چرا تمام قوم لوط نابود گشتند، در حالی‌که ممکن بود در بین آنها زن و بچه‌هایی بی‌گناه وجود داشته باشد، حال آن‌که قوم لوط به دلیل لواط و ارتباط مرد با مرد مورد عذاب قرار گرفته است؟
1. آن‌گونه که از تعالیم اسلامی برمی‌آید، عذاب‌های عمومی ویژه افراد گناه‌کار نیست. منتها افراد بی‌گناه دچار عذاب قیامت نخواهند شد. قرآن کریم در این باره هشدار داده و می‌فرماید: «وَ اتَّقُوا فِتْنَةً لا تُصیبَنَّ الَّذینَ ظَلَمُوا مِنْکُمْ خَاصَّة»؛[1] و از فتنه‌‏ای پروا کنید که (چون درگیرد) تنها به کسانی از شما که ستم کردند نمی‌رسد (بلکه دامن‌گیر همه می‌‏شود). هر گاه در جامعه‌‏ای فساد و گناه شایع شود، وظیفه مؤمنان است که در مقابل فساد بایستند و از آن جلوگیری کنند. مؤمنان باید بدانند که خوب بودن و گناه نکردن آنها کافی نیست، بلکه باید علاوه بر اصلاح نفس خویش، در فکر دیگران هم باشند و در اصلاح جامعه‌‏ای که در آن زندگی می‌‏کنند بکوشند و این همان وظیفه امر به معروف و نهی از منکر است که دو واجب دینی است. طبق یک سنّت الهی، هر گاه در جامعه‌‏ای فساد و گناه رواج یابد و خدا بخواهد به آن جامعه بلا نازل کند، این بلا فقط بر اهل فساد و ستم‌گران نازل نخواهد شد، بلکه دامن کسانی را نیز خواهد گرفت که به وظیفه تبلیغی و اصلاحی خود عمل نکرده‌‏اند و ستم‌گران را با سکوت خود تشویق نموده‌‏اند. این آیه از همین سنّت الهی خبر می‌‏دهد و خطاب به مؤمنان می‌‏فرماید: از عذابی بترسید که فقط سراغ ستم‌گران از شما نخواهد آمد؛ یعنی این عذاب عمومی خواهد بود و مؤمنان را هم در برخواهد گرفت.[2] چنان‌که در حدیثی از پیامبر اسلام(ص) نقل شده است: خداوند (عز و جل) هرگز عموم را به دلیل عمل گروهی خاص مجازات نمی‌‏کند، مگر آن زمان که منکرات در میان آنها آشکار گرد و توانایی بر انکار آن داشته باشند در عین حال سکوت کنند، در این هنگام خداوند آن گروه خاص و همه توده اجتماع را مجازات خواهد کرد. [3] 2. گذشته از این، در مورد زنان قوم لوط نیز باید گفت؛ آنان نیز به همجنس‌گرایی روی آورده بودند: امام باقر(ع) در روایتی می‌فرماید: چون ابلیس دید که کارش در میان مردان پا بر جا شده، خویش را به شکل زنی در آورد و به سراغ زنان رفت و به آنان گفت: مردان شما با یکدیگر همجنس‌بازی می‌‏کنند؟ آنان گفتند: آری، ما خود دیده‌‏ایم. ابلیس به زنان گفت شما هم این کار را بکنید و به آنان همجنس‌بازی را آموخت‏ و زنان نیز به همدیگر اکتفا کرده و آنان نیز به همجنس‌بازی روی آوردند. [4] گفتنی است؛ با آن‌که در روایات آمده که زنان این قوم نیز دچار همجنس‌بازی بودند؛ اما همسر حضرت لوط(ع) به این دلیل مجازات نشده بود، بلکه دلیلش جاسوسی برای گناهکاران و خیانت به حضرت لوط(ع) بوده است.[5] [1] . انفال، 25. [2] . جعفری، یعقوب، کوثر، ج ‏4، ص 351، بی‌جا، بی‌تا. [3] . شیبانی، أبو عبد الله أحمد بن محمد، مسند احمد، تحقیق، الأرنؤوط، شعیب، مرشد، عادل و دیگران، اشراف، ترکی، عبد الله بن عبد المحسن، ج 6، ص 218، ح 17736، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421ق. [4] . برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین،‏ ج ‏1، ص 110- 111، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق. [5] . سید مرتضی علم الهدی، علی بن حسین‏، نفائس التأویل، ج 2، ص 440، بیروت، شرکه الاعلمی للمطبوعات‏، چاپ اول‏، 1431ق؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏24، ص 301، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
عنوان سوال:

چرا تمام قوم لوط نابود گشتند، در حالی‌که ممکن بود در بین آنها زن و بچه‌هایی بی‌گناه وجود داشته باشد، حال آن‌که قوم لوط به دلیل لواط و ارتباط مرد با مرد مورد عذاب قرار گرفته است؟


پاسخ:

1. آن‌گونه که از تعالیم اسلامی برمی‌آید، عذاب‌های عمومی ویژه افراد گناه‌کار نیست. منتها افراد بی‌گناه دچار عذاب قیامت نخواهند شد. قرآن کریم در این باره هشدار داده و می‌فرماید: «وَ اتَّقُوا فِتْنَةً لا تُصیبَنَّ الَّذینَ ظَلَمُوا مِنْکُمْ خَاصَّة»؛[1] و از فتنه‌‏ای پروا کنید که (چون درگیرد) تنها به کسانی از شما که ستم کردند نمی‌رسد (بلکه دامن‌گیر همه می‌‏شود).
هر گاه در جامعه‌‏ای فساد و گناه شایع شود، وظیفه مؤمنان است که در مقابل فساد بایستند و از آن جلوگیری کنند. مؤمنان باید بدانند که خوب بودن و گناه نکردن آنها کافی نیست، بلکه باید علاوه بر اصلاح نفس خویش، در فکر دیگران هم باشند و در اصلاح جامعه‌‏ای که در آن زندگی می‌‏کنند بکوشند و این همان وظیفه امر به معروف و نهی از منکر است که دو واجب دینی است.
طبق یک سنّت الهی، هر گاه در جامعه‌‏ای فساد و گناه رواج یابد و خدا بخواهد به آن جامعه بلا نازل کند، این بلا فقط بر اهل فساد و ستم‌گران نازل نخواهد شد، بلکه دامن کسانی را نیز خواهد گرفت که به وظیفه تبلیغی و اصلاحی خود عمل نکرده‌‏اند و ستم‌گران را با سکوت خود تشویق نموده‌‏اند. این آیه از همین سنّت الهی خبر می‌‏دهد و خطاب به مؤمنان می‌‏فرماید: از عذابی بترسید که فقط سراغ ستم‌گران از شما نخواهد آمد؛ یعنی این عذاب عمومی خواهد بود و مؤمنان را هم در برخواهد گرفت.[2]
چنان‌که در حدیثی از پیامبر اسلام(ص) نقل شده است: خداوند (عز و جل) هرگز عموم را به دلیل عمل گروهی خاص مجازات نمی‌‏کند، مگر آن زمان که منکرات در میان آنها آشکار گرد و توانایی بر انکار آن داشته باشند در عین حال سکوت کنند، در این هنگام خداوند آن گروه خاص و همه توده اجتماع را مجازات خواهد کرد. [3]
2. گذشته از این، در مورد زنان قوم لوط نیز باید گفت؛ آنان نیز به همجنس‌گرایی روی آورده بودند:
امام باقر(ع) در روایتی می‌فرماید: چون ابلیس دید که کارش در میان مردان پا بر جا شده، خویش را به شکل زنی در آورد و به سراغ زنان رفت و به آنان گفت: مردان شما با یکدیگر همجنس‌بازی می‌‏کنند؟ آنان گفتند: آری، ما خود دیده‌‏ایم. ابلیس به زنان گفت شما هم این کار را بکنید و به آنان همجنس‌بازی را آموخت‏ و زنان نیز به همدیگر اکتفا کرده و آنان نیز به همجنس‌بازی روی آوردند. [4]
گفتنی است؛ با آن‌که در روایات آمده که زنان این قوم نیز دچار همجنس‌بازی بودند؛ اما همسر حضرت لوط(ع) به این دلیل مجازات نشده بود، بلکه دلیلش جاسوسی برای گناهکاران و خیانت به حضرت لوط(ع) بوده است.[5] [1] . انفال، 25. [2] . جعفری، یعقوب، کوثر، ج ‏4، ص 351، بی‌جا، بی‌تا. [3] . شیبانی، أبو عبد الله أحمد بن محمد، مسند احمد، تحقیق، الأرنؤوط، شعیب، مرشد، عادل و دیگران، اشراف، ترکی، عبد الله بن عبد المحسن، ج 6، ص 218، ح 17736، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421ق. [4] . برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین،‏ ج ‏1، ص 110- 111، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق. [5] . سید مرتضی علم الهدی، علی بن حسین‏، نفائس التأویل، ج 2، ص 440، بیروت، شرکه الاعلمی للمطبوعات‏، چاپ اول‏، 1431ق؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏24، ص 301، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین