امام جماعت
امام جماعت به معنی پیش نمازاست واز آن در باب صلاة، سخن رفته است. ومهم‌ترین مباحث آن عبارت است از:
اگر کسی به رکعت دوم امام جماعت برسد، وقتی امام جماعت تشهد می‌خواند و مأموم در حالت تجافی قرار دارد، آیا خواندن تشهد برای مأموم واجب است یا خیر؟
خواندن تشهد در حال تجافی (نیم‌خیز) واجب نیست، هر چند گروهی از مراجع تقلید، آن را احتیاط مستحب شمرده‌اند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): واجب نیست هر چند مستحب است. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): مستحب است. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): مستحب است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): بنابر احتیاط مستحب همراه او تشهد بخواند، یا ذکر بگوید. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): واجب نیست. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): خواندن تشهد در حال تجافی واجب نیست. لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
خواندن تشهد در حال تجافی (نیم‌خیز) واجب نیست، هر چند گروهی از مراجع تقلید، آن را احتیاط مستحب شمرده‌اند. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): واجب نیست هر چند مستحب است. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): مستحب است. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): مستحب است. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): بنابر احتیاط مستحب همراه او تشهد بخواند، یا ذکر بگوید. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): واجب نیست. حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): خواندن تشهد در حال تجافی واجب نیست. لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
عنوان سوال:
اگر کسی به رکعت دوم امام جماعت برسد، وقتی امام جماعت تشهد می‌خواند و مأموم در حالت تجافی قرار دارد، آیا خواندن تشهد برای مأموم واجب است یا خیر؟
پاسخ:
خواندن تشهد در حال تجافی (نیم‌خیز) واجب نیست، هر چند گروهی از مراجع تقلید، آن را احتیاط مستحب شمرده‌اند.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[1]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
واجب نیست هر چند مستحب است.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
مستحب است.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
مستحب است.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
بنابر احتیاط مستحب همراه او تشهد بخواند، یا ذکر بگوید.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
واجب نیست.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
خواندن تشهد در حال تجافی واجب نیست.
لینک به سایت استفتائات [1] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، و نوری همدانی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله خامنه ای] اگر امام جماعت در حال قرائت تشهد باشد و مأموم یک رکعت دیرتر اقتدا کرده باشد، نشستن در حالت تجافی واجب است یا می توان به صورت معمولی هم نشست؟ ذکر تشهد چه طور، قرائت آن واجب است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی در رکعت چهارم نماز چهار رکعتی به امام اقتدا کرد، هنگامی که امام تشهد و سلام را می‌خواند آیا باید تا پایان نماز امام جماعت به صورت تجافی بنشیند یا این که میتوان قبل از خواندن تشهد از طرف امام بلند شده و رکعت دوم را شروع کند؟
- [آیت الله اردبیلی] مأموم موقعی به نماز جماعت میرسد که امام جماعت در حال خواندن تشهد آخر نماز است. در این حال، اقتدا می‌کند و مینشیند تا ثواب جماعت را درک کند. سؤال این است که آیا به صورت معمولی بنشیند یا به حالت تجافی؟ و تشهد را با امام بخواند یا ساکت باشد؟ و موقع سلام دادن امام چه کند؟
- [سایر] اگر شخصی که در رکعت دوم امام، به جماعت اقتدا کرده در هنگام تشهد درحالت تجافی قرار نگیرد، (سهوا یا عمداً) حکم نمازش چگونه است و آیا عملی بر او واجب است یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] ایا ذکر تشهد در نماز جماعت وقت تجافی واجب است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر مأموم، نمازش چهار رکعتی و امام، دو رکعتی باشد، بعد از تشهد رکعت دوم، وظیفه مأموم چیست؟ آیا میتواند بنشیند و به سلام امام گوش دهد یا باید تا آخر سلام امام، به حالت تجافی باشد و سلام را گوش دهد یا این که باید بلند شود و به نمازش ادامه دهد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا ذکر تشهد در نماز جماعت وقت تجافی واجب است؟
- [آیت الله جوادی آملی] اگر مأموم در نماز جماعت تکبیرهالاحرام را گفت و امام سر از رکوع برداشت, وظیفه مأموم چیست؟ آیا میتواند نماز را بشکند یا صبر کند امام برای رکعت دوم برخیزد و به نماز خود به عنوان رکعت اول ادامه دهد؟ و اگر این فاصله طولانی باشد مانند اینکه امام تشهد را می‌خواند تکلیف چیست؟
- [آیت الله جوادی آملی] اگر مأموم در نماز جماعت تکبیره الاحرام را گفت و امام سر از رکوع برداشت، وظیفه مأموم چیست؟ آیا میتواند نماز را بشکند یا صبر کند امام برای رکعت دوم برخیزد و به نماز خود به عنوان رکعت اول ادامه دهد؟ و اگر این فاصله طولانی باشد مانند اینکه امام تشهد را می‌خواند تکلیف چیست؟
- [آیت الله سبحانی] کسی که در رکعت دوم به نماز جماعت رسیده و اقتدا کرده و پس از سجده به حالت تجافی نشسته است، آیا بر او جایز است که تشهد بگوید؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که از امام عقب مانده، وقتی امام تشهد رکعت آخر را می‌خواند اگر در رکعتی باشد که تشهد ندارد، تشهد را با امام می‌خواند و بنا بر احتیاط انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد و رکعت آخر را بخواند، ولی میتواند قصد فرادی کند و تشهد نخوانده برخیزد. شرایط امام جماعت
- [آیت الله سیستانی] اگر موقعی برسد که امام مشغول خواندن تشهّد آخر نماز است ، چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد ، باید بعد از نیّت و گفتن تکبیرة الاحرام بنشیند ، و میتواند تشهّد را به قصد قربت مطلقه با امام بخواند ، ولی سلام را بنابر احتیاط واجب نگوید و صبر کند تا امام سلام نماز را بدهد ، بعد بایستد بدون آنکه دوباره نیّت کند یا تکبیر بگوید ، حمد و سوره را بخواند و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند .
- [آیت الله سیستانی] اگر امام در رکعتی که قنوت ندارد اشتباهاً قنوت بخواند، یا در رکعتی که تشهّد ندارد اشتباهاً مشغول خواندن تشهّد شود، مأموم نباید قنوت و تشهّد را بخواند، ولی نمیتواند پیش از امام به رکوع رود، یا پیش از ایستادن امام بایستد، بلکه باید صبر کند تا قنوت و تشهّد امام تمام شود و بقیه نماز را با او بخواند. وظیفه امام و مأموم در نماز جماعت:
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر امام جماعت در شماره رکعت های نماز شک کند، مثلاً شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، چنان چه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است، امام باید نماز را تمام کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست، و نیز اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده، و مأموم در شماره رکعت های نماز شک کند، باید به شک خود اعتنا ننماید.
- [آیت الله سبحانی] اگر امام جماعت در شماره رکعت های نماز شک کند; مثلاً شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، چنانچه مأموم یقین داشته باشد که چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است، امام باید نماز را تمام کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست. و نیز اگر امام یقین داشته باشد که چند رکعت خوانده است و مأموم در شماره رکعت های نماز شک کند، باید به شک خود اعتنا ننماید. 6. شک در نماز مستحبی
- [آیت الله اردبیلی] هنگامی که امام جماعت، نماز واجب شبانهروزی را می‌خواند، هر یک از نمازهای واجب شبانهروزی را میتوان به او اقتدا کرد، ولی اگر امام جماعت نماز خود را احتیاطا دوباره بخواند، فقط در صورتی که احتیاط مأموم با احتیاط امام از یک جهت باشد به نحوی که اگر نماز امام درست بوده، نماز مأموم نیز صحیح بوده است و اگر نماز امام اشکال داشته، نماز مأموم نیز دارای اشکال بوده است میتواند به او اقتدا کند.
- [آیت الله بهجت] اگر امام جماعت در شماره رکعتهای نماز شک کند؛ مثلاً شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، چنانچه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است، امام باید نماز را تمام کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست. و همچنین اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده است و مأموم در شماره رکعت های نماز شک کند، باید به شک خود اعتنا ننماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مأموم امام جماعت را در رکوع نماز عید درک کند، میتواند اقتدا نماید و به رکوع برود و اگر در رکعت دوم برسد، میتواند اقتدا نماید و پس از چهار قنوت امام، قنوت پنجم و تکبیر آن را خودش بخواند و در رکوع به امام برسد و پس از سلام امام، برخیزد و رکعت دوم را خودش بجا آورد.
- [آیت الله سبحانی] کسی که یک رکعت از امام عقب مانده وقتی امام تشهد رکعت آخر را می خواند نیم خیز بنشیند و صبر کند تا امام تشهد نماز را بگوید و بعد برخیزد. شرائط امام جماعت:
- [آیت الله مظاهری] اگر موقعی برسد که امام مشغول خواندن تشهّد آخر نماز است چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، باید بعد از نیّت و گفتن تکبیرة الاحرام بنشیند و تشهّد را با امام بخواند ولی سلام را نگوید و صبر کند تا امام سلام نماز را بدهد، بعد بایستد و بدون آنکه دوباره تکبیر بگوید، حمد و سوره را بخواند و آن را رکعت اوّل نماز خود حساب کند.