چرا خون انسان بعد از بیرون آمدن از بدن نجس می‌شود؟
آنچه بر ما واجب است عمل به تکالیف شرعیّه است، اما دانستن فلسفه تمام احکام، لازم و ضروری نیست. در عین حال با ملاحظه حکمت‌‌های بسیاری از احکام، درمی‌یابیم که تعالیم این دین، بر اساس حفظ و تأمین مصالح یا دفع مفاسد است.[1] نجاست و طهارت علاوه بر آلودگی‌هایی که دارند، از احکام اعتباری‌اند تا به این وسیله مردم از آن نجس فاصله گرفته و در صورت تماس نیز احکامی دارد که مکلف باید آن‌را عمل کند. با این مقدمه، در مورد دلیل عدم نجاست خون موجود در باطن انسان می‌توان دلایلی را به عنوان احتمال بیان کرد: 1. معمولاً خون باطن انسان کمتر مورد دسترسی بوده و لذا آن اجتنابی که نجاست خون برای آن وضع شده، خود بخود در این‌جا محقّق است و نیازی به حمل حکم نجاست بر آن نیست. توجه به این استفتاء خالی از لطف نیست: سؤال: گاهی دوستانم اشکال می‌کنند و می‌گویند اگر انسان دست به مرده سگ که حیوان نجس العین است بزند غسل، لازم نیست و فقط باید دست خود را بشوید، ولی انسان که اشرف مخلوقات است وقتی از دنیا رفت و سرد شد و کسی دست به بدن او زد اضافه بر شستن دست، باید غسل کند. علّت چیست؟ مگر انسان از سگ، نجس‌‌تر است، در صورتی که بر تمام موجودات، برتری دارد این مطلب را برایم روشن فرمائید؟. جواب: ممکن است در باره حکمت آن این چنین گفت که چون مردم، طبعاً از مرده حیوانات، متنفّرند کسی آن‌را مسّ نمی‌کند ولی مرده انسان در معرض تماسّ زندگان - خصوص خویشان و دوستانش- قرار دارد.[2] 2. شاید دلیل آن عسر و حرج باشد؛ زیرا به عنوان نمونه در صورت عفونت و خون آلود بودن گلو، اگر آن خون را نجس می‌دانستیم،  آب بینی و آب دهان نیز به دلیل تماس با آن نجس شده و به همین ترتیب سرایت نجاست به تمام بدن به سادگی انجام می‌پذیرفت.   [1] . گلپایگانی، سید محمد رضا، مجمع المسائل، محقق، مصحح، کریمی جهرمی، علی، ثابتی همدانی، علی، نیری همدانی‌، علی، ج ‌1، ص 107، قم، دار القرآن الکریم‌، چاپ دوم، 1409ق‌. [2] . همان‌، ج ‌1، ص 106‌ و 107‌.
عنوان سوال:

چرا خون انسان بعد از بیرون آمدن از بدن نجس می‌شود؟


پاسخ:

آنچه بر ما واجب است عمل به تکالیف شرعیّه است، اما دانستن فلسفه تمام احکام، لازم و ضروری نیست. در عین حال با ملاحظه حکمت‌‌های بسیاری از احکام، درمی‌یابیم که تعالیم این دین، بر اساس حفظ و تأمین مصالح یا دفع مفاسد است.[1]
نجاست و طهارت علاوه بر آلودگی‌هایی که دارند، از احکام اعتباری‌اند تا به این وسیله مردم از آن نجس فاصله گرفته و در صورت تماس نیز احکامی دارد که مکلف باید آن‌را عمل کند.
با این مقدمه، در مورد دلیل عدم نجاست خون موجود در باطن انسان می‌توان دلایلی را به عنوان احتمال بیان کرد:
1. معمولاً خون باطن انسان کمتر مورد دسترسی بوده و لذا آن اجتنابی که نجاست خون برای آن وضع شده، خود بخود در این‌جا محقّق است و نیازی به حمل حکم نجاست بر آن نیست.
توجه به این استفتاء خالی از لطف نیست:
سؤال: گاهی دوستانم اشکال می‌کنند و می‌گویند اگر انسان دست به مرده سگ که حیوان نجس العین است بزند غسل، لازم نیست و فقط باید دست خود را بشوید، ولی انسان که اشرف مخلوقات است وقتی از دنیا رفت و سرد شد و کسی دست به بدن او زد اضافه بر شستن دست، باید غسل کند. علّت چیست؟ مگر انسان از سگ، نجس‌‌تر است، در صورتی که بر تمام موجودات، برتری دارد این مطلب را برایم روشن فرمائید؟.
جواب: ممکن است در باره حکمت آن این چنین گفت که چون مردم، طبعاً از مرده حیوانات، متنفّرند کسی آن‌را مسّ نمی‌کند ولی مرده انسان در معرض تماسّ زندگان - خصوص خویشان و دوستانش- قرار دارد.[2]
2. شاید دلیل آن عسر و حرج باشد؛ زیرا به عنوان نمونه در صورت عفونت و خون آلود بودن گلو، اگر آن خون را نجس می‌دانستیم،  آب بینی و آب دهان نیز به دلیل تماس با آن نجس شده و به همین ترتیب سرایت نجاست به تمام بدن به سادگی انجام می‌پذیرفت.   [1] . گلپایگانی، سید محمد رضا، مجمع المسائل، محقق، مصحح، کریمی جهرمی، علی، ثابتی همدانی، علی، نیری همدانی‌، علی، ج ‌1، ص 107، قم، دار القرآن الکریم‌، چاپ دوم، 1409ق‌. [2] . همان‌، ج ‌1، ص 106‌ و 107‌.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین