اکراه
اِكراه به معنای واداشتن كسی با تهدید و زور به كاری می باشد.بحث اكراه در بيشتر بابهاى فقهى اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام مطرح شده كه به محورهاى مهم آن اشاره مىكنيم.
منظور آیه 32 سوره مبارکه نور چیست که می‌فرماید، کنیزان خود را در صورتی که تمایل به پاکدامنی دارند برای اینکه متاع زندگی دنیا را بجویید به زنا وادار مکنید. سؤال این است، اگر کنیزی اکراه نداشت و تمایل داشت می‌شود از او به عنوان کنیز جنسی استفاده کرد؟
در زمان جاهلیت برخی با وادار نمودن کنیزان خود به زنا، از این راه سوداگری می‌کردند، که در این مورد نهی صریح آمد: «وَ لا تُکْرِهُوا فَتَیاتِکُمْ عَلَی الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً»؛[1] و کنیزان خود را برای دست‌یابی متاع ناپایدار زندگی دنیا مجبور به خود فروشی نکنید، اگر خودشان می‌خواهند پاک بمانند! کلمه «فتیات» معنای کنایی آن کنیزان است.[2] ممکن است اشکال شود که چون (ان شرطیّه) متضمن شرط است، مفهوم آیه چنین خواهد شد که اگر کنیزان اراده پاک‌دامنی و عفت نداشته باشند و بر آنها چنین عملی ناگوار نیاید، واداشتن آنان بر عمل منافی عفت مانعی نخواهد داشت. پاسخش این است که چنین مفهومی را نمی‌توان از آیه برداشت کرد زیرا اگر کنیزی مایل به نجابت و عفت نباشد دیگر اکراه او بر زنا معنایی نخواهد داشت(زیرا او به میل خود به دنبال این گناه می‌رود).[3] به عبارت دیگر، اگر نهی از اکراه را مشروط کرده به این‌که اگر خودشان خواستند عفت داشته باشند، بدان جهت است که اکراه در غیر این صورت تحقق پیدا نمی‌کند. بعضی از مفسران در شأن نزول این بخش از آیه گفته‌‏اند؛ عبدالله بن اُبَیّ شش کنیز داشت که آنان را به خودفروشی وادار می‌کرد تا خود سود آن را ببرد. هنگامی که حکم اسلام درباره عفت و پاکدامنی (در همین سوره) نازل شد، آنها به خدمت پیامبر(ص) آمده و از این ماجرا شکایت کردند، که به دنبال آن، آیه فوق نازل شده و صاحبان کنیزان را از چنین کاری منع کرد.[4] [1] . نور، 33 [2] . راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص، 625، دمشق، بیروت، دارالقلم‏، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق. [3] . طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 15، ص 113، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق؛ بانوی اصفهانی، سیده نصرت امین، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج 9، ص 112، تهران، نهضت زنان مسلمان، 1361ش. [4] . طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 7، ص 221، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
در زمان جاهلیت برخی با وادار نمودن کنیزان خود به زنا، از این راه سوداگری می‌کردند، که در این مورد نهی صریح آمد: «وَ لا تُکْرِهُوا فَتَیاتِکُمْ عَلَی الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً»؛[1] و کنیزان خود را برای دست‌یابی متاع ناپایدار زندگی دنیا مجبور به خود فروشی نکنید، اگر خودشان می‌خواهند پاک بمانند! کلمه «فتیات» معنای کنایی آن کنیزان است.[2] ممکن است اشکال شود که چون (ان شرطیّه) متضمن شرط است، مفهوم آیه چنین خواهد شد که اگر کنیزان اراده پاک‌دامنی و عفت نداشته باشند و بر آنها چنین عملی ناگوار نیاید، واداشتن آنان بر عمل منافی عفت مانعی نخواهد داشت. پاسخش این است که چنین مفهومی را نمی‌توان از آیه برداشت کرد زیرا اگر کنیزی مایل به نجابت و عفت نباشد دیگر اکراه او بر زنا معنایی نخواهد داشت(زیرا او به میل خود به دنبال این گناه می‌رود).[3] به عبارت دیگر، اگر نهی از اکراه را مشروط کرده به این‌که اگر خودشان خواستند عفت داشته باشند، بدان جهت است که اکراه در غیر این صورت تحقق پیدا نمی‌کند. بعضی از مفسران در شأن نزول این بخش از آیه گفته‌‏اند؛ عبدالله بن اُبَیّ شش کنیز داشت که آنان را به خودفروشی وادار می‌کرد تا خود سود آن را ببرد. هنگامی که حکم اسلام درباره عفت و پاکدامنی (در همین سوره) نازل شد، آنها به خدمت پیامبر(ص) آمده و از این ماجرا شکایت کردند، که به دنبال آن، آیه فوق نازل شده و صاحبان کنیزان را از چنین کاری منع کرد.[4] [1] . نور، 33 [2] . راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص، 625، دمشق، بیروت، دارالقلم‏، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق. [3] . طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 15، ص 113، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق؛ بانوی اصفهانی، سیده نصرت امین، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج 9، ص 112، تهران، نهضت زنان مسلمان، 1361ش. [4] . طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 7، ص 221، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
عنوان سوال:
منظور آیه 32 سوره مبارکه نور چیست که می‌فرماید، کنیزان خود را در صورتی که تمایل به پاکدامنی دارند برای اینکه متاع زندگی دنیا را بجویید به زنا وادار مکنید. سؤال این است، اگر کنیزی اکراه نداشت و تمایل داشت می‌شود از او به عنوان کنیز جنسی استفاده کرد؟
پاسخ:
در زمان جاهلیت برخی با وادار نمودن کنیزان خود به زنا، از این راه سوداگری می‌کردند، که در این مورد نهی صریح آمد: «وَ لا تُکْرِهُوا فَتَیاتِکُمْ عَلَی الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً»؛[1] و کنیزان خود را برای دست‌یابی متاع ناپایدار زندگی دنیا مجبور به خود فروشی نکنید، اگر خودشان می‌خواهند پاک بمانند!
کلمه «فتیات» معنای کنایی آن کنیزان است.[2]
ممکن است اشکال شود که چون (ان شرطیّه) متضمن شرط است، مفهوم آیه چنین خواهد شد که اگر کنیزان اراده پاکدامنی و عفت نداشته باشند و بر آنها چنین عملی ناگوار نیاید، واداشتن آنان بر عمل منافی عفت مانعی نخواهد داشت.
پاسخش این است که چنین مفهومی را نمی‌توان از آیه برداشت کرد زیرا اگر کنیزی مایل به نجابت و عفت نباشد دیگر اکراه او بر زنا معنایی نخواهد داشت(زیرا او به میل خود به دنبال این گناه می‌رود).[3] به عبارت دیگر، اگر نهی از اکراه را مشروط کرده به اینکه اگر خودشان خواستند عفت داشته باشند، بدان جهت است که اکراه در غیر این صورت تحقق پیدا نمی‌کند.
بعضی از مفسران در شأن نزول این بخش از آیه گفته‌اند؛ عبدالله بن اُبَیّ شش کنیز داشت که آنان را به خودفروشی وادار می‌کرد تا خود سود آن را ببرد. هنگامی که حکم اسلام درباره عفت و پاکدامنی (در همین سوره) نازل شد، آنها به خدمت پیامبر(ص) آمده و از این ماجرا شکایت کردند، که به دنبال آن، آیه فوق نازل شده و صاحبان کنیزان را از چنین کاری منع کرد.[4] [1] . نور، 33 [2] . راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص، 625، دمشق، بیروت، دارالقلم، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق. [3] . طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 15، ص 113، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق؛ بانوی اصفهانی، سیده نصرت امین، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج 9، ص 112، تهران، نهضت زنان مسلمان، 1361ش. [4] . طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی، محمد جواد، ج 7، ص 221، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
- [سایر] سلام. آیه 25 سوره نساء در مورد مجازات کنیزانی است که گرفتار فاحشگی (رابطة نامشروع جنسی) شدهاند: (و چون شوهر کردند، هرگاه مرتکب فحشا شوند شکنجه آنان نصف شکنجة آزاد زنان است.)سوال آن است که کنیزان نصف مجازات زنان آزاد را متحمل میشوند و اگر، بنا به وضعیت فعلی، مجازات زنای زن شوهردار رجم (سنگسار) است نصف این مجازات چه میتواند باشد؟ منظور این است که از آنجایی که نصف سنگسار معنی ندارد آیا می توان گفت سنگسار که در برخی روایات آمده مخالف قرآن است؟ چون زن شوهر دار در صورت زنا سنگسار می شود. لطفا توضیح دهید. التماس دعا. متشکرم
- [سایر] آیا تفسیر کلام خداوند توسط غیر رسول و فرستاده او مجاز است؟ خداوند در چندین آیه قرآن فرموده است که ما آیات خود را چنین آشکار و روشن نازل کردیم شاید فکر کنند و شاید متذکر شوند، و در آیه 44 سوره نحل به پیامبر (ص) فرموده است: آیاتی که بر تو نازل می شود برای مردم تبیین و تشریح کن تا شاید فکر کنند. سؤال 2: آیا خداوند آیات خود را برای فهم و استفاده مردم عوام نازل کرده یا خواص و یا برای همه مردم به اندازه درک آنها؟ ولی به پیامبر (ص) ابلاغ فرموده برای عموم مردم بیان کن آنچه از طرف خدا بر تو نازل شده)؛ یعنی مفسر کلام خداوند فقط پیامبر (ص) است. سؤال 3: در تفسیر بعضی آیات قرآن، مفسر گفته است منظور از این آیه اشاره به فلان موضوع است، در حالی که معنای همان آیه اشاره به یک موضوع کلی دارد. مانند افرادی که در حالت رکوع زکات می دهند. یا: ابلاغ کن آنچه به تو نازل کردیم و یا امروز کامل شد دین تو. آیا این گونه تفسیر، تفسیر به رأی و تحریف کلام خدا نیست؟ و آیا مفسر محترم کلام خدا را با عقل خطا پذیر خود چگونه دریافته است، که آن را تفسیر نموده و اظهار داشته منظور خداوند چنین است. مگر نه آن که بارها خداوند به ملائک و پیامبران گفته است آنچه من می دانم شما نمی دانید؟ سؤال 4: خداوند تبارک و تعالی بیش از 13 آیه در سوره های قرآن از جمله (تغابن 12، مجادله 13، محمد 33، نور 56 و 54، انفال 56 و 20 و 1، مائده 92، نساء 59، آل عمران 32 و 132) مؤمنان را فقط به اطاعت از خدا و رسول و یک مرتبه هم از ولی امر تکلیف کرده و تأکید فرموده: مشرکان را ولی خود قرار ندهید. سؤال این است که آیا خداوند افرادی را که به توحید و نبوت و آخرت و ... ایمان آورده اند، باز هم مکلف نموده از شخص دیگری که آن شخص نیز بنده خدا و در مقابل او باید پاسخ گوی اعمال خود باشد، اطاعت، تقلید و اظهار چاکری کند، حتی به نیت رضایت خدا؟ اگر جواب مثبت است، آدرس قرآنی و تکلیف الاهی را مرقوم فرمایید.
مسئله مرتبط یافت نشد