عبدالله بن بکیر از حضرت صادق(ع) تفسیر آیه: «...وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً وَ إِلَیْهِ یُرْجَعُونَ»،[1] ‏ را پرسید. امام(ع) فرمود: «این آیه درباره قائم(عج) نازل شده، هنگامی که علیه یهود، نصارا، صابئین، مادی‌ها، برگشتگان از اسلام و کفار در شرق و غرب کره زمین، قیام می‌کند، و اسلام را پیشنهاد می‌نماید. هر کس از روی میل پذیرفت دستور می‌دهد که نماز بخواند و زکات بدهد و آنچه هر مسلمانی مأمور به انجام آن است بر وی نیز واجب می‌کند، و هر کس مسلمان نشد گردنش را می‌زند تا آن‌که در شرق و غرب عالم یک نفر خدا نشناس باقی نماند». عبدالله بن بکیر گفت: قربانت گردم! در روی زمین مردم بسیار هستند چطور حضرت قائم می‌تواند همه آنها را مسلمان کند و یا گردن بزند؟ امام(ع) فرمود: «هنگامی که خداوند چیزی را اراده کند، چیز اندک را زیاد و زیاد را کم می‌گرداند».[2] این روایت به جهت سندی، مرسل است؛ لذا اطمینان به صدور آن‌ از امام صادق(ع) کاهش می‌یابد. علاوه بر این؛ اشکالات محتوایی نیز در آن وجود دارد؛ زیرا اعتقاد و هدایت مردم، مقوله‌ای نیست که با اجبار بتوان به آن دست یافت. این روایت نمایانگر خشونت بسیار است. که روایات مخالفی در مقابل آن وجود دارد.[3] لذا نمی‌توان این روایت را پذیرفت. با فرض پذیرش این روایت؛ باید آن‌را منحصر در اسلام ظاهری و موظف بودن افراد به رعایت قوانین جامعه اسلامی و آن‌هم بعد از اثبات کامل حقانیت این دین برای همگان دانست. [1] . آل عمران، 83: «...و تمام کسانی که در آسمان‌ها و زمین هستند، از روی اختیار یا از روی اجبار، در برابرِ [فرمان] او تسلیم‌اند، و همه به سوی او بازگردانده می‌شوند». [2] . عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، ج 1، ص 183- 184، تهران‏، المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1380ق.‏ [3] . ر. ک: 10136؛ کشتارهای هنگام ظهور
از امام صادق(ع) نقل شده است که در تفسیر آیه (وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ)، فرمود: (این آیه، در شأن حضرت قائم نازل شده است وقتی آنحضرت ظاهر شود، دین اسلام را بر یهود و نصارا و صابئان و کفار شرق و غرب، عرضه میدارد؛ پس هر کس با میل و اختیار، اسلام بیاورد، به نماز و زکات و سایر واجبات، امرش میکند و هر کسی از قبول اسلام امتناع ورزد، گردنش را میزند، تا اینکه در شرق و غرب زمین جز موحّد و خداپرست، کسی باقی نمیماند).
عبدالله بن بکیر از حضرت صادق(ع) تفسیر آیه: «...وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً وَ إِلَیْهِ یُرْجَعُونَ»،[1] را پرسید. امام(ع) فرمود: «این آیه درباره قائم(عج) نازل شده، هنگامی که علیه یهود، نصارا، صابئین، مادیها، برگشتگان از اسلام و کفار در شرق و غرب کره زمین، قیام میکند، و اسلام را پیشنهاد مینماید. هر کس از روی میل پذیرفت دستور میدهد که نماز بخواند و زکات بدهد و آنچه هر مسلمانی مأمور به انجام آن است بر وی نیز واجب میکند، و هر کس مسلمان نشد گردنش را میزند تا آنکه در شرق و غرب عالم یک نفر خدا نشناس باقی نماند». عبدالله بن بکیر گفت: قربانت گردم! در روی زمین مردم بسیار هستند چطور حضرت قائم میتواند همه آنها را مسلمان کند و یا گردن بزند؟ امام(ع) فرمود: «هنگامی که خداوند چیزی را اراده کند، چیز اندک را زیاد و زیاد را کم میگرداند».[2]
این روایت به جهت سندی، مرسل است؛ لذا اطمینان به صدور آن از امام صادق(ع) کاهش مییابد. علاوه بر این؛ اشکالات محتوایی نیز در آن وجود دارد؛ زیرا اعتقاد و هدایت مردم، مقولهای نیست که با اجبار بتوان به آن دست یافت. این روایت نمایانگر خشونت بسیار است. که روایات مخالفی در مقابل آن وجود دارد.[3] لذا نمیتوان این روایت را پذیرفت.
با فرض پذیرش این روایت؛ باید آنرا منحصر در اسلام ظاهری و موظف بودن افراد به رعایت قوانین جامعه اسلامی و آنهم بعد از اثبات کامل حقانیت این دین برای همگان دانست. [1] . آل عمران، 83: «...و تمام کسانی که در آسمانها و زمین هستند، از روی اختیار یا از روی اجبار، در برابرِ [فرمان] او تسلیماند، و همه به سوی او بازگردانده میشوند». [2] . عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، ج 1، ص 183- 184، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، 1380ق. [3] . ر. ک: 10136؛ کشتارهای هنگام ظهور