نظر شما در باره این احادیث چیست؟ از امام رضا(ع) درباره خوشی دنیا سؤال شد، فرمود: وسعت منزل و زیادی دوستان. یا رسول خدا(ص)‌ در یکی از دعاهای خویش، از خداوند متعال،‌ خانه وسیع طلب می‌‌کند: (اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی ذَنْبِی وَوَسِّعْ لِی فِی دَارِی وَبَارِکْ لِی فِی رِزْقِی)؛ خدایا گناه مرا ببخش و خانه مرا وسعت بخش و روزی مرا مبارک گردان. همچنین از امام کاظم(ع) درباره یکی از خوشی‌ها در دنیا سؤال شد،‌ فرمود: (سَعَةٌ فِی الْمَنْزِلِ وَفَضْلٌ فِی الْخَادِمِ؛ در وسعت منزل است و خوبی خدمتکار). در حالی‌که یکی از بزرگان دین سفارش می‌کردند که این‌قدر از تجمل در زندگی مثل این خانه‌های به این بزرگی دوری کنیم.
آنچه در روایات در مورد وسعت منزل و درخواست منزل وسیع از خداوند مطرح شده است، به معنای داشتن خانه‌های تجملی نیست، بلکه به معنای درخواست منزل شخصی و در حد نیاز است. به عنوان نمونه امروزه زندگی در آپارتمان کوچک 50 متری برای خانواده‌ای 5 یا 6 نفره دشوار است، و اگر کسی از خداوند طلب منزل ویلایی 120 یا 200 متری کند، این معنایش تمایل به تجمل‌گرایی نیست. روایاتی که در پرسش مطرح شد، همچنین روایات مشابه، دقیقاً بیانگر درخواست مقدار عرفی مورد نیاز از پروردگار است، نه خانه‌ای بیش از حد نیاز؛ چرا که تعالیم دینی به شدت با تجمل و تجمل‌گرایی مخالف است و این به وضوح در روایات و سیره معصومان قابل مشاهده است. رسول گرامی اسلام(ص) در این باره می‌فرماید: «وَ مَنْ بَنَی بَیْتاً رِیَاءً وَ سُمْعَةً حُمِّلَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَی سَبْعِ أَرَضِینَ ثُمَّ یُطَوَّقُهُ نَاراً یوقد [تُوقَدُ] فِی عُنُقِهِ ثُمَّ یُرْمَی بِهِ فِی النَّارِ فَقُلْنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ کَیْفَ یَبْنِی رِیَاءً وَ سُمْعَةً قَالَ یَبْنِی فَضْلًا عَلَی مَا یَکْفِیهِ أَوْ یَبْنِی مُبَاهَاة»؛[1] هر کس برای خودنمایی یا شهرت‌‏طلبی خانه‌‏ای برای خود بسازد، روز قیامت آن خانه را تا هفتمین طبقه زمین به دوش می‌‏کشد، سپس به صورت حلقه‌‏ای آتشین طوق گردنش می‌‏شود، آن‌‏گاه او را با آن حال به آتش دوزخ می‌‏افکنند. راوی گفت: پرسیدیم: ای پیامبر خدا، چگونه برای خودنمایی یا شهرت‌‏طلبی خانه می‌‏سازد؟ فرمود: خانه‌‏ای بسازد که بیش از اندازه حاجتش باشد، یا آن‌را برای فخر فروشی بنا کند. آنچه در این مسئله قابل توجه است؛ این است که تعالیم دین اسلام را نباید تنها از یک زاویه و با یک آیه و روایت به قضاوت نشست، بلکه باید با توجه به آیات و روایات دیگر و بررسی مسائل پیرامونی به قضاوت پرداخت. اگر آموزه‌های دینی می‌گوید زندگی دنیا تنها بازی و سرگرمی و تجمّل پرستی و فخرفروشی در میان شما و افزون طلبی در اموال و فرزندان است،[2] همین تعالیم می‌گوید نعمت‌های دنیا برای مؤمنان آفریده شد است.[3] برای آگاهی بیشتر: عالمان شیعی و ترک لذایذ دنیا، 15278   [1] . ابن بابویه، محمد بن علی‏، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، النص، ص 281، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406 ق.‏ [2] . حدید، 20. [3] . اعراف، 32. «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زینَةَ اللَّهِ الَّتی‏ أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا خالِصَةً یَوْمَ الْقِیامَةِ کَذلِکَ نُفَصِّلُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُون».
عنوان سوال:

نظر شما در باره این احادیث چیست؟ از امام رضا(ع) درباره خوشی دنیا سؤال شد، فرمود: وسعت منزل و زیادی دوستان. یا رسول خدا(ص)‌ در یکی از دعاهای خویش، از خداوند متعال،‌ خانه وسیع طلب می‌‌کند: (اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی ذَنْبِی وَوَسِّعْ لِی فِی دَارِی وَبَارِکْ لِی فِی رِزْقِی)؛ خدایا گناه مرا ببخش و خانه مرا وسعت بخش و روزی مرا مبارک گردان. همچنین از امام کاظم(ع) درباره یکی از خوشی‌ها در دنیا سؤال شد،‌ فرمود: (سَعَةٌ فِی الْمَنْزِلِ وَفَضْلٌ فِی الْخَادِمِ؛ در وسعت منزل است و خوبی خدمتکار). در حالی‌که یکی از بزرگان دین سفارش می‌کردند که این‌قدر از تجمل در زندگی مثل این خانه‌های به این بزرگی دوری کنیم.


پاسخ:

آنچه در روایات در مورد وسعت منزل و درخواست منزل وسیع از خداوند مطرح شده است، به معنای داشتن خانه‌های تجملی نیست، بلکه به معنای درخواست منزل شخصی و در حد نیاز است.
به عنوان نمونه امروزه زندگی در آپارتمان کوچک 50 متری برای خانواده‌ای 5 یا 6 نفره دشوار است، و اگر کسی از خداوند طلب منزل ویلایی 120 یا 200 متری کند، این معنایش تمایل به تجمل‌گرایی نیست.
روایاتی که در پرسش مطرح شد، همچنین روایات مشابه، دقیقاً بیانگر درخواست مقدار عرفی مورد نیاز از پروردگار است، نه خانه‌ای بیش از حد نیاز؛ چرا که تعالیم دینی به شدت با تجمل و تجمل‌گرایی مخالف است و این به وضوح در روایات و سیره معصومان قابل مشاهده است. رسول گرامی اسلام(ص) در این باره می‌فرماید:
«وَ مَنْ بَنَی بَیْتاً رِیَاءً وَ سُمْعَةً حُمِّلَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَی سَبْعِ أَرَضِینَ ثُمَّ یُطَوَّقُهُ نَاراً یوقد [تُوقَدُ] فِی عُنُقِهِ ثُمَّ یُرْمَی بِهِ فِی النَّارِ فَقُلْنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ کَیْفَ یَبْنِی رِیَاءً وَ سُمْعَةً قَالَ یَبْنِی فَضْلًا عَلَی مَا یَکْفِیهِ أَوْ یَبْنِی مُبَاهَاة»؛[1] هر کس برای خودنمایی یا شهرت‌‏طلبی خانه‌‏ای برای خود بسازد، روز قیامت آن خانه را تا هفتمین طبقه زمین به دوش می‌‏کشد، سپس به صورت حلقه‌‏ای آتشین طوق گردنش می‌‏شود، آن‌‏گاه او را با آن حال به آتش دوزخ می‌‏افکنند. راوی گفت: پرسیدیم: ای پیامبر خدا، چگونه برای خودنمایی یا شهرت‌‏طلبی خانه می‌‏سازد؟ فرمود: خانه‌‏ای بسازد که بیش از اندازه حاجتش باشد، یا آن‌را برای فخر فروشی بنا کند.
آنچه در این مسئله قابل توجه است؛ این است که تعالیم دین اسلام را نباید تنها از یک زاویه و با یک آیه و روایت به قضاوت نشست، بلکه باید با توجه به آیات و روایات دیگر و بررسی مسائل پیرامونی به قضاوت پرداخت.
اگر آموزه‌های دینی می‌گوید زندگی دنیا تنها بازی و سرگرمی و تجمّل پرستی و فخرفروشی در میان شما و افزون طلبی در اموال و فرزندان است،[2] همین تعالیم می‌گوید نعمت‌های دنیا برای مؤمنان آفریده شد است.[3]
برای آگاهی بیشتر: عالمان شیعی و ترک لذایذ دنیا، 15278   [1] . ابن بابویه، محمد بن علی‏، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، النص، ص 281، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406 ق.‏ [2] . حدید، 20. [3] . اعراف، 32. «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زینَةَ اللَّهِ الَّتی‏ أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا خالِصَةً یَوْمَ الْقِیامَةِ کَذلِکَ نُفَصِّلُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُون».





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین