وقتی خداوند بر انجام کاری که باید صورت پذیرد اراده کند، عقل بندگان را از کار می‌اندازد تا کار انجام شود، همین که آن کار صورت پذیرفت، عقل را بر می‌گرداند، آن وقت است که فرد می‌گوید، چگونه این طور شد؟ و از کجا شد؟ حضرت رضا(ع): (إِذَا أَرَادَ اللَّهُ أَمْراً سَلَبَ الْعِبَادَ عُقُولَهُمْ فَأَنْفَذَ أَمْرَهُ وَ تَمَّتْ إِرَادَتُهُ فَإِذَا أَنْفَذَ أَمْرَهُ رَدَّ إِلَی کُلِّ ذِی عَقْلٍ عَقْلَهُ فَیَقُولُ کَیْفَ ذَا وَ مِنْ أَیْنَ ذَا)؛ این حدیث با جبر و اختیار چگونه قابل توجیه است؟ عقل را خدا از کار می‌اندازد و بعداً مؤاخذه هم می‌کند!

این روایت؛ ناظر به یک مطلب صحیحی است که منافاتی با اصل علیت عمومی و عمومیت قضا و قدر و جبر و اختیار ندارد. این روایت و مشابه آن، ناظر به نظام کلّی عالم و مجموع علل و اسباب اعمّ از مادّی و معنوی است؛ ناظر به مواردی است که علل و اسباب معنوی علل و اسباب مادّی را تحت الشّعاع قرار می‌دهد.