http://www.islamquest.net

با سلام و تحیت؛ لطفاً دعاهای قنوت را که ساده و روان و در عین حال پر فضیلت هستند و از سوی علما تأکید شده‌اند را با معنای فارسی آن ذکر کنید.
در دعاهای قنوت آزادی عملی وجود دارد که طی آن هر دعای مشروعی - چه مأثور و چه غیر مأثور- را می‌توان از خدا خواست. 1. راوی از امام صادق(ع) در مورد مضامین دعای قنوت می‌‌پرسد، حضرت می‌‌فرماید: هر دعایی که بر زبانت جاری شد می‌‌توانی بخوانی من دعای خاصی(را لازم) نمی‌‌دانم.[1] 2. می‌‌توان در قنوت حمد و ثنای الهی گفت و از گناهان استغفار نمود. راوی می‌‌گوید از امام صادق(ع) پرسیدم، آیا دعای خاصی برای قنوت وجود دارد؟ حضرت فرمود: ثنای خداوند را بگو و بر پیامبر درود بفرست و از گناهانت استغفار کن.[2] 3. در روایات کم‌‌‌ترین دعا هنگام قنوت، گفتن پنج تسبیح (سبحان الله) بیان شده است. ابو بصیر می‌‌گوید: از امام صادق(ع) در مورد کم‌‌ترین ذکر قنوت پرسیدم. حضرت فرمود: پنج تسبیح.[3] 4. با این وجود در پاره‌­ای از روایات به دعاهایی در قنوت تأکید شده است که از میان آنها به دو مورد اشاره می‌‌کنیم: الف. زراره از امام باقر(ع) روایت نمود: در قنوت‌‌های هر روز نماز واجبت غیر از جمعه، بگو: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ لِی وَ لِوَالِدَیَّ وَ لِوُلْدِی وَ أَهْلِ بَیْتِی وَ إِخْوَانِیَ الْمُؤْمِنِینَ فِیکَ الْیَقِینَ وَ الْعَفْوَ وَ الْمُعَافَاةَ وَ الرَّحْمَةَ وَ الْمَغْفِرَةَ وَ الْعَافِیَةَ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ»؛[4] خداوندا از تو می‏‌خواهم برای خود و پدر و مادرم و فرزندانم و خانواده‌‏ام و برادران ایمانیم که در جهت تو و به خاطر تو با ایشان برادرم برای همه ایشان از تو مسألت می‌کنم که همه را صاحب یقین گردانیده و همه را مورد بخشایش خود قرار دهی و از تقصیرات همه درگذری و رحمت واسعه خویش را شامل همگی ما سازی و گناهان همه را بیامرزی و در دنیا و آخرت عافیت عطا فرمائی‏. ب. دعایی که به دعای فرج شهرت دارد که در نماز جمعه، نماز صبح، سایر نمازهای روزانه و نیز برای محتضر وارد شده است. «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحَلِیمُ الْکَرِیمُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ سُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ مَا بَیْنَهُنَّ وَ رَبِّ الْأَرَضِینَ السَّبْعِ وَ مَا بَیْنَهُنَّ وَ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ وَ سَلٰامٌ عَلَی الْمُرْسَلِینَ وَ الْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰالَمِینَ یَا اللَّهُ الَّذِی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‌ءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تُعَجِّلَ فَرَجَهُمْ اللَّهُمَّ مَنْ کَانَ أَصْبَحَ ثِقَتُهُ وَ رَجَاؤُهُ غَیْرَکَ فَأَنْتَ ثِقَتِی وَ رَجَائِی فِی الْأُمُورِ کُلِّهَا یَا أَجْوَدَ مَنْ سُئِلَ وَ یَا أَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ ارْحَمْ ضَعْفِی وَ قِلَّةَ حِیلَتِی وَ امْنُنْ عَلَیَّ بِالْجَنَّةِ طَوْلًا مِنْکَ وَ فُکَّ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ وَ عَافِنِی فِی نَفْسِی وَ فِی جَمِیعِ أُمُورِی بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ‌«؛[5] نیست خدایی جز خداوند بردبار بزرگوار، نیست خدایی جز خداوند بلند مرتبه بزرگ، پاک و منزه است خداوندی که پروردگار آسمان‌‏های هفت‌‏گانه و آنچه در آنها است و پروردگار زمین‌های هفت‌گانه و آن چه در آنها است و پروردگار عرش با کرامت است، درود و سلام بر پیامبران مرسل و حمد و ستایش مخصوص خدایی است که پروردگار جهانیان است. ای خدایی که مانندی برای او نیست و شنوا و دانا است از تو می‌خواهم که درود بفرستی بر محمّد و آلش، شتاب کن در ظهور ایشان؛ خداوندا هر کسی صبح و شام می‌‏کند در حالی‌که اطمینان یا امیدی غیر تو دارد، پس توئی اطمینان و امید من، ای بخشنده‌‏ترین کسانی که از آنان درخواست می‌‏گردد، و ای مهربان‌ترین کسانی که از آنان رحمت خواسته می‌‏شود، به ضعف و تهیدستی و اندکی چاره سازیم رحم آور، و بهشت را به من ارزانی دار، و وجودم را از آتش برهان، و مرا در نفسم و جمیع کارهایم سلامت بدار، به رحمت خودت ای مهربان‌ترین مهربانان. ‌   [1] . شیخ حر عاملی، وسائل‏الشیعة، ج 6، ص 277، مؤسسه آل البیت علیهم‏السلام، قم، 1409ق، «عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ الْفَضْلِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) عَنِ الْقُنُوتِ وَ مَا یُقَالُ فِیهِ فَقَالَ مَا قَضَی اللَّهُ عَلَی لِسَانِکَ وَ لَا أَعْلَمُ فِیهِ شَیْئاً مُوَقَّتاً». [2] . همان، ص 278، «مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) أَنَّهُ سَأَلَهُ عَنِ الْقُنُوتِ فِیهِ قَوْلٌ مَعْلُومٌ فَقَالَ أَثْنِ عَلَی رَبِّکَ وَ صَلِّ عَلَی نَبِیِّکَ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنْبِکَ». [3] . همان، ص 273، «... عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) عَنْ أَدْنَی الْقُنُوتِ فَقَالَ خَمْسُ تَسْبِیحَاتٍ». [4] . همان، ص 275؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ج‏1، ص 318‏، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم، 1413ق. [5] . شیخ ‏طوسی، ابو جعفر، محمد بن حسن‌، مصباح‏المتهجد ص 200، مؤسسة فقه الشیعة، ‌ بیروت- لبنان،‌ چاپ اول،‌ 1411ق. ‌
عنوان سوال:

با سلام و تحیت؛ لطفاً دعاهای قنوت را که ساده و روان و در عین حال پر فضیلت هستند و از سوی علما تأکید شده‌اند را با معنای فارسی آن ذکر کنید.


پاسخ:

در دعاهای قنوت آزادی عملی وجود دارد که طی آن هر دعای مشروعی - چه مأثور و چه غیر مأثور- را می‌توان از خدا خواست.
1. راوی از امام صادق(ع) در مورد مضامین دعای قنوت می‌‌پرسد، حضرت می‌‌فرماید: هر دعایی که بر زبانت جاری شد می‌‌توانی بخوانی من دعای خاصی(را لازم) نمی‌‌دانم.[1]
2. می‌‌توان در قنوت حمد و ثنای الهی گفت و از گناهان استغفار نمود. راوی می‌‌گوید از امام صادق(ع) پرسیدم، آیا دعای خاصی برای قنوت وجود دارد؟ حضرت فرمود: ثنای خداوند را بگو و بر پیامبر درود بفرست و از گناهانت استغفار کن.[2]
3. در روایات کم‌‌‌ترین دعا هنگام قنوت، گفتن پنج تسبیح (سبحان الله) بیان شده است. ابو بصیر می‌‌گوید: از امام صادق(ع) در مورد کم‌‌ترین ذکر قنوت پرسیدم. حضرت فرمود: پنج تسبیح.[3]
4. با این وجود در پاره‌­ای از روایات به دعاهایی در قنوت تأکید شده است که از میان آنها به دو مورد اشاره می‌‌کنیم:
الف. زراره از امام باقر(ع) روایت نمود: در قنوت‌‌های هر روز نماز واجبت غیر از جمعه، بگو: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ لِی وَ لِوَالِدَیَّ وَ لِوُلْدِی وَ أَهْلِ بَیْتِی وَ إِخْوَانِیَ الْمُؤْمِنِینَ فِیکَ الْیَقِینَ وَ الْعَفْوَ وَ الْمُعَافَاةَ وَ الرَّحْمَةَ وَ الْمَغْفِرَةَ وَ الْعَافِیَةَ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ»؛[4] خداوندا از تو می‏‌خواهم برای خود و پدر و مادرم و فرزندانم و خانواده‌‏ام و برادران ایمانیم که در جهت تو و به خاطر تو با ایشان برادرم برای همه ایشان از تو مسألت می‌کنم که همه را صاحب یقین گردانیده و همه را مورد بخشایش خود قرار دهی و از تقصیرات همه درگذری و رحمت واسعه خویش را شامل همگی ما سازی و گناهان همه را بیامرزی و در دنیا و آخرت عافیت عطا فرمائی‏.
ب. دعایی که به دعای فرج شهرت دارد که در نماز جمعه، نماز صبح، سایر نمازهای روزانه و نیز برای محتضر وارد شده است.
«لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحَلِیمُ الْکَرِیمُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ سُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ مَا بَیْنَهُنَّ وَ رَبِّ الْأَرَضِینَ السَّبْعِ وَ مَا بَیْنَهُنَّ وَ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ وَ سَلٰامٌ عَلَی الْمُرْسَلِینَ وَ الْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰالَمِینَ یَا اللَّهُ الَّذِی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‌ءٌ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تُعَجِّلَ فَرَجَهُمْ اللَّهُمَّ مَنْ کَانَ أَصْبَحَ ثِقَتُهُ وَ رَجَاؤُهُ غَیْرَکَ فَأَنْتَ ثِقَتِی وَ رَجَائِی فِی الْأُمُورِ کُلِّهَا یَا أَجْوَدَ مَنْ سُئِلَ وَ یَا أَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ ارْحَمْ ضَعْفِی وَ قِلَّةَ حِیلَتِی وَ امْنُنْ عَلَیَّ بِالْجَنَّةِ طَوْلًا مِنْکَ وَ فُکَّ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ وَ عَافِنِی فِی نَفْسِی وَ فِی جَمِیعِ أُمُورِی بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ‌«؛[5] نیست خدایی جز خداوند بردبار بزرگوار، نیست خدایی جز خداوند بلند مرتبه بزرگ، پاک و منزه است خداوندی که پروردگار آسمان‌‏های هفت‌‏گانه و آنچه در آنها است و پروردگار زمین‌های هفت‌گانه و آن چه در آنها است و پروردگار عرش با کرامت است، درود و سلام بر پیامبران مرسل و حمد و ستایش مخصوص خدایی است که پروردگار جهانیان است. ای خدایی که مانندی برای او نیست و شنوا و دانا است از تو می‌خواهم که درود بفرستی بر محمّد و آلش، شتاب کن در ظهور ایشان؛ خداوندا هر کسی صبح و شام می‌‏کند در حالی‌که اطمینان یا امیدی غیر تو دارد، پس توئی اطمینان و امید من، ای بخشنده‌‏ترین کسانی که از آنان درخواست می‌‏گردد، و ای مهربان‌ترین کسانی که از آنان رحمت خواسته می‌‏شود، به ضعف و تهیدستی و اندکی چاره سازیم رحم آور، و بهشت را به من ارزانی دار، و وجودم را از آتش برهان، و مرا در نفسم و جمیع کارهایم سلامت بدار، به رحمت خودت ای مهربان‌ترین مهربانان. ‌   [1] . شیخ حر عاملی، وسائل‏الشیعة، ج 6، ص 277، مؤسسه آل البیت علیهم‏السلام، قم، 1409ق، «عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ الْفَضْلِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) عَنِ الْقُنُوتِ وَ مَا یُقَالُ فِیهِ فَقَالَ مَا قَضَی اللَّهُ عَلَی لِسَانِکَ وَ لَا أَعْلَمُ فِیهِ شَیْئاً مُوَقَّتاً». [2] . همان، ص 278، «مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (ع) أَنَّهُ سَأَلَهُ عَنِ الْقُنُوتِ فِیهِ قَوْلٌ مَعْلُومٌ فَقَالَ أَثْنِ عَلَی رَبِّکَ وَ صَلِّ عَلَی نَبِیِّکَ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنْبِکَ». [3] . همان، ص 273، «... عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) عَنْ أَدْنَی الْقُنُوتِ فَقَالَ خَمْسُ تَسْبِیحَاتٍ». [4] . همان، ص 275؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ج‏1، ص 318‏، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم، 1413ق. [5] . شیخ ‏طوسی، ابو جعفر، محمد بن حسن‌، مصباح‏المتهجد ص 200، مؤسسة فقه الشیعة، ‌ بیروت- لبنان،‌ چاپ اول،‌ 1411ق. ‌





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین