نگاه کردن
دریافتن چیزی با چشم را دیدن (رؤیت؛ مشاهده) گویند. از احکام آن در بابهای طهارت، صلات، صوم، حج، تجارت، نکاح و شهادات سخن گفته‌اند.
آیا در احادیث آمده است: (اگر یک شخص برسد به ناموس مردم و از حیا و ترس از خدا و احترام به خدا، چشمش را به زمین بیندازد و به او نگاه نکند، خداوند به فرشتگان می‌گوید که به تعداد آنچه که در زمین خلق شده است برایش ثواب بنویسند و اگر به آسمان نگاه کند، خداوند به فرشتگان می‌گوید به تعداد آنچه که در هفت آسمان خلق کرده است برایش ثواب بنویسند). آیا چنین احادیثی واقعیت دارند و جعلی نیست؟ چرا ثواب نگاه کردن به آسمان بیشتر از نگاه کردن به زمین است؟ مگر اصل هدف این نیست که به نامحرم نگاه نشود پس معنای به آسمان نگاه کردن یا به زمین نگاه کردن چیست؟ چرا ثوابشان آن‌قدر با هم فرق دارد؟
نگاه به نامحرم با ترس از افتادن در گناه، حرام است و اثرات منفی بر روح و روان انسان دارد.[1] در طرف مقابل؛ چشم‌پوشی از دیدن نامحرم و دوری از لذّت‌جویی و شهوت‌رانی، آثار معنوی مثبتی بر انسان می‌گذارد که در روایات نیز بدان‌ها اشاره شده است: پیامبر اسلام(ص) فرمود: «نگاه کردن به زیبایی‌های زنان، یکی از تیرهای شیطان است که هرکس از این نگاه‌ها صرف نظر کند، خداوند شیرینی عبادت را به او می‌چشاند که این مایه شادمانی وی است».[2] همچنین در روایات آمده است: «هیچ مسلمانی نیست که چشمش به نامحرم بیفتد و برای خدا از آن، روی برگرداند، مگر این‌که خداوند به او توفیق عبادتی دهد که شیرینی آن‌را در قلبش می‏یابد».[3] در روایات توصیه شده است هنگام دیدن نامحرم، نگاه خود را به سمت آسمان بلند کنید که این کار پاداش دارد: پیامبر اسلام(ص) فرمود: «وقتی یکی از شما، زن زیبایی را دید، به نزد همسرش برود؛ زیرا آنچه آن زن دارد، همسرش هم از آن برخوردار است». مردی بلند شد و پرسید: ای رسول خدا! اگر فردی همسر ندارد، چه کار کند؟ پیامبر فرمود: «سرش را به طرف آسمان بلند کند [و دعا نماید] و به نگاهش به آن زن ادامه ندهد؛ بلکه مراقب خود باشد و برای موفقیت در خودداری از نگاه به نامحرم، از فضل پروردگار کمک بطلبد».[4] امام صادق(ع) فرمود: «هرکس نظرش به زن بی‌گانه‌ای افتاد و او به آسمان نگاه کرد، یا چشم‌پوشی کرد و نگاهش را به سمت آن زن بر نگرداند؛ خداوند متعال، حور العینی را همسر او قرار خواهد داد».[5] گفتنی است؛ عین متن موجود در پرسش را در روایتی نیافتم؛ لذا اگر وجود نداشته باشد، شبهه موجود نیز خود بخود منتفی خواهد بود. [1] . ر.ک: «احکام نگاه به زن نامحرم»، سؤال 2849؛ «فلسفه حرمت نگاه به نامحرم»، سؤال 28075؛ «آثار نگاه با لذّت و شهوت به نامحرم»، سؤال 11469. [2] . شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص 145، مطبعة حیدریة، نجف، چاپ اول، بی‌تا؛ خرائطی سامری، محمد بن جعفر، اعتلال القلوب، تحقیق، حمدی الدمرداش، ج 1، ص 137، مکة، نزار مصطفی الباز، چاپ دوم،‌1421ق؛ ابن بشران بغدادی، عبدالملک بن محمد، أمالی، محقق، عزازی، أبو عبدالرحمن عادل بن یوسف، ج 1، ص 33، ریاض، دارالوطن، چاپ اول، 1418ق. [3] . شیبانی، أحمد بن محمد بن حنبل، مسند احمد، تحقیق، الأرنؤوط، شعیب، مرشد، عادل و دیگران، اشراف، ترکی، عبدالله بن عبدالمحسن، ج 36، ص 610، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421ق؛ أبوالقاسم طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الکبیر، محقق، سلفی، حمدی بن عبدالمجید، ج 8، ص 208، چاپ دوم، قاهره، مکتبة ابن تیمیة، 1415ق. [4] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 5، ص 494، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. [5] . شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 473، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق؛ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق،ص 236، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق.
نگاه به نامحرم با ترس از افتادن در گناه، حرام است و اثرات منفی بر روح و روان انسان دارد.[1] در طرف مقابل؛ چشم‌پوشی از دیدن نامحرم و دوری از لذّت‌جویی و شهوت‌رانی، آثار معنوی مثبتی بر انسان می‌گذارد که در روایات نیز بدان‌ها اشاره شده است: پیامبر اسلام(ص) فرمود: «نگاه کردن به زیبایی‌های زنان، یکی از تیرهای شیطان است که هرکس از این نگاه‌ها صرف نظر کند، خداوند شیرینی عبادت را به او می‌چشاند که این مایه شادمانی وی است».[2] همچنین در روایات آمده است: «هیچ مسلمانی نیست که چشمش به نامحرم بیفتد و برای خدا از آن، روی برگرداند، مگر این‌که خداوند به او توفیق عبادتی دهد که شیرینی آن‌را در قلبش می‏یابد».[3] در روایات توصیه شده است هنگام دیدن نامحرم، نگاه خود را به سمت آسمان بلند کنید که این کار پاداش دارد: پیامبر اسلام(ص) فرمود: «وقتی یکی از شما، زن زیبایی را دید، به نزد همسرش برود؛ زیرا آنچه آن زن دارد، همسرش هم از آن برخوردار است». مردی بلند شد و پرسید: ای رسول خدا! اگر فردی همسر ندارد، چه کار کند؟ پیامبر فرمود: «سرش را به طرف آسمان بلند کند [و دعا نماید] و به نگاهش به آن زن ادامه ندهد؛ بلکه مراقب خود باشد و برای موفقیت در خودداری از نگاه به نامحرم، از فضل پروردگار کمک بطلبد».[4] امام صادق(ع) فرمود: «هرکس نظرش به زن بی‌گانه‌ای افتاد و او به آسمان نگاه کرد، یا چشم‌پوشی کرد و نگاهش را به سمت آن زن بر نگرداند؛ خداوند متعال، حور العینی را همسر او قرار خواهد داد».[5] گفتنی است؛ عین متن موجود در پرسش را در روایتی نیافتم؛ لذا اگر وجود نداشته باشد، شبهه موجود نیز خود بخود منتفی خواهد بود. [1] . ر.ک: «احکام نگاه به زن نامحرم»، سؤال 2849؛ «فلسفه حرمت نگاه به نامحرم»، سؤال 28075؛ «آثار نگاه با لذّت و شهوت به نامحرم»، سؤال 11469. [2] . شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص 145، مطبعة حیدریة، نجف، چاپ اول، بی‌تا؛ خرائطی سامری، محمد بن جعفر، اعتلال القلوب، تحقیق، حمدی الدمرداش، ج 1، ص 137، مکة، نزار مصطفی الباز، چاپ دوم،‌1421ق؛ ابن بشران بغدادی، عبدالملک بن محمد، أمالی، محقق، عزازی، أبو عبدالرحمن عادل بن یوسف، ج 1، ص 33، ریاض، دارالوطن، چاپ اول، 1418ق. [3] . شیبانی، أحمد بن محمد بن حنبل، مسند احمد، تحقیق، الأرنؤوط، شعیب، مرشد، عادل و دیگران، اشراف، ترکی، عبدالله بن عبدالمحسن، ج 36، ص 610، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421ق؛ أبوالقاسم طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الکبیر، محقق، سلفی، حمدی بن عبدالمجید، ج 8، ص 208، چاپ دوم، قاهره، مکتبة ابن تیمیة، 1415ق. [4] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 5، ص 494، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. [5] . شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 473، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق؛ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق،ص 236، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق.
عنوان سوال:
آیا در احادیث آمده است: (اگر یک شخص برسد به ناموس مردم و از حیا و ترس از خدا و احترام به خدا، چشمش را به زمین بیندازد و به او نگاه نکند، خداوند به فرشتگان می‌گوید که به تعداد آنچه که در زمین خلق شده است برایش ثواب بنویسند و اگر به آسمان نگاه کند، خداوند به فرشتگان می‌گوید به تعداد آنچه که در هفت آسمان خلق کرده است برایش ثواب بنویسند). آیا چنین احادیثی واقعیت دارند و جعلی نیست؟ چرا ثواب نگاه کردن به آسمان بیشتر از نگاه کردن به زمین است؟ مگر اصل هدف این نیست که به نامحرم نگاه نشود پس معنای به آسمان نگاه کردن یا به زمین نگاه کردن چیست؟ چرا ثوابشان آن‌قدر با هم فرق دارد؟
پاسخ:
نگاه به نامحرم با ترس از افتادن در گناه، حرام است و اثرات منفی بر روح و روان انسان دارد.[1] در طرف مقابل؛ چشم‌پوشی از دیدن نامحرم و دوری از لذّت‌جویی و شهوت‌رانی، آثار معنوی مثبتی بر انسان می‌گذارد که در روایات نیز بدان‌ها اشاره شده است:
پیامبر اسلام(ص) فرمود: «نگاه کردن به زیبایی‌های زنان، یکی از تیرهای شیطان است که هرکس از این نگاه‌ها صرف نظر کند، خداوند شیرینی عبادت را به او می‌چشاند که این مایه شادمانی وی است».[2]
همچنین در روایات آمده است: «هیچ مسلمانی نیست که چشمش به نامحرم بیفتد و برای خدا از آن، روی برگرداند، مگر این‌که خداوند به او توفیق عبادتی دهد که شیرینی آنرا در قلبش مییابد».[3]
در روایات توصیه شده است هنگام دیدن نامحرم، نگاه خود را به سمت آسمان بلند کنید که این کار پاداش دارد:
پیامبر اسلام(ص) فرمود: «وقتی یکی از شما، زن زیبایی را دید، به نزد همسرش برود؛ زیرا آنچه آن زن دارد، همسرش هم از آن برخوردار است». مردی بلند شد و پرسید: ای رسول خدا! اگر فردی همسر ندارد، چه کار کند؟ پیامبر فرمود: «سرش را به طرف آسمان بلند کند [و دعا نماید] و به نگاهش به آن زن ادامه ندهد؛ بلکه مراقب خود باشد و برای موفقیت در خودداری از نگاه به نامحرم، از فضل پروردگار کمک بطلبد».[4]
امام صادق(ع) فرمود: «هرکس نظرش به زن بی‌گانه‌ای افتاد و او به آسمان نگاه کرد، یا چشم‌پوشی کرد و نگاهش را به سمت آن زن بر نگرداند؛ خداوند متعال، حور العینی را همسر او قرار خواهد داد».[5]
گفتنی است؛ عین متن موجود در پرسش را در روایتی نیافتم؛ لذا اگر وجود نداشته باشد، شبهه موجود نیز خود بخود منتفی خواهد بود. [1] . ر.ک: «احکام نگاه به زن نامحرم»، سؤال 2849؛ «فلسفه حرمت نگاه به نامحرم»، سؤال 28075؛ «آثار نگاه با لذّت و شهوت به نامحرم»، سؤال 11469. [2] . شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص 145، مطبعة حیدریة، نجف، چاپ اول، بی‌تا؛ خرائطی سامری، محمد بن جعفر، اعتلال القلوب، تحقیق، حمدی الدمرداش، ج 1، ص 137، مکة، نزار مصطفی الباز، چاپ دوم،1421ق؛ ابن بشران بغدادی، عبدالملک بن محمد، أمالی، محقق، عزازی، أبو عبدالرحمن عادل بن یوسف، ج 1، ص 33، ریاض، دارالوطن، چاپ اول، 1418ق. [3] . شیبانی، أحمد بن محمد بن حنبل، مسند احمد، تحقیق، الأرنؤوط، شعیب، مرشد، عادل و دیگران، اشراف، ترکی، عبدالله بن عبدالمحسن، ج 36، ص 610، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421ق؛ أبوالقاسم طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الکبیر، محقق، سلفی، حمدی بن عبدالمجید، ج 8، ص 208، چاپ دوم، قاهره، مکتبة ابن تیمیة، 1415ق. [4] . کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 5، ص 494، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. [5] . شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 473، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق؛ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق،ص 236، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق.