مراجع تقلید در این‌باره می‌فرمایند: "معامله با بچۀ نابالغ باطل است، اگر چه پدر یا جدّ آن بچه به او اجازه داده باشند که معامله کند، ولی اگر بچه ممیز[1] باشد و چیز کم قیمتی را که معاملۀ آن برای بچه‌ها متعارف است معامله کند اشکال ندارد. و نیز اگر طفل[2] وسیله باشد که پول را به فروشنده بدهد و جنس را به خریدار برساند یا جنس را به خریدار بدهد و پول را به فروشنده برساند، چون واقعاً دو نفر بالغ با یکدیگر معامله کرده‌اند معامله صحیح است ولی باید فروشنده و خریدار یقین[3] داشته باشند که طفل جنس و پول را به صاحب آن می‌رساند." [4] [1] . در اینجا به این معناست که در خرید و فروش، خوب و بد را درک کند. [2] . آیات عظام گلپایگانی، صافی، خوئی، تبریزی و سیستانی: (اگر چه ممیز نباشد ..). [3] . آیات عظام خوئی و تبریزی: (یا اطمینان ..). [4] . امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌2، ص 217، م 2082، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.
با سلام، در توضیح المسائل بیان شده معامله با بچۀ نابالغ باطل است. حال سه سؤال داشتم: 1. گاهی، والدین پولی را به فرزندان میدهند تا – تنها به عنوان وسیله - به مغازه رفته و فلان چیز معین که خانواده معین کرده (مثلاً نیم کیلو تخم مرغ) را بخرند در حالیکه نه پول متعلق به بچه است و نه در خریدن از خود ارادهای دارد. حکم چنین معاملهای چیست؟ 2. گاهی، خانواده پولی به بچه به عنوان پول توجیبی هبه میکنند و مثلاً میگویند این 2000 تومان برای خودت بچه به مغازه میرود در حالی که هیچ ربطی به والدین ندارد، هم پول برای خود بچه است هم جنس را برای خود میخرد مثلاً برای خودش پفک میخرد، حکم چنین معاملهای چیست؟ 3. گاهی، در معابر عمومی کودکانی آدامس فروش یا فال فروش به چشم میخورند، معامله با چنین کودکانی چه حکمی دارد؟
مراجع تقلید در اینباره میفرمایند:
"معامله با بچۀ نابالغ باطل است، اگر چه پدر یا جدّ آن بچه به او اجازه داده باشند که معامله کند، ولی اگر بچه ممیز[1] باشد و چیز کم قیمتی را که معاملۀ آن برای بچهها متعارف است معامله کند اشکال ندارد. و نیز اگر طفل[2] وسیله باشد که پول را به فروشنده بدهد و جنس را به خریدار برساند یا جنس را به خریدار بدهد و پول را به فروشنده برساند، چون واقعاً دو نفر بالغ با یکدیگر معامله کردهاند معامله صحیح است ولی باید فروشنده و خریدار یقین[3] داشته باشند که طفل جنس و پول را به صاحب آن میرساند." [4] [1] . در اینجا به این معناست که در خرید و فروش، خوب و بد را درک کند. [2] . آیات عظام گلپایگانی، صافی، خوئی، تبریزی و سیستانی: (اگر چه ممیز نباشد ..). [3] . آیات عظام خوئی و تبریزی: (یا اطمینان ..). [4] . امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنیهاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج2، ص 217، م 2082، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.