اگر تمام اعضای وضو (مثلاً به دلیل جراحت) پوشیده و پانسمان است، وظیفه اولیه انجام وضوی جبیره است به این نحو که بر روی همان پانسمان دست کشیده شود و برخی از مراجع تقلید،[1] در این فرض، علاوه وضو انجام تیمم را هم لازم می‌دانند. بله اگر آب ضرر داشته و نتوان وضو جبیره گرفت، وظیفه، همان تیمم بر روی پانسمان خواهد بود. ضمائم: پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2] حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): کسی که وظیفه‌اش تیمم است و بر اعضای وی جبیره‌ای است که نمی‌توان آن را برداشت با همان جبیره و بر همان جبیره تیمم کند. حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): وضو بگیرید و با دست نمدار روی گچ ها مسح کنید. حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): باید علاوه بر وضوی جبیره تیمم هم بکند با همان یک دست صورت و پشت دست بسته را مسح کند و پشت دست خود را که باز است به نیت تیمم بر خاک بزند. حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): هرگاه روی آن بسته شده است و باز کردن آن ضرر و مشقت زیادی ندارد و آب هم برای آن مضر نیست، باید آن را باز کند و وضو یا غسل کند. در غیر این صورت، اطراف آن را بشوید و بنابر احتیاط مستحب، روی جبیره را نیز مسح کند و اگر جبیره، نجس است یا نمی‌شود روی آن دست تر بکشد، پارچه پاکی را بر آن ببندد و دست تر روی آن بکشد. و هرگاه جبیره، تمام صورت یا تمام یکی از دستها را گرفته باشد باید بنابر احتیاط واجب هم وضو یا غسل جبیره‌ای بگیرد و هم تیمم کند. و می‌تواند همان دست را به آنچه که تیمم بر آن صحیح است بزند و به صورت و بعد دست دیگر بکشد. و گاهی که کف دست، زخم یا مشکلی مانند آن را دارد، تیمم از روی پانسمان به صورت جبیره انجام می‏‌شود. [1] . آیات عظام: صافی گلپایگانی و مکارم شیرازی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
اگر تمام اعضای وضو پوشیده باشد و فقط کف دست راست یا چپ سالم باشد؛ آیا میتوان با یک دست تیمم کرد؟ چگونه؟
اگر تمام اعضای وضو (مثلاً به دلیل جراحت) پوشیده و پانسمان است، وظیفه اولیه انجام وضوی جبیره است به این نحو که بر روی همان پانسمان دست کشیده شود و برخی از مراجع تقلید،[1] در این فرض، علاوه وضو انجام تیمم را هم لازم میدانند.
بله اگر آب ضرر داشته و نتوان وضو جبیره گرفت، وظیفه، همان تیمم بر روی پانسمان خواهد بود.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مد ظله العالی):
کسی که وظیفهاش تیمم است و بر اعضای وی جبیرهای است که نمیتوان آن را برداشت با همان جبیره و بر همان جبیره تیمم کند.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
وضو بگیرید و با دست نمدار روی گچ ها مسح کنید.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
باید علاوه بر وضوی جبیره تیمم هم بکند با همان یک دست صورت و پشت دست بسته را مسح کند و پشت دست خود را که باز است به نیت تیمم بر خاک بزند.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
هرگاه روی آن بسته شده است و باز کردن آن ضرر و مشقت زیادی ندارد و آب هم برای آن مضر نیست، باید آن را باز کند و وضو یا غسل کند. در غیر این صورت، اطراف آن را بشوید و بنابر احتیاط مستحب، روی جبیره را نیز مسح کند و اگر جبیره، نجس است یا نمیشود روی آن دست تر بکشد، پارچه پاکی را بر آن ببندد و دست تر روی آن بکشد.
و هرگاه جبیره، تمام صورت یا تمام یکی از دستها را گرفته باشد باید بنابر احتیاط واجب هم وضو یا غسل جبیرهای بگیرد و هم تیمم کند. و میتواند همان دست را به آنچه که تیمم بر آن صحیح است بزند و به صورت و بعد دست دیگر بکشد. و گاهی که کف دست، زخم یا مشکلی مانند آن را دارد، تیمم از روی پانسمان به صورت جبیره انجام میشود. [1] . آیات عظام: صافی گلپایگانی و مکارم شیرازی. [2] . استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنهای، سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی (مد ظلهم العالی)، توسط سایت اسلام کوئست.
- [آیت الله اردبیلی] در تیمّم، آیا لازم است تمام عضو مسح کننده، بر تمام عضو مسح شونده کشیده شود یا مسح شدن تمام عضو مسح شونده کافی است؟ مثلاً وقتی با کف دست راست باید پشت دست چپ را مسح کنیم، آیا همین که تمام پشت دست چپ (ولو با قسمتی از کف دست راست) مسح شود، کافی است یا باید همه کف دست راست و انگشتان آن بر تمام پشت دست چپ کشیده شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی در هنگام انجام تیمم بر صورت، دست راست و دست چپ، برای هر کدام به طور مجزا کف دست را بر زمین می زد، تیمم های گذشته او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی به قصد وضو دستها و صورت را میشوید، قبل از مسح کشیدن کف دست چپ را از آرنج دست راست بطرف انگشتان میکشد و بعد مسح میکند آیا این وضو صحیح است یا اشکال دارد؟
- [آیت الله بهجت] انگشتان دست راست من قطع شده است، آیا می توانم با دست چپ به جای دست راست وضو بگیرم؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی در طی یک حادثه رانندگی، سلامت دست چپ خود را از دست داده است حالا که وضو و تیمّم را با دست سالم انجام می دهد، در این صورت شستن دست سالم بطور ارتماسی امکان دارد ولی در تیمّم این دست مکلّف چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که بعد از اتمام شستن دست چپ در وضو و قبل از اینکه مسح کند دست چپ او به دست راست تماس حاصل کند یا دست راست به دست چپ، آیا میتواند با آن دست مسح کند؟
- [سایر] انگشتان دست راست من قطع شده است، حال چگونه وضو بگیرم؟ آیا میتوانم با دست چپ به جای دست راست وضو بگیرم؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر حین شستن دست چپ برای وضو، دست چپ یا راست را بدون اختیار به هم بزنند آیا وضو اشکال دارد؟
- [آیت الله بروجردی] تیمّم دهنده میّت لازم است که دست راست او به طرف راست جبهه میّت مسح شود و دست چپش به طرف چپ جبهه آن یا لازم نیست؟
- [سایر] با سلام اگر در هنگام وصو اب به کمک لباس و شیر اب و ... (چیزهایی که غیر از اعضای وضو هستند) از پایین به سمت بالا کشیده شود وضو باطل است؟ و اگر مثلا لباس روی دست راست افتاده باشد و روی دست آب باشد و با دست چپ لباس را کنار بزنیم و آب به بالا کشیده شود وضو باطل است؟
- [آیت الله بروجردی] در تیمّم بدل از وضو چهار چیز واجب است:اوّل:نیت.دوم:زدن کف دو دست با هم بر چیزی که تیمّم به آن صحیح است.سوم:کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن از جایی که موی سر میروید تا ابروها و بالای بینی و احتیاطاً باید دستها روی ابروها هم کشیده شود.چهارم:کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ.
- [آیت الله نوری همدانی] در تیمم چهار چیز واجب است : اول : نیت دوم: زدن کف دو دست با هم بر چیزی که تیمم به آن صحیح است . سوم: کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن ، از جائی که موی سر می روید ، تا ابروها و بالای بینی و بنابراحتیاط مستحب دستها روی ابروها هم ، کشیده شود .چهارم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام دست چپ.
- [آیت الله سبحانی] در تیمّم چهار چیز واجب است: اول، نیت. دوم، زدن کف دو دست با هم بر چیزی که تیمّم به آن صحیح است. سوم، کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر می روید، تا ابروها و بالای بینی و بنابر احتیاط واجب باید دستها روی ابروها هم، کشیده شود. چهارم، کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ.
- [امام خمینی] در تیمم چهار چیز واجب است: اول: نیت. دوم: زدن کف دو دست با هم بر چیزی که تیمم به آن صحیح است. سوم: کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن از جایی که موی سر می روید تا ابروها و بالای بینی، و بنابر احتیاط واجب باید دستها روی ابروها هم کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ.
- [آیت الله وحید خراسانی] در تیمم بدل از وضو یا غسل چهار چیز واجب است اول نیت دوم زدن کف دو دست بر چیزی که تیمم بر ان صحیح است و بنابر احتیاط واجب کف دو دست را با هم بزند سوم کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف ان از جایی که موی سر می روید تا ابروها و بالای بینی و احتیاط واجب ان است که دست ها روی ابروها هم کشیده شود چهارم کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از ان کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در تیمم چهار چیز واجب است: اوّل: نیّت. دوّم: زدن کف دو دست با هم بر چیزی که تیمم بر آن صحیح است. سوّم: کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر می روید تا ابروها و بالای بینی و بنابر احتیاط واجب باید دستها روی ابروها هم، کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در تیمم بدل از وضو یا غسل چهار چیز واجب است: اول: نیت؛ دوم: زدن یا قرار دادن کف دو دست بر چیزی که تیمم به آن صحیح است؛ و احتیاط مستحب آن است که کف هر دو دست با هم به زمین زده شود. سوم: کشیدن کف هر دو دست به پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر میروید، تا ابروها و بالای بینی و احتیاطاً باید دستها روی ابروها هم کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ.
- [آیت الله سیستانی] در تیمم بدل از وضو یا غسل ، سه چیز واجب است : اول : زدن یا گذاشتن کف دو دست بر چیزی که تیمم با آن صحیح است ، و بنابر احتیاط لازم این کار در دو کف باید با هم انجام گیرد . دوم : کشیدن کف هر دو دست به تمام پیشانی از جائی که موی سر میروید تا ابروها و بالای بینی ، و همچنین دو طرف پیشانی بنابر احتیاط واجب ، و احتیاط مستحب آن است که دستها روی ابروها هم کشیده شود . سوم : کشیدن کف دست چپ به تمام پشت دست راست ، و کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ . و احتیاط واجب آن است که ترتیب بین دست راست و دست چپ رعایت شود . و لازم است تیمم با نیت و به قصد قربت انجام دهد همانگونه که در وضو گذشت .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در تیمم بدل از وضو چهار چیز واجب است: اول نیت. دوم زدن کف دو دست با هم بر چیزی که تیمم به آن صحیح است. سوم کشیدن تمام کف هر دو دست به تمام پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر می روید، تا ابروها و بالای بینی و احتیاطاً باید دست ها روی ابروها هم، کشیده شود. چهارم کشیدن تمام کف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن تمام کف دست راست به تمام پشت دست چپ.
- [آیت الله اردبیلی] تیمم آن است که به قصد بدل از وضو یا غسل، کف دو دست را به چیزی که تیمّم بر آن صحیح است بزند و آنها را به صورت و پشت دستها بکشد، بنابر این در تیمم چهار چیز واجب است: اوّل:نیّت؛ یعنی قصد کند به جهت فرمانبرداری از دستور خداوند به جای وضو و یا غسل تیمم کند. دوم:زدن کف هر دو دست بر چیزی که تیمّم بر آن صحیح است. سوم: کشیدن کف هر دو دست بر تمام پیشانی و دو طرف آن، از جایی که موی سر میروید تا ابروها و بالای بینی، و بنابر احتیاط واجب، باید دستها روی ابروها نیز کشیده شود. چهارم: کشیدن کف دست چپ بر تمام پشت دست راست و بعد از آن کشیدن کف دست راست بر تمام پشت دست چپ، و احتیاط واجب آن است که پس از مسح پیشانی و پیش از کشیدن کف دستها بر پشت یکدیگر، یک بار دیگر دستها را بر زمین بزند.