فطریه را می‌توان در یکی از هشت موردی که در بحث زکات مال بیان می‌شود مصرف نمود (که جهت اطلاع از آن می‌توانید به نمایه 6221 (موارد مصرف زکات) مراجعه نمایید)، ولی احتیاط مستحبّ[1] آن است که فقط به فقرای شیعه پرداخت شود.[2] [1] . آیات عظام گلپایگانی، صافی، سیستانی و مکارم: (بنا بر احتیاط واجب باید فقط به فقرای شیعه پرداخت کرد)؛ آیات عظام گلپایگانی و صافی: (اگر در شهر خودش فقیر شیعه نباشد به فقرای شهر دیگری پرداخت کند)؛ آیت الله سیستانی: (چنان‌چه در شهر از فقرای شیعه کسی نباشد، می‌توان آن‌را به فقرای دیگر مسلمانان بدهد، ولی در هر صورت نباید به ناصبی بدهد). [2] . امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج ‌2، ص 176 - 177، م 2014، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، 1424ق.
آیا با وجود فقیر در منطقهای که زندگی میکنیم، میتوان زکات فطره را به مسجد یا سایر موارد پرداخت کرد؟
فطریه را میتوان در یکی از هشت موردی که در بحث زکات مال بیان میشود مصرف نمود (که جهت اطلاع از آن میتوانید به نمایه 6221 (موارد مصرف زکات) مراجعه نمایید)، ولی احتیاط مستحبّ[1] آن است که فقط به فقرای شیعه پرداخت شود.[2] [1] . آیات عظام گلپایگانی، صافی، سیستانی و مکارم: (بنا بر احتیاط واجب باید فقط به فقرای شیعه پرداخت کرد)؛ آیات عظام گلپایگانی و صافی: (اگر در شهر خودش فقیر شیعه نباشد به فقرای شهر دیگری پرداخت کند)؛ آیت الله سیستانی: (چنانچه در شهر از فقرای شیعه کسی نباشد، میتوان آنرا به فقرای دیگر مسلمانان بدهد، ولی در هر صورت نباید به ناصبی بدهد). [2] . امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنیهاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج 2، ص 176 - 177، م 2014، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، 1424ق.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] زمان پرداخت زکات فطره چه موقع است؟آیا میتوان برای رساندن به فقیر خاصی پرداخت زکات را به تأخیر انداخت؟
- [سایر] آیا زکات فطره را میتوان به پدر و مادر خود، در صورت مستحق بودن، پرداخت کرد؟
- [آیت الله مظاهری] در چه صورت میتوان زکات فطره را به سید پرداخت کرد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا میتوان زکات فطره را به شهر دیگری که فقرای زیادی در آن زندگی میکنند، فرستاد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیا جایز است زکات فطره را به فقیر فاسق یا تارک الصلاة پرداخت نمود؟
- [آیت الله مظاهری] آیا لازم است در مورد اینکه فقیر، شخص صالحی است یا نه تحقیق کرد تا بتوان زکات فطره را به او داد یا صرف فقیر بودن برای پرداخت فطریه به او کافی است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا از مالی که خمس آن داده نشده میتوان زکات فطره را پرداخت کرد؟ یا باید اول خمس را داد و سپس زکات فطره را از آن پرداخت نمود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا میتوان زکات فطره یا سهم فقراء از زکات را به شوهر دختر خود، در صورتی که فقیر است، تملیک نمود تا صرف زن و بچّههایش نماید؟
- [آیت الله مظاهری] آیا فطریه را میتوان صرف امور خیر مثل ساختن مساجد و معابر عمومی یا جشنها و عزاداریهای مذهبی کرد؟
- [آیت الله سبحانی] زکات فطره را کناری گذاشتیم ولی از پول دیگر به فقیر پرداخت کردیم آیا واجب است پول کنار گذاشته را دوباره به فقیر بدهیم؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان به خیال این که کسی از مصارف زکات فطره مثلاً فقیر است به او فطره بدهد و بعد بفهمد که از مصارف زکات فطره نبوده، مثلاً فقیر نبوده، حکم مسأله همانند حکمیست که در مسأله 1944 درباره زکات اموال گفته شد.
- [آیت الله سبحانی] اگر کسی بگوید فقیرم، نمی شود به او فطره داد، مگر آنکه اطمینان پیدا کند یا از ظاهر حالش گواهی دهد که فقیر است یا انسان بداند که قبلاً فقیر بوده است. مسائل متفرقه زکات فطره:
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است در دادن زکات فطره خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم بدارد و بعد همسایگان فقیر را و مستحب است کسی را که در دین و فقه و عقل مقدم است در دادن فطره مقدم بدارد
- [آیت الله مکارم شیرازی] غنی کسی است که مخارج سال خود و عیالاتش را دارد، یا ازطریق کسب و کار به دست می آورد و اگر کسی چنین نباشد فقیر است، زکات فطره بر او واجب نیست و می تواند زکات فطره بگیرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی بگوید فقیرم، تا از گفته وی برای انسان اطمینان پیدا نشود نمیشود به او فطره داد، مگر انسان بداند که قبلاً فقیر بوده است که بدون اطمینان هم میشود به او فطره داد. مسائل متفرقه زکات فطره
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مستحب است در دادن زکات فطره، خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم بدارد و بعد همسایگان فقیر را، بعد اهل علم فقیر را ولی اگر دیگران از جهتی برتری داشته باشند، مستحب است آنها را مقدم بدارد.
- [آیت الله سبحانی] مستحب است در دادن زکات فطره، خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم دارد و بعد همسایگان فقیر را، بعد اهل علم فقیر را، ولی اگر دیگران از جهتی برتری داشته باشند. مستحب است آنها را مقدم بدارد.
- [امام خمینی] مستحب است در دادن زکات فطره خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم دارد و بعد همسایگان فقیر را بعد اهل علم فقیر را، ولی اگر دیگران از جهتی برتری داشته باشند مستحب است آنها را مقدم بدارد.
- [آیت الله خوئی] مستحب است در دادن زکات فطره خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم دارد و بعد همسایگان فقیر را و بعد اهل علم فقیر را، ولی اگر دیگران از جهتی برتری داشته باشند مستحب است آنها را مقدم بدارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر پیش از غروب ، بچه بالغ شود، یا دیوانه عاقل گردد، یا فقیر غنی شود، باید زکات فطره را بدهد، ولی اگر بعد از غروب باشد زکات فطره بر او واجب نیست، هر چند مستحب است اگر تا پیش از ظهر روز عید شرایط حاصل شود زکات فطره را بدهد.