باسلام. بنده تمایل دارم که در نماز جمعه شرکت کنم و از ثواب زیاد آن بهره‌مند شوم. در صف اول هم می‌ایستم و تا آنجا که برایم میسّر است هم مستحبات شب قبل و روز جمعه را انجام می‌دهم. امّا امام جماعت به مستحبات این روز اهمیت نمی‌دهد، حتی با گفتن این‌که چرا سوره جمعه و منافقون خوانده نمی‌شود؟ می‌گوید چون افراد پیری هستند که قادر به ایستادن نیستند و یا این‌که هوا گرم است و مردم تحمل ندارند و ... آیا می‌توان به این بهانه مستحبات را ترک کرد؟

در ارتباط با این پرسش، بیان نکاتی لازم به نظر می‌رسد:
1. یکی از شرایط امر به معروف و نهی از منکر این است که معروف و منکر را خوب بشناسیم.
رسول گرامی اسلام(ص) فرمود: هرکس کاری را بدون آگاهی انجام دهد، خرابکاری‌های او بیشتر از اصلاحات او است.[1] بنابر این شایسته است اطلاعات و آگاهی خود را دست کم در مواردی که می‌خواهیم تذکر دهیم بالا ببریم.
2. نوعاً عبادات و نماز از دو بخش تشکیل شده‌‌اند. الف. واجبات. ب. مستحبات.
و فرق این‌دو در این است که مستحب را حتی بدون دلیل می‌‌توان ترک کرد و چه بسا در برخی موارد، ترک آن رجحان داشته باشد؛ لذا نماز جماعتی که با سرعت و بدون رعایت مستحبات خوانده می‌شود، بر نماز فرادی با رعایت مستحبات ترجیح دارد.[2]
3. ترک مستحبات رخصت و امتنانی است که از سوی خداوند منان به بندگان ارزانی شده است. امام صادق(ع) می‌فرماید:« خداوند دوست دارد که بنده او از آنچه که برای او اجازه و رخصت داده استفاده کند، چنان‌که دوست دارد به آنچه امر فرموده عمل شود».[3]
نقل شده است امام علی(ع) فرمود: آخرین مجلس و یا سخنی که بعد از آن، میان من و محبوب دل من(پیامبر ص) جدایی افتاد، این بود که حضرتشان فرمود: یا علی هر گاه نماز بجا می‌آوری رعایت حال کسی کن که ضعیف‌‌ترین مأمومان باشد (مانند آن‌که کهنسالی و یا بیماری در میان آنان باشد) یعنی نماز را سریع‌­تر به پایان برسان.[4]
توجه به این نکته ضروری است که حضرت نفرمود به آنان بگو استقامت کنند، اگر ایستاده نمی‌‌توانند نشسته و اگر نشسته نمی‌‌توانند به حالت درازکش نماز بخوانند. با این‌که خداوند چنین رخصتی به ما داده؛ چرا از این استفاده نکنیم و با طولانی کردن موجب این شویم کسی که می‌تواند نمازش را ایستاده بخواند نشسته بخواند.
خلاصه این‌که نباید دین خدا را برای مردم سخت جلوه داد. امام صادق(ع) می‌فرماید: «دین خدا دست و پاگیر نیست».[5] امام(ع) سپس به آیه‌‌ای از قرآن استشهاد می‌‌کند که می‌‌فرماید:[ خداوند] در دین بر شما سختی قرار نداده است.[6]
4. برخی از اشخاص، مشاغل و کارهای سنگینی دارند، امّا به دلیل تدیّن و تعبّد، خود را ملزم به شرکت در جماعات و جمعه می‌‌دانند، آیا نباید حال آنان مراعات شود و لو با رودربایستی به ما بگویند ما تحمّل می‌کنیم؟!
به نظر ما شما اگر خواستید شخصاً تمام مستحبات را (ترجیحاً در منزل) انجام داده و امام جماعت را در عین مشورت دادن در تصمیم گیری آزاد بگذارید.   [1] . «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ عَمِلَ عَلی‏ غَیْرِ عِلْمٍ، کَانَ مَا یُفْسِدُ أَکْثَرَ مِمَّا یُصْلِحُ». کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ‏1، ص 108، قم، دار الحدیث، چاپ اول، ‏1429ق. [2] . آیا نماز به صورت جماعت با سرعت و بدون مستحبات بهتر است یا به صورت فرادا با مستحبات؟ ج. در صورت خواندن با جماعت بهتر است. بهجت، استفتاءات، ج ‌2، ص 271‌، قم، دفتر حضرت آیة الله بهجت‌، چاپ اول، 1428ق‌‌. [3] .‏ «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یُحِبُّ أَنْ یُؤْخَذَ بِرُخَصِهِ کَمَا یُحِبُّ أَنْ یُؤْخَذَ بِعَزَائِمِه»‏. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب،‏ ج 1، ص 16، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق. [4] . «و قال علیّ صلوات اللّٰه علیه آخر ما فارقت علیه حبیب قلبی صلّی اللّٰه علیه و آله انّه قال یا علی اذا صلّیت فصلّ صلاة اضعف من خلفک»، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج ‏1، ص 283، قم، دفتر انتشارات اسلامی‏، چاپ دوم، 1413ق‏. [5] . «إِنَّ الدِّینَ لَیْسَ بِضَیِّقٍ». مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 77، ص 21، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق. [6] . «ما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَج»‏. حج، 78.