آیا غیبت کردن پشت سر مرده گناه است؟

گاه تصوّر می‌شود که مفهوم غیبت[1] و همچنین روایاتی که درباره غیبت وارد شده ناظر به افراد زنده است و مردگان را شامل نمی‌شود، و غیبت کردن پشت سر مرده اشکالی ندارد، ولی این اشتباه بزرگی است؛ زیرا طبق روایات؛ احترام مرده مسلمان همچون احترام زنده او است.[2]
بلکه می‌توان گفت؛ غیبت مرده از جهاتی زشت‌تر و ناپسندتر است؛ زیرا زندگان ممکن است روزی غیبت را بشنوند و به دفاع از خود برخیزند، ولی مرده هرگز قادر به دفاع از خود نیست، به علاوه؛ شخص غیبت کننده ممکن است افراد زنده را ببیند و از آنها حلیّت بطلبد ولی در مورد مردگان این مطلب هرگز صدق نمی‌کند.[3]
بنابر این، سخن گفتن به بدی، پشت سر مردگان، مورد تأیید اسلام نمی‌باشد و گناه است. وقتی ما در نماز میت با آن‌که شاید بدی‌هایی را هم از مرده بدانیم، می‌گوییم: «لا نعلم منه الا خیرا» (جز خیر از او نمی‌دانیم).[4] از این‌رو؛ سزاوار نیست بعد از این سخن در نماز میت، سر سخن از بدی‌های انسان مرده باز شود.   [1] . ر. ک: «غیبت و استثنائات آن»، سؤال 3217. [2] . «إِنَّ حُرْمَةَ الْمَیِّتِ کَحُرْمَةِ الْحَی»؛‏ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏7، ص 228، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق. [3] . مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، ج ‏3، ص 133، قم، مدرسه الامام علی بن ابی‌طالب(ع)، چاپ اول، 1377ش. [4] . ر. ک: «گواهی دادن به خیر و خوبی در تلقین میت»، سؤال 47580.