در احادیث و کتاب‌های مختلف، دعاهای بسیاری برای کم کردن درد زایمان نقل شده است. این دعاها عموماً آیاتی از قرآن می‌باشند، و برخلاف دعاهای عادی، دستور به نوشتن آنها نیز داده شده است. در روایات؛ خواندن سوره‌های قدر[1] و یس[2] برای کم کردن درد زایمان سفارش شده است. همچنین در احادیث؛ دعاهای گوناگونی نقل شده که در ذیل برخی از آنها ذکر می‌شود. 1. حضرت عیسی(ع): کسی درد زایمان دارد، این دعا را بخوانند: «یَا خَالِقَ‏ النَّفْسِ‏ مِنَ‏ النَّفْسِ‏ وَ مُخَلِّصَ النَّفْسِ مِنَ النَّفْسِ ِ فَرِّجْ عَنَّا وَ خَلِّصْنَا مِنْ شِدَّتِنَا».[3] 2. امام علی(ع): «من دو آیه از قرآن می‌شناسم که وقتی وضع حمل زن مشکل شد این آیات را برایش در پوستی بنویسند و او آن‌را به کمرش‏ ببندد: «بسم اللَّه و باللَّه، "فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً، إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً"[4] این آیات را هفت مرتبه و "یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ، إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَیْ‏ءٌ عَظِیمٌ"،[5] و "یَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ کُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ کُلُّ ذاتِ حَمْلٍ حَمْلَها وَ تَرَی النَّاسَ سُکاری‏ وَ ما هُمْ بِسُکاری‏ وَ لکِنَّ عَذابَ اللَّهِ شَدِیدٌ"[6] را یک مرتبه بنویسد. این دو آیه را بر ورقه‌ای بنویسند و با نخی از کتان نتابیده بر ران چپ او ببندند. وقتی فرزندش را به دنیا آورد همان ساعت آن‌را باز کن و در این کار سستی مکن».[7] 3. امام علی(ع): برای کم کردن درد زایمان این‌گونه نوشته شود: «حی وَلَدَتْ مَرْیَمُ وَ مَرْیَمُ وَلَدَتْ حی، یَا حَیُّ اهْبِطْ إِلَی الْأَرْضِ السَّاعَةَ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَی».[8] 4. امام صادق(ع): برای آسان شدن ولادت فرزند، بر پوست یا کاغذی بنویسد: «اللَّهُمَّ یَا فَارِجَ الْهَمِّ وَ کَاشِفَ الْغَمِّ وَ رَحْمَانَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِیمَهُمَا ارْحَمْ فُلَانَةَ بِنْتَ فُلَانَةَ (نام دختر و پدرش گفته ‌شود) رَحْمَةً تُغْنِیهَا بِهَا عَنْ رَحْمَةِ جَمِیعِ خَلْقِکَ تُفَرِّجُ بِهَا کُرْبَتَهَا وَ تَکْشِفُ بِهَا غَمَّهَا وَ تُیَسِّرُ وِلَادَتَهَا وَ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْحَقِّ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ‏ وَ قِیلَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ‏[9] ».[10] 5. امام صادق(ع): زمانی که درد زایمان سخت شد برای او پس از «بسم الله» این‌گونه بنویسند: «کَأَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَ ما یُوعَدُونَ لَمْ یَلْبَثُوا إِلَّا ساعَةً مِنْ نَهارٍ،[11] کَأَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَها لَمْ یَلْبَثُوا إِلَّا عَشِیَّةً أَوْ ضُحاها،[12] إِذْ قالَتِ امْرَأَتُ عِمْرانَ رَبِّ إِنِّی‏ نَذَرْتُ‏ لَکَ‏ ما فِی‏ بَطْنِی‏ مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ‏ مِنِّی‏ إِنَّکَ‏ أَنْتَ‏ السَّمِیعُ‏ الْعَلِیمُ‏[13] سپس آن‌را بر روی پای راستش قرار دهند و پس از زایمان بگیرند.[14] 6. امام صادق(ع): «بعد از بسم الله برای او بنویسند: «مَرْیَمُ وَلَدَتْ عِیسَی‏ هُوَ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ یُخْرِجُکُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّکُمْ ثُمَّ لِتَکُونُوا شُیُوخاً[15] فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً[16] وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ سَلَّمَ تَسْلِیما»[17] 7. شخصی به پیش امام باقر(ع) آمده و گفت: یابن رسول الله کمکم کنید. امام: چه شده؟ مرد: زنم از شدت درد زایمان، نزدیک است بمیرد. امام: به خانه برو و بنویس: «فَأَجاءَهَا الْمَخاضُ إِلی‏ جِذْعِ النَّخْلَةِ قالَتْ یا لَیْتَنِی‏ مِتُّ قَبْلَ هذا وَ کُنْتُ نَسْیاً مَنْسِیًّا فَناداها مِنْ تَحْتِها أَلَّا تَحْزَنِی قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تَحْتَکِ سَرِیًّا وَ هُزِّی إِلَیْکِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُساقِطْ عَلَیْکِ رُطَباً جَنِیًّا[18] سپس با صدای بلند این آیه را بخوان وَ اللَّهُ أَخْرَجَکُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِکُمْ لا تَعْلَمُونَ شَیْئاً وَ جَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ[19] ‏ و تو ای فرزند بیرون بیا، به اذن پروردگارت بیرون بیا».[20] علاوه بر اینها دعاهای دیگری نیز نقل شده که در این مختصر نیازی به بیان بیشتر آنها نیست.[21] [1] . طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 381، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق. [2] . مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 89، ص 292، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق. [3] . «خدایا! ای آفریننده نفسی از نفس دیگر و بیرون آورنده نفس از نفسی دیگر و ای نجات دهنده نفس از نفسی دیگر! بگشای از ما اندوه ما را و رهایی ده ما را از سختی‌های ما»؛ کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح (جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة)، ص 159، قم، دار الرضی (زاهدی)، چاپ دوم، 1405ق. [4] . شرح، 5 – 6. [5] . حج، 1. [6] . حج، 22. [7] . ابنا بسطام، عبد الله، حسین، طبّ الأئمة(ع)، محقق، مصحح، خرسان، محمد مهدی، ص 35 – 36، قم، دار الشریف الرضی، چاپ دوم، 1411ق. [8] . «مریم فرزند زنده‌ای زایید، بشتاب ای زنده به سوی زمین؛ همین الآن به اذن خداوند بشتاب»؛ هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، محقق، مصحح، انصاری زنجانی خوئینی، محمد، ج 2، ص 955، قم، نشر الهادی، چاپ اول، 1405ق. [9] . زمر، 75. [10] . «خدایا ای گشاینده اندوه، و بر طرف کننده غم، و بخشنده دنیا و آخرت، و مهربان هر دو جهان! رحم کن به فلان‏ دختر فلان (اسم دختر گفته شود)، رحمتی که او را از رحمت همه بندگانت بی‌نیاز کنی، محنتش را به آن بگشایی، و غمش را برطرف نمایی، و زایمانش را آسان فرمایی، و میان ایشان به حق حکم شد، و به ایشان ستم نشد، و گفته شد: ستایش خدای را که پروردگار جهانیان است»؛ مکارم الاخلاق، ص 409. [11] . احقاف، 35: «روزی که آنچه را وعده داده می‌شوند بنگرند، گویی که آنان جز ساعتی از روز را [در دنیا] نمانده‌اند». [12] . نازعات، 46: «روزی که آن‌را می‌بینند، گویی که آنان جز شبی یا روزی درنگ نکرده‌اند». [13] . آل عمران، 35: «چون زنِ عمران گفت: پروردگارا! آنچه در شکم خود دارم نذر تو کردم تا آزاد شده [از مشاغل دنیا و پرستشگر تو] باشد؛ پس، از من بپذیر که تو خود شنوای دانایی». [14] . ابن ادریس حلّی، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، محقق، موسوی، حسن بن احمد، ابن مسیح، ابو الحسن، ج 3، ص 598، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1410ق. [15] . غافر، 67. [16] . شرح، 5 – 6. [17] . طب الأئمة علیهم السلام، ص 307؛ محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 15، ص 210، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1408ق. [18] . مریم، 23 – 25. [19] . نحل، 78. [20] . عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، تحقیق، رسولی محلاتی، سید هاشم، ج 3، ص 329، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1415ق. [21] . مکارم الأخلاق، ص 393.
منبع دعای آسان شدن وضع حمل که در برخی از کتابها و سایتها آمده، کجا است؟ عبارت دعا: (أوَلَم یَرَ الّذین کَفَروا اَنّ السّموات والارض کانَتا رَتقا فَفَتَقناهُما حَنّه وُلِدَت مَریَم وُلِدَت عیسی یَسَجعَلُ اللهُ بَعدَ عُسرٍ یُسرا). همچنین در برخی کتابها آیهای برای آسان شدن وضع حمل آمده است که در آن کلمه (حنه) ذکر شده است که من آنرا در قرآن نیافتم.
در احادیث و کتابهای مختلف، دعاهای بسیاری برای کم کردن درد زایمان نقل شده است. این دعاها عموماً آیاتی از قرآن میباشند، و برخلاف دعاهای عادی، دستور به نوشتن آنها نیز داده شده است. در روایات؛ خواندن سورههای قدر[1] و یس[2] برای کم کردن درد زایمان سفارش شده است. همچنین در احادیث؛ دعاهای گوناگونی نقل شده که در ذیل برخی از آنها ذکر میشود.
1. حضرت عیسی(ع): کسی درد زایمان دارد، این دعا را بخوانند: «یَا خَالِقَ النَّفْسِ مِنَ النَّفْسِ وَ مُخَلِّصَ النَّفْسِ مِنَ النَّفْسِ ِ فَرِّجْ عَنَّا وَ خَلِّصْنَا مِنْ شِدَّتِنَا».[3]
2. امام علی(ع): «من دو آیه از قرآن میشناسم که وقتی وضع حمل زن مشکل شد این آیات را برایش در پوستی بنویسند و او آنرا به کمرش ببندد: «بسم اللَّه و باللَّه، "فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً، إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً"[4] این آیات را هفت مرتبه و "یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ، إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَیْءٌ عَظِیمٌ"،[5] و "یَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ کُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ کُلُّ ذاتِ حَمْلٍ حَمْلَها وَ تَرَی النَّاسَ سُکاری وَ ما هُمْ بِسُکاری وَ لکِنَّ عَذابَ اللَّهِ شَدِیدٌ"[6] را یک مرتبه بنویسد. این دو آیه را بر ورقهای بنویسند و با نخی از کتان نتابیده بر ران چپ او ببندند. وقتی فرزندش را به دنیا آورد همان ساعت آنرا باز کن و در این کار سستی مکن».[7]
3. امام علی(ع): برای کم کردن درد زایمان اینگونه نوشته شود: «حی وَلَدَتْ مَرْیَمُ وَ مَرْیَمُ وَلَدَتْ حی، یَا حَیُّ اهْبِطْ إِلَی الْأَرْضِ السَّاعَةَ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَی».[8]
4. امام صادق(ع): برای آسان شدن ولادت فرزند، بر پوست یا کاغذی بنویسد: «اللَّهُمَّ یَا فَارِجَ الْهَمِّ وَ کَاشِفَ الْغَمِّ وَ رَحْمَانَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِیمَهُمَا ارْحَمْ فُلَانَةَ بِنْتَ فُلَانَةَ (نام دختر و پدرش گفته شود) رَحْمَةً تُغْنِیهَا بِهَا عَنْ رَحْمَةِ جَمِیعِ خَلْقِکَ تُفَرِّجُ بِهَا کُرْبَتَهَا وَ تَکْشِفُ بِهَا غَمَّهَا وَ تُیَسِّرُ وِلَادَتَهَا وَ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْحَقِّ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ وَ قِیلَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ[9] ».[10]
5. امام صادق(ع): زمانی که درد زایمان سخت شد برای او پس از «بسم الله» اینگونه بنویسند: «کَأَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَ ما یُوعَدُونَ لَمْ یَلْبَثُوا إِلَّا ساعَةً مِنْ نَهارٍ،[11] کَأَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَها لَمْ یَلْبَثُوا إِلَّا عَشِیَّةً أَوْ ضُحاها،[12] إِذْ قالَتِ امْرَأَتُ عِمْرانَ رَبِّ إِنِّی نَذَرْتُ لَکَ ما فِی بَطْنِی مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ[13] سپس آنرا بر روی پای راستش قرار دهند و پس از زایمان بگیرند.[14]
6. امام صادق(ع): «بعد از بسم الله برای او بنویسند: «مَرْیَمُ وَلَدَتْ عِیسَی هُوَ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ یُخْرِجُکُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّکُمْ ثُمَّ لِتَکُونُوا شُیُوخاً[15] فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً[16] وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ سَلَّمَ تَسْلِیما»[17]
7. شخصی به پیش امام باقر(ع) آمده و گفت: یابن رسول الله کمکم کنید. امام: چه شده؟ مرد: زنم از شدت درد زایمان، نزدیک است بمیرد. امام: به خانه برو و بنویس: «فَأَجاءَهَا الْمَخاضُ إِلی جِذْعِ النَّخْلَةِ قالَتْ یا لَیْتَنِی مِتُّ قَبْلَ هذا وَ کُنْتُ نَسْیاً مَنْسِیًّا فَناداها مِنْ تَحْتِها أَلَّا تَحْزَنِی قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تَحْتَکِ سَرِیًّا وَ هُزِّی إِلَیْکِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُساقِطْ عَلَیْکِ رُطَباً جَنِیًّا[18] سپس با صدای بلند این آیه را بخوان وَ اللَّهُ أَخْرَجَکُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِکُمْ لا تَعْلَمُونَ شَیْئاً وَ جَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ[19] و تو ای فرزند بیرون بیا، به اذن پروردگارت بیرون بیا».[20]
علاوه بر اینها دعاهای دیگری نیز نقل شده که در این مختصر نیازی به بیان بیشتر آنها نیست.[21] [1] . طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 381، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق. [2] . مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 89، ص 292، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق. [3] . «خدایا! ای آفریننده نفسی از نفس دیگر و بیرون آورنده نفس از نفسی دیگر و ای نجات دهنده نفس از نفسی دیگر! بگشای از ما اندوه ما را و رهایی ده ما را از سختیهای ما»؛ کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح (جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة)، ص 159، قم، دار الرضی (زاهدی)، چاپ دوم، 1405ق. [4] . شرح، 5 – 6. [5] . حج، 1. [6] . حج، 22. [7] . ابنا بسطام، عبد الله، حسین، طبّ الأئمة(ع)، محقق، مصحح، خرسان، محمد مهدی، ص 35 – 36، قم، دار الشریف الرضی، چاپ دوم، 1411ق. [8] . «مریم فرزند زندهای زایید، بشتاب ای زنده به سوی زمین؛ همین الآن به اذن خداوند بشتاب»؛ هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، محقق، مصحح، انصاری زنجانی خوئینی، محمد، ج 2، ص 955، قم، نشر الهادی، چاپ اول، 1405ق. [9] . زمر، 75. [10] . «خدایا ای گشاینده اندوه، و بر طرف کننده غم، و بخشنده دنیا و آخرت، و مهربان هر دو جهان! رحم کن به فلان دختر فلان (اسم دختر گفته شود)، رحمتی که او را از رحمت همه بندگانت بینیاز کنی، محنتش را به آن بگشایی، و غمش را برطرف نمایی، و زایمانش را آسان فرمایی، و میان ایشان به حق حکم شد، و به ایشان ستم نشد، و گفته شد: ستایش خدای را که پروردگار جهانیان است»؛ مکارم الاخلاق، ص 409. [11] . احقاف، 35: «روزی که آنچه را وعده داده میشوند بنگرند، گویی که آنان جز ساعتی از روز را [در دنیا] نماندهاند». [12] . نازعات، 46: «روزی که آنرا میبینند، گویی که آنان جز شبی یا روزی درنگ نکردهاند». [13] . آل عمران، 35: «چون زنِ عمران گفت: پروردگارا! آنچه در شکم خود دارم نذر تو کردم تا آزاد شده [از مشاغل دنیا و پرستشگر تو] باشد؛ پس، از من بپذیر که تو خود شنوای دانایی». [14] . ابن ادریس حلّی، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، محقق، موسوی، حسن بن احمد، ابن مسیح، ابو الحسن، ج 3، ص 598، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1410ق. [15] . غافر، 67. [16] . شرح، 5 – 6. [17] . طب الأئمة علیهم السلام، ص 307؛ محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 15، ص 210، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1408ق. [18] . مریم، 23 – 25. [19] . نحل، 78. [20] . عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، تحقیق، رسولی محلاتی، سید هاشم، ج 3، ص 329، قم، انتشارات اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1415ق. [21] . مکارم الأخلاق، ص 393.