود، بلکه ملحق به صاحب نطفه و به زنی است که صاحب رحم و تخمک است.
دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
با این روش جایز نیست.
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
تنها راه برای استفاده از نطفۀ مرد بیگانه این است که مرد موقّتا همسر خود را طلاق دهد و آن زن پس از عدّه به عقد موقّت مرد مورد نظر درآید (هر چند اصلا همدیگر را نبینند) سپس نطفۀ آن مرد را برداشته و در زمان عقد با تخمک زن ترکیب کنند و پس از بخشش باقیماندۀ مدّت عقد موقّت و تجدید عقد دایم با شوهر سابق، نطفۀ ترکیب شده را در رحم او بکارند. فرزندی که متولّد میشود بر آن مرد و زن محرم است، ولی تنها از آن زن و صاحب نطفه ارث میبرد.
دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
بطور کلی عمل تلقیح اگر مستلزم نظر یا لمس حرام باشد تکلیفاً حرام است و به نظر اینجانب جواز تلقیح اجنبی به همسر اگر چه بوسیله خود همسر باشد محل اشکال است و در فرضی که انجام شود، فرزند تعلق به مرد صاحب اسپرم دارد و اگر دختر باشد به شوهر شما محرم است؛ چون ربیبه او است و نسبت به خود شما چه پسر باشد یا دختر حکم فرزند را دارد و به شما محرم است.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در فرض سوال، حرام است.
پاسخ حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:
عمل تزریق اسپرم در رحم جایز است، هر چند باید توابع این باروری مانند مسأله نسبت بچه با صاحب اسپرم که پدر طبیعی او محسوب میشود، مورد توجه قرار گیرد. لینک به سایت استفتائات [1] . آیات عظام: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی. [2] . آیات عظام: خامنهای و هادوی تهرانی. [3] . آیت الله مکارم شیرازی. [4] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر از اسپرم کسی استفاده شود و در رحم خانمی تزریق شود آیا بچه متولد شده برای صاحب اسپرم محرم میشو؟ 2.درصورت الحاق به صاحب اسپرم از او ارث میبرد؟ 3. آیا بچه به همسر خانم محرم میباشد؟
- [سایر] حکم تقویت اسپرم شوهر، با استفاده از اسپرم مرد دیگر و تلقیح این اسپرم تقویت شده به رحم همسر چیست؟
- [آیت الله بهجت] 4) در صورت تولد فرزند، نسبت صاحب رحم به او و نیز صاحب اسپرم و هم چنین همسر صاحب رحم به لحاظ ارث و محرمیت و دیگر احکام شرعی چگونه خواهد بود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر از بافت چربی دست کسی سلول بنیادی استخراج شود و در آزمایشگاه از آن اسپرم تهیه شود 1)چنانچه این اسپرم برای تولد نواز د به همسر مرد عقیم تزریق شود و فرزندی متولد شود حکمش چیست؟ 2) اگر این اسپرم به زنی غیر همسر تزریق شود حکمش چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتیکه از خانمی تعدادی تخمک به عنوان اهداء کننده تخمک، اخذ گردد آیا امکان اینکه به طور همزمان در تعدادی از تخمک ها اسپرم یک شخص و در تعدادی دیگر اسپرم شخص دیگر تزریق شود وجود دارد؟ بصورت غیر همزمان مثلاً پس از گذشت 4 ماه از همان تخمک برای تزریق اسپرم فرد دیگر استفاده شود چطور؟
- [آیت الله سبحانی] شوهرو همسر اسپرم و تخمک دارند ولی رحم قابل نگهداری جنین را ندارد ولذا اسپرم را با تخمک در بیرون تلقیح می کند و در رحم اجنبیه (رحم اجاره ای) قرار می دهند اگر این کار با مقدمات حلال صورت گیرد جایز است؟ و آیا فرزند با این سه نفر(صاحب اسپرم، صاحب تخمک، صاحب رحم) محرم است؟
- [آیت الله بهجت] اگر مردی به واسطه بیماری، از تولید مثل ناتوان باشد، آیا می تواند اسپرم و منی فرد دیگری را از طریق تزریق به رحم زن خود وارد نماید؟
- [آیت الله اردبیلی] پس از انجام آزمایشات و معاینات پزشکان اعلام کردند که همسر من هیچ اسپرمی ندارد. آیا ما میتوانیم برای بچهدار شدن از اسپرم اهدایی استفاده کنیم؟
- [آیت الله بهجت] اگر اسپرم مردی را با تخمک زن دیگری خارج از رحم بارور ساخته و در رحم همسر او قرار دهند، فرزند متولد شده به لحاظ محرمیت و ارث، نسبت به صاحب تخمک و صاحب رحم چگونه خواهد بود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] تلقیح اسپرم و تخمک زن و شوهر شرعی در خارج از بدن و جایگزینی آن در رحم همان زن چه حکمی دارد؟ آیا کودک حاصل حلال زاده است؟
- [آیت الله سیستانی] اگر تخمک زن و اسپرم مرد گرفته و بارور شود و در رحم مصنوعی گذاشته شود و فرزندی از این عمل به دنیا آید، ظاهر آن است که به صاحب تخمک و اسپرم ملحق میگردد و میان او و آن دو همه احکام نَسَب حتّی ارث جاری میشود. البته اگر پیش از انجام تلقیح یکی از آن دو از دنیا برود، فرزند از او ارث نمیبرد.
- [آیت الله خوئی] جایز است گرفتن نطفة مردی درصورتی که مقدمات حرام نداشته باشد و گذاشتن آن در رحم مصنوعی و تربیت کردن آن به منظور تولید بچه و چنانچه بچهای از این راه تولید گردد، آن بچه مال صاحب نطفه است و احکام پدر و فرزندی بین آنها برقرار میشود ولکن این بچه مادر ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر جنینی را در حال نطفه یا به صورت عَلَقه یا مُضْغه یا بعد از دمیده شدن روح در آن، به رحم زن دیگری منتقل کنند و در آن رحم رشد و پرورش یابد و متولّد شود، هر دو زن در جمیع احکام، مادر او میباشند و این بچّه دو مادری محسوب میشود.
- [آیت الله مظاهری] صاحبِ رحم اجارهای در احکام محرمیّت و ارث و ازدواج و ... ، مادرِ طفل محسوب نمیشود. ولی اگر آن زن پس از تولّد بچّه، شیر داشته باشد و به او شیر کامل بدهد، مادرِ رضاعی طفل میشود و همه احکام مادرِ رضاعی برای او صدق میکند. همچنین اگر آن زن به عقد صاحب نطفه درآمده باشد، در بدو تولّد به او محرم است.
- [آیت الله مظاهری] اگر نطفه مرد و نطفه زن او را در رحم مصنوعی پرورش دادند و بچّهای تولید شد این بچّه حلالزاده و ملحق به پدر و مادر است و نیز اگر نطفه مردی را با نطفه زن اجنبیه پرورش دادند و بچّه تولید شد این بچّه ولد شبهه است و ملحق به پدر و مادر است و صورت اوّل و دوّم در احکام با هم فرقی ندارند.
- [آیت الله مظاهری] اگر منی مردی را داخل رحم زن اجنبیه نمودند و معلوم شد بچّه از آن منی است، پس اگر این عمل به طور شبهه بوده مثل آنکه گمان میکرد زن خودش است و زن نیز گمان میکرد منی شوهر است و بعد از عمل معلوم شد از شوهر نیست، اشکالی نیست که بچّه شرعاً از این مرد و زن است و تمام احکام فرزندی را دارد و لکن اگر از روی علم و عمد باشد بچّه حرامزاده است و کلیه احکام ولد زنا بر او بار است.
- [آیت الله وحید خراسانی] گرفتن نطفه مردی و گذاشتن ان در رحم مصنوعی و پرورش ان به منظور تولید فرزند جایز است مگر این که متوقف بر انجام کار حرامی باشد که ارتکاب ان کار حرام است و چنانچه از این راه بچه ای به وجود بیاید اگر تخمک زن نباشد ان بچه فرزند صاحب نطفه است و احکام پدر و فرزند بر ان دو جاری می شود ولی مادر ندارد و در صورتی که تخمک زن هم باشد ان زن هم مادر اوست
- [آیت الله مکارم شیرازی] جایز نیست نطفه مرد بیگانه را در رحم زنی وارد کنند، خواه با اجازه آن زن باشد یا نه و خواه شوهر داشته باشد یا نه و خواه شوهرش اجازه بدهد یا نه. و هرگاه چنین کنند و بچّه ای از آن متولد شود اگر این عمل بطور شبهه انجام شده مثل این که گمان می کرد زن خود اوست و زن نیز گمان می کرد نطفه شوهر اوست و بعد از آن معلوم شد چنین نبوده است، در این صورت بچّه متعلّق به آن مرد و زن است و تمام احکام فرزند را دارد، ولی اگر این کار از روی علم و عمد انجام گیرد بچّه ای که از آن متولّد می شود فرزند آنها حساب نمی شود و احکام ارث و مانند آن را ندارد؛ ولی احکام محرمیّت نسبت به صاحب نطفه، زن و بستگانشان جاری می شود. در ضمن پیوند تخمدان زن اجنبیّه به همسر در صورت ضرورت مانعی ندارد و استفاده از مادر جانشین در جایی که بخاطر ضرورت نطفه¬ی زن و شوهر در بیرون رحم با هم ترکیب شده، آن هم مانعی ندارد؛ ولی با توجّه به این که این کار معمولاً مستلزم نظر و لمس نا مشروع است تنها در حال ضرورت انجام گیرد.
- [آیت الله خوئی] جایز نیست نطفه و منی مرد اجنبی را به زنی تلقیح و تزریق نمایند و فرق نمیکند که عمل تلقیح به وسیلة شخص اجنبی انجام بگیرد یا به وسیلة خود شوهر زن، و اگر عمل تلقیح انجام شود و زن تلقیح شده حامله و بچهدار گردد، آن بچه مال صاحب نطفه است و تمام احکام اولاد بر او جاری است و از یکدیگر هم ارث هم میبرند و فقط آنچه در مورد ارث استثناء شده است، بچهای است که از زنا تولید شده باشد و در عمل تلقیح گرچه خود عمل حرام میباشد، ولی زنا تحقق پیدا نکرده است و همچنین زنی که به وسیلة تلقیح بچهدار شده باشد، مادر آن بچه است و احکام اولاد بر او جاری است و از این قبیل است اگر زنی به طور مساحقه نطف شوهر خود را به فرج زن دیگر بریزد و آن زن از این نطفه حامله و بچهدار شود، آن بچه مال صاحب نطفه است و آن زن هم مادر بچه است و احکام اولاد بر او جاری است.
- [آیت الله مظاهری] اگر شخص بالغ و عاقل با اختیار و عمد مسلمان بالغ عاقلی را بکشد ورثه مقتول حقّ دارند به عنوان قصاص او را بکشند، ولی اگر دیوانهای یا نابالغی یا بچه در شکم را بکشد، قصاص نمیشود و باید دیه داده شود و همچنین اگر دیوانه یا نابالغ یا شخص کور، کسی را بکشد قصاص نمیشود و باید دیه داده شود (و حکم آن در احکام دیات میآید).