آیا مرگ، سبب انقضای زوجیت می‌شود؟ اگر می‌شود پس اگر چنانچه نصی وجود نداشته باشد،‌ می‌توانیم نتیجه بگیریم که هر کدام از زوجین، نمی‌توانند دیگری را در هنگام موت، غسل دهند. آیا چنین نتیجه‌گیری صحیح است؟
در کتب فقهی، مسئله فسخ زوجیت با مرگ یکی از زوجین مورد بحث واقع شده است و فقها نظرات مختلفی راجع به آن داشته‌ و هر کدام برای آن قرائنی آورده‌‌اند. ظاهراً قول مشهور شیعه آن است که با مرگ یکی از زن و شوهر، رابطه زوجیت از بین می‌رود. لذا؛ پس از مرگ زن، مرد می‌تواند با خواهر او ازدواج کند و اگر چهار زن دیگر بگیرد، زن پنجم محسوب نمی‌شود، و حتی حقّ تمتّع با زن مُرده را‌ ندارد و اینکه بعضی از احکام زوجیت مثل جواز نظر و مس و غسل دادن، پس از مرگ زوجه باقی است، به معنای بقای زوجیت بین آنها نیست،[1] بلکه این احکام به استناد روایاتی در این موضوع می‌باشند، از جمله؛ این حدیث از امام صادق (ع) که راوی می‌گوید: سؤال کردم از حضرت امام جعفر صادق (ع) درباره‌ی شخصی که با زن خود به سفر رفته و آن زن بمیرد، آیا آن زن را می‌تواند غسل دهد؟ حضرت فرمودند که بلی و مادر و خواهرش و امثال اینها از محارم را می‌تواند غسل دهد، به این صورت که بر عورت آن زن پارچه‌ای می‌اندازد و او را غسل می‌دهد.[2] ظاهر این حدیث دلالت می‌کند که پس از موت زوجه و سایر محارم، می‌توان آنها را بدون لباس غسل داد، به غیر از عورت که باید پوشانده شود، اما اکثر علما در محارم معتقدند که لباسی پوشانده شود، سپس آنها را غسل دهند و در زوجه پوشاندن عورت کافیست.[3] جهت آگاهی بیشتر در این زمینه می‌توانید به نمایه‌ 4740 (غسل زن میت توسط مرد و برعکس) در همین سایت مراجعه نمایید.   [1] . شبیری زنجانی، سید موسی، کتاب نکاح، ج‌17، ص 5643، مؤسسه پژوهشی رای‌پرداز، قم، اول، 1419 ه‍ ق. [2] . «سَأَلَهُ مَنْصُورُ بْنُ حَازِمٍ- عَنِ الرَّجُلِ یُسَافِرُ مَعَ امْرَأَتِهِ فَتَمُوتُ أَ یُغَسِّلُهَا قَالَ نَعَمْ وَ أُمَّهُ وَ أُخْتَهُ وَ نَحْوَهُمَا یُلْقِی عَلَی عَوْرَتِهَا خِرْقَةً وَ یُغَسِّلُهَا»؛‌ قمّی، صدوق، محمّد بن علی بن بابویه، من لا یحضره الفقیه، ج‌1، ص 155، ح 430، دفتر انتشارات اسلامی، قم، دوم، 1413 ه‍ ق. [3] . مجلسی، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، ج‌2، ص 283، مؤسسه اسماعیلیان، قم، دوم، 1414 ه‍ ق.
عنوان سوال:

آیا مرگ، سبب انقضای زوجیت می‌شود؟ اگر می‌شود پس اگر چنانچه نصی وجود نداشته باشد،‌ می‌توانیم نتیجه بگیریم که هر کدام از زوجین، نمی‌توانند دیگری را در هنگام موت، غسل دهند. آیا چنین نتیجه‌گیری صحیح است؟


پاسخ:

در کتب فقهی، مسئله فسخ زوجیت با مرگ یکی از زوجین مورد بحث واقع شده است و فقها نظرات مختلفی راجع به آن داشته‌ و هر کدام برای آن قرائنی آورده‌‌اند. ظاهراً قول مشهور شیعه آن است که با مرگ یکی از زن و شوهر، رابطه زوجیت از بین می‌رود. لذا؛ پس از مرگ زن، مرد می‌تواند با خواهر او ازدواج کند و اگر چهار زن دیگر بگیرد، زن پنجم محسوب نمی‌شود، و حتی حقّ تمتّع با زن مُرده را‌ ندارد و اینکه بعضی از احکام زوجیت مثل جواز نظر و مس و غسل دادن، پس از مرگ زوجه باقی است، به معنای بقای زوجیت بین آنها نیست،[1] بلکه این احکام به استناد روایاتی در این موضوع می‌باشند، از جمله؛ این حدیث از امام صادق (ع) که راوی می‌گوید:
سؤال کردم از حضرت امام جعفر صادق (ع) درباره‌ی شخصی که با زن خود به سفر رفته و آن زن بمیرد، آیا آن زن را می‌تواند غسل دهد؟ حضرت فرمودند که بلی و مادر و خواهرش و امثال اینها از محارم را می‌تواند غسل دهد، به این صورت که بر عورت آن زن پارچه‌ای می‌اندازد و او را غسل می‌دهد.[2]
ظاهر این حدیث دلالت می‌کند که پس از موت زوجه و سایر محارم، می‌توان آنها را بدون لباس غسل داد، به غیر از عورت که باید پوشانده شود، اما اکثر علما در محارم معتقدند که لباسی پوشانده شود، سپس آنها را غسل دهند و در زوجه پوشاندن عورت کافیست.[3]
جهت آگاهی بیشتر در این زمینه می‌توانید به نمایه‌ 4740 (غسل زن میت توسط مرد و برعکس) در همین سایت مراجعه نمایید.   [1] . شبیری زنجانی، سید موسی، کتاب نکاح، ج‌17، ص 5643، مؤسسه پژوهشی رای‌پرداز، قم، اول، 1419 ه‍ ق. [2] . «سَأَلَهُ مَنْصُورُ بْنُ حَازِمٍ- عَنِ الرَّجُلِ یُسَافِرُ مَعَ امْرَأَتِهِ فَتَمُوتُ أَ یُغَسِّلُهَا قَالَ نَعَمْ وَ أُمَّهُ وَ أُخْتَهُ وَ نَحْوَهُمَا یُلْقِی عَلَی عَوْرَتِهَا خِرْقَةً وَ یُغَسِّلُهَا»؛‌ قمّی، صدوق، محمّد بن علی بن بابویه، من لا یحضره الفقیه، ج‌1، ص 155، ح 430، دفتر انتشارات اسلامی، قم، دوم، 1413 ه‍ ق. [3] . مجلسی، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، ج‌2، ص 283، مؤسسه اسماعیلیان، قم، دوم، 1414 ه‍ ق.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین